17 september 2015 – Op de Fête de l’Humanité in Parijs werd op 12 september een debat gehouden onder het motto “Een plan B voor Europa”. De sprekers hebben minstens twee trekken gemeen: ze hebben alle vier posten bekleed in diverse Europese regeringen, en ze zijn er alle vier min of meer als dissidenten uitgestapt. Men kan er nog aan toevoegen dat ze niet ‘als linksen geboren zijn’, maar gaandeweg naar links opgeschoven.

• De Franse Jean-Luc Mélenchon was minister in de regering Jospin, maar verlaat de PS om in 2009 de Parti de Gauche op te richten. Begin jaren ’90 dacht hij nog dat een gemeenschappelijke Europese munt een project van solidariteit zou zijn, maar kwam daar op terug en riep in 2005 op, tegen de partijlijn in, om tegen de ‘Europese grondwet’ te stemmen bij het referendum.
• Oskar Lafontaine was minister van Financiën in het kabinet van Gerhard Schröder. In 2005 verliet hij de SPD en sloot zich bij Die Linke aan.
• Niet zo bekend is de Italiaan Stefano Fassina, die alvorens in de politiek te stappen (Partito Democratico) een aantal jaren voor … het Internationaal Muntfonds werkte. Onder Renzi vond hij de PD te rechts geworden en verliet de partij enkele maanden geleden.
• Heel anders is het natuurlijk gesteld met de bekendheid van Yanis Varoufakis, de gewezen Griekse minister van financiën onder Tsipras.

Het Plan B van deze ‘dissidenten’ zou het antwoord zijn indien hun Plan A, een heronderhandeling van de Europese verdragen, tot niets zou leiden, een eerder aannemelijk scenario. Over dit plan B willen ze reeds in november 2015 een Europese conferentie beleggen.

Deze plannen werden ook vastgelegd in een Manifest, waar nog een vijfde ‘dissidente’ haar naam onder plaatste: Zoé Konstantopolou. Deze juriste, ook vóór haar benoeming in januari 2015 tot voorzitter van het Grieks parlement reeds een zeer gedreven mensenrechtenactiviste, werd een dissidente van de regering Tsipras toen deze zich neerlegde bij de voorwaarden van de Trojka en een nieuw Memorandum aanvaardde, in weerwil van het uitgesproken Nee-OXI daarover bij het referendum van 5 juli. Konstantopolou sluit zich aan bij de nieuwe partij Volkseenheid, die onder andere een linkse afsplitsing van Syriza herbergt.

Het Manifest werd in het Nederlands vertaald door Thomas Decreus en verscheen op De Wereld Morgen. Dat er wel degelijk een radikale wil achter steekt blijkt bv. in een passage als “We zijn vastbesloten om te breken met dit Europa. Een breuk met dit Europa is de basisvoorwaarde om samenwerking tussen de verschillende volkeren en landen opnieuw vorm te geven.” Dat dergelijke stelling ingenomen wordt door personaliteiten die (op Konstantopolou na) eerder uit het politiek establishment afkomstig zijn zegt veel over de richting die de Europese Unie ingeslagen is !

Het valt wel op dat bv. Pablo Iglesias van het Spaanse Podemos geen medeondertekenaar is van de tekst. Het lijkt erop te wijzen dat Podemos eerder behoort tot het kamp van degenen die Tsipras en de zijnen blijven steunen, ook na de ondertekening van het Memorandum. Verwonderlijk is het eigenlijk niet dat na de dramatische gebeurtenissen in Griekenland van het voorbije jaar er ook binnen Europees Links grote meningsverschillen bestaan over hoe het verder moet. Er is bijvoorbeeld duidelijk een probleem binnen het Franse Front de Gauche, de coalitie waarmee Mélenchons Parti de Gauche samen met de Franse Communistische Partij (PCF) reeds enkele keren naar de verkiezingen trok. Pierre Laurent, nationaal-secretaris van de PCF en voorzitter van de Partij van Europees Links vindt het Memorandum-akkoord dat Tsipras sloot met de EU een overwinning op de rechtse krachten in Duitsland, en hij verheugt zich over de ‘positieve rol’ van Frankrijk bij de totstandkoming van het akkoord. (hm)