door Frank Slegers
4 maart 2023

Soms heb je de indruk dat het migratie- en vluchtelingenbeleid van de Europese Unie in een totale impasse is beland. De lidstaten raken het maar niet eens over de verantwoordelijkheid voor de opvang van asielzoekers. Dat leidde in 2015 al tot een heuse institutionele crisis, en sindsdien is de discussie niet echt opgeschoten.

Dat heeft wel als voordeel dat bij een nieuwe ramp, zoals de scheepsramp enkele dagen geleden voor de kust van Calabrië, met 68 doden en 30 vermisten – hele gezinnen die verdronken – de lidstaten en Europese autoriteiten met een beschuldigende vinger naar elkaar kunnen wijzen. Zo is uiteindelijk niemand schuldig. Ook de regering van Italië, dat in 2018 reddingsoperaties op zee stopzette en vervolgens te hulp schietende ngo’s criminaliseerde, pleit onschuldig.

Externaliseren

Toch is het een misvatting dat de EU niets doet. De Europese Commissie is druk bezig uitvoering te geven aan dat ene punt waarover de lidstaten het eens lijken te zijn: het ‘externaliseren’ van de opvang van asielzoekers. Er wordt druk overlegd met landen als Niger, Senegal, Marokko, landen in de Balkan, opdat die landen de vluchtelingenstromen zouden ‘opvangen’. Die contacten en gesprekken worden liever niet aan de grote klok gehangen.

Neem Niger. In 2022 kreeg dit land het bezoek van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, van de Eurocommissaris voor Binnenlandse Zaken Ylva Johansson, van de Eurocommissaris voor Internationale Partnerschappen Jutta Urpilainen, en van een hoge piet van het Directoraat-generaal Migratie en Binnenlandse Zaken (HOME) Johannes Luchner. Allemaal op bezoek naar Niger! In 2022 werd met dat land de eerste internationale overeenkomst afgesloten ‘ter bestrijding van smokkelroutes’. Wat tijdens die bezoeken precies besproken is werd echter niet bekend gemaakt.

Hetzelfde geldt voor allerlei soortgelijke contacten met andere landen.

Het Britse Statewatch moest een hele reeks procedures op gang brengen om informatie los te krijgen die over andere thema’s spontaan wordt vrijgegeven. Blijkbaar verdraagt een en ander het daglicht niet. Als je weet dat vorig jaar enkele tientallen mensen stierven aan de Spaans-Marokkaanse grens ten gevolge van mishandeling en weigering van medische hulp door de grenswachten, dan snap je dat de EU discreet is over de gesprekken met de Marokkaanse overheid over ‘externalisering’ van het migratiebeleid aan die grens.

Statewatch heeft aangekondigd dat het binnenkort komt met een uitgebreide publicatie over haar onderzoek.