7 april 2025 – Op 31 maart werden Marine Le Pen en acht andere europarlementsleden van het extreemrechtse Franse Rassemblement National veroordeeld wegens verduistering van openbare middelen, in casu Europees geld bestemd voor europarlementaire assistenten maar dat uitsluitend voor de nationale partijopbouw werd aangewend. Ongeveer 5 miljoen euro werd aldus ten onrechte betaald aan de partij. Le Pen werd veroordeeld tot 4 jaar gevangenisstraf, waarvan 2 jaar effectief, een boete van 100.000  € en 5 jaar onverkiesbaarheid voor een openbaar ambt. Daarmee ziet ze haar campagne voor de Franse presidentsverkiezingen in 2027 in het water vallen. Le Pen zal in beroep gaan, maar haar kandidatuur is zeer twijfelachtig geworden.

Natuurlijk spreekt het Rassemblement National van een politiek proces waarmee een grote kanshebber uit de running wordt genomen. Gisteren had in Parijs een (vrij kleine) betoging plaats van protesterende LePenisten, allen even overtuigd dat een zwendel met miljoenen publiek geld geen bezwaar kan zijn om mee te dingen voor het hoogste ambt. Merkwaardigerwijs gaat ook Jean-Luc Mélenchon, de oprichter van de grootste linkse partij La France Insoumise (LFI) mee met dit standpunt. “De beslissing om een kandidaat af te wijzen moet komen van het volk”, aldus JLM.

Dat het optreden – of het niet-optreden – van het gerecht in Frankrijk en elders al vaak politiek gemotiveerd bleek kan men niet ontkennen, en voor LFI blijven de doorzoekingen van het partijhoofdkwartier en de privéwoningen van partijkopstukken in 2018 een steen des aanstoots. Die draaiden onder andere over … het mogelijk misbruik van Europese gelden.

Hierbij kan men een aantal kanttekeningen plaatsen. Het Europees parlement zelf is niet gehaast om misbruiken te voorkomen. Elk europarlementslid krijgt bijvoorbeeld maandelijks een bedrag van bijna 5000 € “voor algemene onkosten” (General Expenditure Allowance). Er is geen enkele verantwoording vereist voor het gebruik ervan. Pogingen om er iets aan te doen werden door de twee grootste politieke families, christen- en sociaaldemocraten, afgewezen. Hoeveel Belgische politieke partijen zouden geen huurgeld ontvangen voor de bureautjes van hun europarlementsleden in het Brussels partijhoofdkwartier, terwijl die al hun bureauruimte hebben in het Brussels Europees parlement? Het lijkt er eerder op dat er grote verschillen zijn in de schaal van het misbruik dan in de systematische aanwending ervan.

Hoe het ook zij, Mélenchon’s standpunt komt erop neer dat politici, vooral die (zoals hij zelf) welke dingen naar de hoogste ambten, niet kunnen afgewezen worden op grond van financiële malversaties, ook als die miljoenen euro bedragen. Alleen “het volk” zou dat recht hebben. Van ‘populisme’ in de meest negatieve zin gesproken…

Natuurlijk wordt zoiets al vlug geïnterpreteerd als “les extrêmes se touchent”. Volledig ten onrechte, het lijdt geen twijfel dat Mélenchon en zijn LFI sterke tegenstanders zijn van Le Pen en haar RN. Maar Mélenchon verdedigt een voorrecht voor hoograngige politici voor wie financiële integriteit geen vereiste zou zijn om een openbaar ambt te bekleden. Of hij dat nu doet uit een principiële ‘opstandigheid’, omwille van zaken die hemzelf nog boven het hoofd hangen of uit een verkeerd begrepen ‘antisysteem-denken’, hij begaat een zware blunder die hem, LFI en radicaal links in het algemeen nog lang kan aangewreven worden.

Het verklaart misschien ook deels waarom voor de anti-Le Pen betoging verleden zondag in Parijs alleen LFI en Franse Groenen opriepen, en socialisten en communisten, afwezig bleven.