25 oktober 2014 – De kans is groot dat Syriza begin volgend jaar de verkiezingen in Griekenland wint. Het zal dan iets moeten doen aan de Griekse overheidsschuld.
Over de mogelijke opties publiceerden Costas Lapavitsas en Daniel Munevar op Economonitor een interessante studie.Zij stellen vast dat door de “hulpprogramma’s” van de Troika het karakter van de Griekse overheidsschuld sterk is veranderd: zij bestaat nu vooral uit langlopende leningen aan openbare instellingen (het IMF, EU-fondsen,…). Het jaarlijkse kostenpercentage van de schuldenlast is sterk gedaald, en de gemiddelde looptijd van de leningen is aanzienlijk verlengd. Maar de schuldmassa bedraagt nu 174 procent van het Griekse BBP, zodat de last zwaar blijft wegen op de Griekse begroting.
Het besluit ligt voor de hand: als er niets verandert heeft een regering van Syriza geen begrotingsmarge om iets te doen aan de lamentabele sociale en economische toestand van het land. Zij heeft overigens ook geen greep op het monetaire beleid, want de euro wordt gestuurd door de Europese Centrale Bank. En van de Griekse banken moet niet veel steun voor een economisch herstel worden verwacht, want die zijn er zelf slecht aan toe. De mislukking loert dus om de hoek.
Wat te doen? Grosso modo zijn er twee mogelijkheden. De eerste bestaat erin nu en dan nieuwe leningen aan Griekenland af te dwingen met een langere looptijd om lopende leningen te vervangen. Op die manier verlaagt de jaarlijkse kost van de overheidsschuld. De Europese Unie vindt dat een fijne oplossing, want op die manier hoeven er geen schulden te worden kwijtgescholden. Nominaal blijft de overheidsschuld even groot, maar de betaling van interestlasten wordt over een langere periode uitgesmeerd. Het is nu al zo dat alle “steun” die Griekenland krijgt op een speciale rekening komt, waarmee de Griekse regering niet zomaar mag doen wat ze wil, maar die enkel mag gebruikt worden om bestaande schulden af te lossen. Met deze aanpak blijft Griekenland ook onder de politieke voogdij van Europa.
Het probleem met deze aanpak is dat ze amper extra begrotingsmarge schept, omdat het jaarlijks lastenpercentage op de Griekse overheidsschuld nu al laag is (3 procent). Als je dat nog eens met 0,5 procent verlaagt schep je de komende jaren extra begrotingsruimte gelijk aan 0,8 procent van het BBP. Met 1 procent verlaging schep je 1,6 procent BBP extra beleidsruimte.
De andere mogelijkheid is een deel van de schuldmassa te schrappen. De auteurs hebben berekend wat het opbrengt als je alle schuld schrapt die boven de Maastrichtnorm ligt (60 procent van het BBP), en verder een beleid voert waarbij je het jaarlijks overheidstekort binnen de 3 procentnorm houdt, en de schuldratio vergeleken met het BBP op 60 procent stabiliseert. Volgens de berekeningen van de auteurs krijg je dan jaarlijks een extra begrotingsmarge gelijk aan 4,8 procent van het BBP, of, in absolute cijfers, 10 miljard euro extra per jaar waarmee de overheid iets kan doen aan de sociale en economische catastrofe die het land meemaakt.
Natuurlijk gaat niet iedereen in Europa daar blij mee zijn. De andere lidstaten van de EU zouden een deel van het geld dat ze aan Griekenland geleend hebben in rook zien opgaan. Dat dit geleende geld volgens een studie van Attac Oostenrijk voor 77 procent de banken ten goede kwam, en niet de Griekse bevolking, zal hen worst wezen.
Een eventuele regering van Syriza zal dus onder enorme Europese druk komen om niet voor deze tweede optie te kiezen. Een interessante vraag is dan wat de linkse vrienden van Syriza in de rijkere Europese landen gaan doen? (fs)

Wie graag grasduint in de Griekse overheidsschuld vindt hier meer informatie.
En wie zich met het oog op de volgende Griekse verkiezingen wil inwerken in het Griekse reilen en zeilen kan misschien iets met Greek reporter.