door David Hollanders (*)

Verschenen op 5 januari 2016 in Social Europe Journal
Nederlandse vertaling door Ander Europa

NB (13 januari 2016) : een uitzending van Zembla (Vara) die heel goed aansluit bij onderstaand artikel kunt u hier bekijken

 

Vanaf 1 januari heeft Nederland het voorzitterschap van de Europese Unie in handen. Dit biedt een goede gelegenheid om de schijnwerper te richten op een wel bewaard Nederlands geheim: Nederland is één van de grootste belastingparadijzen in Europa en zelfs ter wereld.

Terwijl financieminister Jeroen Dijsselbloem, beter bekend als hoofd van de Eurogroep, “de onwil” van Griekenland routinematig aanklaagt opdat het zijn belastingsysteem zou hervormen ontwijkt de Canadese mijnmaatschappij Gold Eldorado via Dijsselbloems eigen land het betalen van belastingen in Griekenland. Terwijl Nederland in 2013 de Cypriotische banken nog uitkafferde voor het witwassen van (Russisch) geld werden oligarchen in 2013 en 2014 uitgenodigd op de Nederlandse ambassade in Oekraïne op een seminarie van private Nederlandse advocatenkantoren over hoe belastingen te ontlopen via Nederland. Onlangs nog besloot de Europese Commissie dat de speciale Nederlandse belastingvoordelen voor Starbucks illegaal zijn onder de Europese regelgeving over staatshulp.

Dit zijn geen geïsoleerde gebeurtenissen. Een belangrijke pijler van het Nederlandse financieel-politieke complex is het aantrekken van buitenlands kapitaal door een rijkelijk menu van belastingvoordelen en subsidies. Nederland heeft belastingakkoorden met vele landen. Het zijn in het bijzonder de binnenkomende royalty’s, die niet worden getaxeerd. Vennootschappen betalen verzonnen royaltykosten aan tax shelter-maatschappijen en kunnen zo hun winsten kunstmatig verlagen. De royalty’s blijven virtueel onbelast en worden evenmin belast in het land van oorsprong als zij terugkeren naar hun moedermaatschappij, omdat zij al eens belast werden (zij het aan een nultarief). Omgekeerd blijven winsten van naar de vorm buitenlandse dochtermaatschappijen onbelast als zij naar hun Nederlands hoofdkwartier terugkeren.

Het is in Nederland betrekkelijk makkelijk een shelter-bedrijf op te starten. Al wat je nodig hebt is een postbus. ( De Rolling Stones en U2 houden kantoor op de Amsterdamse Herengracht, hoewel zij daar nooit werden gezien). Tax shelter-maatschappijen zijn ook handig voor arbitrage over regelgeving. Vele buitenbalansvehikels (SPV’s)  van Lehman Brothers konden teruggeleid worden naar Nederland.

Grote maatschappijen kunnen er bovendien subsidies oogsten voor allerlei activiteiten die deel uitmaken(of zouden moeten deel uitmaken) van hun dagelijkse operaties. Innovatie wordt gesubsidieerd en er zijn 75 verschillende subsidies voor bedrijven, die werk verschaffen aan werklozen. Belastingen kan men dan ook nog in mindering brengen door interestbetalingen af te trekken (zoals gangbaar in vele landen).

Indien er dan nog belasting te betalen valt kunnen bedrijven (multinationals als Starbucks tenminste) nog speciale belastingakkoorden sluiten met het Ministerie van Financiën. Deze zogeheten “tax rulings” worden niet openbaar gemaakt, zelfs niet aan Parlementsleden. Dat weerhield de historische coalitie van sociaaldemocraten en de radicaal rechtse PVV er niet van in 2013 een wet voor te stellen (gestemd met steun van de rechts-liberale VVD), die verzekerde dat Nederland geen belastingparadijs was en die de regering opriep het gebruik van deze term te ontmoedigen.

Voor alle duidelijkheid, Nederland is een schoolvoorbeeld van een belastingparadijs. Er zijn 12.000 postbusbedrijven, die 4 miljard Euro afleiden, een wereldrecord. Tachtig van de honderd grootste bedrijven ter wereld hebben een Nederlands postbusbedrijf, 48 procent van de Fortune 500-bedrijven hebben een lege vennootschap in Nederland. Negentien van de twintig grootste Portugese bedrijven ontwijken belastingen via Nederland. Griekenland verliest elk jaar miljoenen door belastingontwijking via Nederland.

In 2009 noemde president Obama Nederland (samen met Ierland) een belastingparadijs.

Het IMF bevestigt en stelt vast dat Nederland beschikt over “speciale wetgeving die gunsten voorziet voor multinationale vennootschappen door deze landen als doorgang te gebruiken”. Dat is wat Europa moet geweten hebben de volgende keer een Nederlands minister pleit voor het decimeren van de Griekse pensioenen of het verhogen van de Portugese BTW.

(*) David Hollanders doceert Economie en Financie aan de Universiteit Tilburg.