17 september 2024 – Vandaag maakte de huidige Commissievoorzitter  Ursula von der Leyen haar voorstel bekend voor de nieuwe Europese Commissie. Het staat reeds vast dat zij zichzelf opvolgt als commissievoorzitter. De andere kandidaat-commissarissen werden door de regeringen van de lidstaten aangeduid, maar hun bevoegdheden werden bepaald door commissievoorzitter von der Leyen. Het voorstel moet nog door het Europees Parlement goedgekeurd worden, nadat de kandidaat-commissarissen tijdens hoorzittingen door de parlementsleden ondervraagd werden.

Aan de incidenten bij de aanduiding van de kandidaat-commissarissen werd in de media nogal wat aandacht besteed. Door de laattijdige beslissing (o.a. in België en Slovenïe) zal de nieuwe Commissie waarschijnlijk pas op 1 december van start gaan, terwijl 1 november de verwachte datum was. Er ontstond gisteren zelfs een ‘rel’ toen huidig Frans commissaris  Thierry Breton zich als commissaris terugtrok, wegens de druk die naar zijn zeggen door von der Leyen uitgeoefend was op president Macron om Breton geen tweede termijn te bezorgen. Macron kwam inderdaad wel onmiddellijk met een andere kandidaat op de proppen, Stéphane Séjourné, van dezelfde liberale signatuur als Macron zelf. In alle lidstaten is de aanduiding van de Europese commissaris  een binnenskamers getouwtrek waarvan de buitenwereld normaal slechts het eindresultaat te weten komt.

Hoe dan ook, er is nu een voorstel van namen en bevoegdheden van de commissarissen die, mits goedkeuring van het Parlement, zullen vanaf 1 december aan de slag gaan. Niet alle portefeuilles zijn evenwel even belangrijk. Omdat er nu eenmaal één commissaris per lidstaat moet aangeduid worden, krijgen sommigen een eerder figuurlijke rol. Zo is de bevoegdheid ‘Intergenerationale fairness, Jeugd, Cultuur en Sport’ of die voor ‘Mensen, Vaardigheden en Paraatheid’ niet echt te vergelijken met die voor Economie, of voor het Budget. (Het salaris van rond de 25.000 euro/maand is echter hetzelfde; wel verdienen de vice-voorzitters en de commissievoorzitter nog een paar duizend méér).

Hieronder geven we de lijst van de vandaag bekendgemaakte kandidaat-commissiarissen en hun bevoegdheden. We geven ook de Europese politieke familie aan waar een commissaris-in-spe toe behoort. Zoals men kan vaststellen zijn het er slechts drie: EVP, S&D en Renew (behalve één kandidaat van de zeer rechtse groep van Europese Conservatieven en Hervormers ECR, de Italiaan Fitto) . Er zijn geen groene of links-radicale kandidaten. De meesten behoren  tot de christendemocratische Europese Volkspartij (EVP); de tweede groep sluit aan bij de sociaaldemocratische S&D groep (Socialisten en Democraten) en de derde groep zijn liberalen van Renew, de drie politieke groepen die de facto de EU besturen. Bij een aantal kandidaat-commissarissen is de affiliatie niet duidelijk – aangeduid als (?) – omdat ze bv. als partijloze een politiek ambt gingen bekleden.  Dat is bv. het geval met de Hongaarse kandidaat Várhelyi: partijloos, maar wel een trouwe soldaat van Viktor Orbán, wiens Fidesz-partij bij de uiterst-rechtse Patriotten voor Europa aangesloten is.

De namen van de verschillende portefeuilles zeggen weinig over de precieze inhoud (‘Mensen, vaardigheden en paraatheid’, euh?).  Men kan indien gewenst zijn licht opsteken bij de ‘mission letter’ waarmee commissievoorzitter von der Leyen haar verwachtingen nopens een bepaalde portefeuille formuleert. Maar het Europees Vakverbond liet onmiddellijk weten dat het verdwijnen van de portefeuille Jobs en Sociale Rechten, die nu opgaat in die van ‘Mensen, vaardigheden en paraatheid’ een grote vergissing is, nu duizenden arbeidsplaatsen in de industrie op de wip staan. Een andere ‘vergissing’ is de keuze van een militaristische ‘Hoge Vertegenwoordiger Buitenlands- en Veiligheidsbeleid’ zoals we eerder al aangaven.  De creatie van een portefeuille voor Defensie, toegekend aan de Litouwer Kubilius, is ook een weinig geruststellende innovatie; de opdracht is te werken aan een European Defence Union…  Bemerk ook de toekenning van een vice-voorzitterschap aan de kandidaat  van de uiterst rechtse Italiaanse  regering Meloni, een soort beloning voor de relatieve inschikkelijkheid van Meloni naar von der Leyen toe.  (hm)

Het voorstel von der Leyen:

Commissievoorzitter:

Ursula von der Leyen      (Duitsland)         (EVP)

Vice-voorzitters

Gewone commissarissen

Wanneer alle kandidaat-commissarissen een label toegekend wordt ziet de verdeling er als volgt uit: