Door Gerrit Zeilemaker
16 december 2020

In de vakbond FNV (Federatie Nederlandse Vakbonden) is opschudding ontstaan over het uitsluiten van Niek Stam (FNV Havens) bij de verkiezing van een nieuwe FNV-voorzitter. Een ‘externe onafhankelijke’ toetsingscommissie heeft besloten om Niek Stam niet voor te dragen als kandidaat. De kandidaten-toetsingscommissie koos voor de twee vice-voorzitters Tuur Elzinga en Kitty de Jong. Tuur Elzinga, oud Eerste Kamerlid van de SP wil vooral dat de vakbond zich gaat richten op de middenklasse. Elzinga was hoofdonderhandelaar van het fel bekritiseerde pensioenakkoord.  En Kitty de Jong wil vooral dat de bond zich bezig houdt met discriminatie en vrouwenrechten. Het is niet bekend of de beide overgebleven kandidaten de beslissing van de toetsingscommissie als ondemocratisch hebben afgewezen. Voor zover bekend hebben zij de beslissing kritiekloos voor kennisgeving aangenomen, eerder dan het democratisch recht van de leden om zelf te kiezen te verdedigen.

Havenbondbestuurder Niek Stam steekt zijn kritiek op de wijze van leidinggeven binnen het FNV niet onder stoelen of banken. Het dagelijks bestuur praat meer met D66-minister Koolmees dan met bestuurders en kaderleden van de aangesloten bonden, aldus zijn kritiek. Stam wil de sectoren en regio’s veel meer zeggenschap geven. Eén van de redenen waarom Stam niet is voorgedragen, is omdat “hij in beperkte mate een boegbeeld van de ingeslagen weg van verandering is binnen het FNV”. Niek Stam vertegenwoordigt de onvrede over de centralisering en de naar binnen gerichte houding van het bestuur. Precies de kritiek die een rapport van een extern adviesbureau een jaar geleden ook in beeld bracht. Stam vindt ook dat “de bond de werkgevers af en toe de stuipen op het lijf moet jagen”. Een buitengewoon gezond standpunt voor een vakbeweging lijkt mij!

Het neoliberale pensioenakkoord: een slecht compromis

 De vakbond FNV is van zijn leden en van niemand anders. De leden moeten de macht terugveroveren op de bureaucraten, de vergadertijgers en de carrièremakers. Het FNV dient een strijdorganisatie te zijn! Het FNV is zeker niet bedoeld om slechte compromissen te sluiten en de belangen van de leden schade toe te brengen!

Een voorbeeld van een slecht compromis is het neoliberale pensioenakkoord op hoofdlijnen. In besloten vergaderingen uitgewerkt, in hoofdlijnen aan de leden voorgelegd met een positief advies door het FNV-bestuur. Nu de hoofdlijnen duidelijker worden, worden ook de neoliberale kenmerken van het nieuwe stelsel steeds duidelijker, zoals het volledig afhankelijk maken van premie en pensioenuitkeringen van de willekeur van de markt. De ondernemers juichen!

De overgang naar het nieuwe stelsel verlangt het vertalen van premie-inleg en opbrengst in persoonlijke potjes die complexe en schreeuwend dure systemen vereisen. Bovendien gaat het compenseren van groepen die door de verandering van premiemethode schade ondervinden, het ‘invaren’, miljarden kosten. Te betalen uit de pensioenpotten, dus door de pensioendeelnemers zelf!

Ondertussen gaat het niet-indexeren van de pensioenen op basis van een waardering met een kunstmatig laag gehouden rekenrente op last van De Nederlandsche Bank nog zeker zes jaar door! De achterstand als gevolg van het niet-indexeren is al opgelopen tot 20% voor alle pensioendeelnemers. Voor zowel gepensioneerden als nog werkende deelnemers, want het niet-indexeren werkt door in pensioenopbouw!

Tijdens de vergadering van het ledenparlement van het FNV waar het pensioenakkoord is goedgekeurd schijnt FNV-voorzitter Busker gedreigd te hebben met onmiddellijk aftreden als het pensioenakkoord niet werd goedgekeurd! Het pensioenakkoord zelf is voorgesteld als goed voor iedereen. Het ledenparlement stelt geen notulen van zijn vergaderingen op en is daardoor voor de leden volkomen intransparant. De leden weten dus niet welke argumenten door wie naar voren zijn gebracht.

Ondertussen wordt deze pensioen-knieval voor de rechtse VVD/D66-regering door D66-minister Koolmees voortdurend door dreigingen met pensioenkortingen beloond die vanuit de FNV-leiding met bedremmeld stilzwijgen worden beantwoord.

Verder is nog steeds de vraag niet beantwoord waarom het regelmatig als beste ter wereld genoemde pensioensysteem ‘vernieuwd’ moest worden. Nog steeds is niet duidelijk waarom verbeteringen niet op basis van het huidige stelsel konden plaatsvinden en waarom de FNV-leiding belangrijke eisen (o.a. rond de zware beroepen!) met betrekking tot de pensioenen stilletjes uit het oog verliest. Tel uit je winst!

We moeten vooruit en niet achteruit!

 De bond moet democratisch zijn, niet met allerlei organen in een getrapt beslissingsproces die via procedures zich de besluitvorming toe-eigenen en manipuleren. De leden moeten over beleidsbeslissingen zelf via rechtstreekse en directe besluitvorming kunnen beslissen! Zeker met betrekking tot de verkiezing van de voorzitter. Dat betekent dat ze Niek Stam, vakbondsbestuurder in de Rotterdamse haven, rechtstreeks moeten kunnen kiezen!

We kunnen niet toelaten dat een toetsingscommissie van elitaire PvdA- en GroenLinks-wethouders en ex-vakbondsbureaucraten (extern en onafhankelijk?) om onduidelijke redenen en vage, voor meerdere uitleg vatbare criteria de keuze laten vallen op nóg twee vakbondsbureaucraten. Democratie betekent ook dat de leiding van een vakbond dicht bij zijn leden staat. Niek Stam heeft in zijn leidinggeven aan de havenarbeiders getoond met en tussen zijn mensen te staan. Bovendien toont hij zich strijdbaar tegenover de ondernemers en draagt creatieve oplossingen aan om akkoorden te sluiten die wél iets opleveren!

Het is dus een goed idee om op alle mogelijke wijze de druk op de FNV-leiding te verhogen om de kandidatuur voor alle drie de kandidaten open te stellen. De enig echt democratische oplossing! De verkiezing gaat door van 4 februari t/m 9 maart 2021.

Naar de petitie Stel Niek Stam verkiesbaar als voorzitter FNV!!