13 juni 2023 – De ministers bevoegd voor asiel en migratie van de EU-lidstaten (de EU-Raad) kwamen op 8 juni moeizaam tot een standpunt over het Commissievoorstel i.v.m. ‘asiel- en migratiemanagement’. Dit is het belangrijkste van de diverse voorstellen die het Europees vluchtelingenbeleid moeten hervormen. Andere gaan over ‘crisissituaties’, o.a. het afwijken van de normale asielprocedure bij ‘massa-aankomsten’, of over  het ‘screenen’ (vingerafdrukken etc) van niet-EU personen.

Het voorstel over het ‘asiel- en migratiemanagement’ gaat over het ‘processen’ van asielzoekers aan de grenzen van de EU (‘border procedure’), over ‘relocatie’, spreiding over de lidstaten van goedgekeurde asielzoekers, financiële compensatie (a rato van 20.000 €/ per geval) door lidstaten die dat weigeren, interpretatie door lidstaten wat een ‘veilig derde land’ is om asielzoekers terug te sturen (zoals Griekenland, dat Turkije veilig verklaarde, of Denemarken wat betreft Damascus, enz. )  Een uitgebreidere analyse van het akkoord (in het Engels) werd gepubliceerd door ECRE, een koepel van meer dan 100 ngo’s uit 40 landen.

Nu de Raad, en eerder al het Europees parlement, een standpunt bepaald hebben over het voorstel i.v.m. het ‘asiel- en migratiemanagement’ begint het geheim ‘triloog’-overleg tussen Commissie, Raad en Parlement om een compromis te formuleren.

In een gezamenlijke verklaring van de Koepel van de Vlaamse Internationale Solidariteit 11.11.11 en Vluchtelingenwerk Vlaanderen wordt het ‘migratie-akkoord’ vierkant afgeschoten:

“Met de invoering van grensprocedures zullen kwetsbare mensen voor lange periodes worden vastgehouden aan de buitengrenzen van de EU. We vrezen voor grootschalige detentie van asielzoekers. Gelet op ervaringen met de huidige ‘hotspots’ kan dit alleen tot meer humanitaire drama’s leiden. Dat alles zonder garanties op vlak van mensenrechten of degelijke procedures, zoals toegang tot juridische bijstand. ​

Zelfs kinderen kunnen met dit akkoord worden opgesloten. Nochtans voerde ons land recent een verbod op detentie van minderjarigen in. Aan de buitengrenzen laat onze regering die principes plots vallen. Onbegrijpelijk, onmenselijk.

We vrezen bovendien dat landen aan de Europese buitengrenzen zich nog meer zullen beroepen op geweld en onmenselijke praktijken. Alleen al in 2023 vonden meer dan 220.000 illegale, vaak gewelddadige, pushbacks plaats. Effectieve maatregelen om dit te vermijden ontbreken.

Daarnaast laat het akkoord lidstaten toe om te ontsnappen aan de opvang van asielzoekers, als ze daar financiële middelen (20.000 euro per persoon) tegenover zetten. Sinds de start van de onderhandelingen pleitten middenveldorganisaties voor verplichte solidariteit in de opvang van asielzoekers, voor alle lidstaten. Daarnaast vreest de organisatie dat de vrijgekomen middelen zullen worden ingezet voor repressieve projecten buiten Europa om migratie tegen te houden. ​

Mensenrechten zijn geen koopwaar. Dit akkoord leest als een menukaart op vlak van Europese verplichtingen. Dan kan je bezwaarlijk spreken van solidariteit. Samengevat is het een onwerkbaar akkoord dat veel menselijke schade zal aanrichten.

We roepen de regering en het Europees parlement op om dit recht te trekken in de komende triloog onderhandelingen en alles op alles te zetten voor een ambitieus akkoord over legale toegangswegen. Het aankomend (Belgisch) voorzitterschap van de Raad (januari 2024) is daarvoor een belangrijke hefboom.“

Ondertussen wacht de Europese Commissie het resultaat van de triloog niet af om het Europees vluchtelingenbeleid uit te besteden aan derde landen. Commissievoorzitter von der Leyen was afgelopen weekend in Tunesië, daarbij begeleid door niemand minder dan premier Rutte van Nederland en Meloni van Italië. De bedoeling: Tunesisch president Saied verleiden met financiële steun ten bedrage van 1 miljard € op voorwaarde te verhinderen dat vluchtelingen vanuit zijn land de EU bereiken. Daarvoor werd de onmiddellijke betaling van 100 miljoen € in het vooruitzicht gesteld, maar de Commissie kon geen verdere details bekend maken over het voorstel. (hm)