Het kordaat verzet van PS en cdH tegen CETA is gisterenmiddag abrupt tot een eind gekomen. Terwijl we met enkele honderden aan het Brussels Schumanplein een kastrollenconcert hielden onder het raam van de Europese Commissie (foto’s) begonnen geruchten te lopen over ‘een akkoord’.  Hier en daar viel de naam ‘Tsipras’. Naderhand bleek inderdaad dat PS-kopstuk en  Waals minister-president Paul Magnette het had over een doorbraak en heel belangrijke successen; coalitiepartner cdH was op zijn beurt tevreden dat er voor de Waalse boeren ‘garanties’ gekomen waren. Niemand op het Schumanplein kon dit enthoesiasme delen, en we komen daar onmiddellijk op terug, maar eerst moet tegengesproken worden dat CETA nu definitief goedgekeurd is, zoals sommigen misschien denken.

Het is vooreerst zo dat het Waals Parlement zelf zich erover moet uitspreken of het nu een mandaat voor goedkeuring wil geven aan de Belgische regering. In de onderstelling dat alle Belgische deelparlementen hun fiat gegeven hebben komt binnen enkele dagen op Europees vlak de Raad van ministers bijeen (die van handel of buitenlandse zaken) om zijn goedkeuring te geven voor de ondertekening van het CETA-verdrag. [NOOT: dit gebeurde al op 28 oktober, zonder bijeenkomst maar via geschreven weg. HM 29/10] een Hier is geen oppositie te verwachten. Die ondertekening (die normaal gisteren had plaatsgevonden) gebeurt  kort daarop op een EU-Canada top [NOOT: dit gebeurt morgen zondag 30 oktober, HM 29/10]. Na de goedkeuring door de Europese ministers wordt CETA voorgelegd aan het Europees Parlement, waar er ook weinig twijfel bestaat aan de goedkeuring: bijna alle christen- en sociaaldemocraten en liberalen zijn  voor. Als dit gebeurd is zal het grootste gedeelte van CETA voorlopig in werking treden.  Alleen die onderdelen die over materies handelen die geen loutere EU-bevoegdheid zijn, waarvoor m.a.w. de lidstaten minstens gedeeltelijk bevoegd zijn, worden niet voorlopig toegepast.
Ook op dat ogenblik zal CETA nog geen beklonken zaak zijn, want het verdrag werd dan al wel goedgekeurd, maar nog niet ‘geratificeerd’. Ratificatie door de nationale parlementen is in dit geval vereist, omdat CETA een ‘gemengd’ akkoord is, omdat het dus zoals reeds vermeld ook over bevoegdheden gaat die de lidstaten niet volledig aan de EU hebben overgedragen. Het is belangrijk om op deze ratificatie door de nationale parlementen te wijzen, omdat dit opnieuw kansen biedt om CETA te kelderen. Het Europees Parlement beïnvloeden is een wanhoopsdaad, maar op nationaal vlak kan de druk van de kiezer nog een zekere rol spelen. Nationale ratificatie kan echter nog wel jaren op zich laten wachten, en men kan verwachten dat de Europese leiders de zaak nu zullen laten afkoelen in de hoop in ‘betere’ tijden hun slag te kunnen slaan.

Heeft Magnette dan geen verregaande toegevingen verkregen, zoals hij zelf beweert? Zonder ook maar naar de tekst van het zogenoemd ‘akkoord’ te kijken kan men met zekerheid stellen dat dit onmogelijk is. Het is onmogelijk dat een transatlantisch akkoord met 28 partijen aan Europese kant na een paar uren bespreking onder 4, 6 of 8 ogen fundamenteel zou veranderd zijn, laat staan verbeterd.  Premier Michel en met hem heel rechts Europa jubelen: aan CETA is geen jota veranderd. Hierin liegen ze, helaas, niet.

Als men dan naar het ‘akkoord‘ kijkt,  vindt men er formules als “België verduidelijkt dat…”, “België heeft kennis genomen van …”, “België herbevestigt dat …” maar dit verbindt natuurlijk tot niets. Er zijn niettemin enkele puntjes met enige betekenis. België zal het Europees Hof van Justitie om advies vragen over de verenigbaarheid van ICS (speciale rechtbank voor investeringsgeschillen, opvolger van ISDS) met de Europese verdragen. (Tussen haakjes opgemerkt: de EU is dus bezig een handelsverdrag af te sluiten waarvan niet vaststaat dat het verenigbaar is met haar verdragen!)  Haast hebben dergelijke kwesties echter niet, een gelijkaardige vraag i.v.m. het vrijhandelsverdrag met Singapore zal misschien binnen een half jaar een antwoord krijgen …. Op vlak van landbouw zou de Belgische of regionale overheid in geval van ‘marktonevenwicht’ (betekenis vast te leggen na de ondertekening van CETA) een uitzondering kunnen inroepen (iets wat Canada voor haar landbouwsector al in CETA had laten vastleggen). Verregaandst is nog de aankondiging dat het Waals Gewest (en andere entiteiten) niet van plan zijn CETA te ratificeren als de huidige ICS-regeling blijft  wat ze nu is. Dit laatste betekent impliciet nogmaals dat er aan deze essentiële steen des aanstoots voor het Waals verzet niets veranderd is.

PTB (PVDA in Franstalig België) en de Franstalige groenen van Ecolo zijn sterk teleurgesteld in de capitulatie van PS en cdH. De PTB riep de Waalse parlementariërs op niet toe te geven. Maar terwijl ik dit artikel afsluit wordt bekend dat het Waals Parlement zijn goedkeuring gaf. Coalitiepartners PS en cdH voor samen met de liberale oppositie (MR), oppositiepartijen Ecolo en PTB tegen. (hm)