19 juni 2020 – Het Nederlands verzet tegen het Europees herstelfonds is relatief geïsoleerd in Europa . Maar hoe zit het in Nederland zelf? Heeft Mark Rutte in het eigen Nederlands parlement brede steun voor zijn verzet ? In de aanloop naar de lopende Europese Top werd daar afgelopen week in de Tweede Kamer over gedebatteerd. Wie tijd heeft kan het volledige debat hier nalezen. Voor de anderen vatten we het samen.
Opvallend is dat zowat alle standpunten in het debat uitgaan van het belang van Nederland. Niemand had het over Europese belangen. Over hoe je dat Nederlands belang het best dient heb je twee kampen.
Aan de ene kant verzetten Geert Wilders en Thierry Baudet zich tegen het herstelplan. Hun argumentatie gaat als volgt: de gemiddelde Italiaan staat er financieel beter voor dan de gemiddelde Nederlander, dus waarom Nederlands geld naar Italië sturen? We kunnen dat geld beter gebruiken voor onze eigen mensen. En overigens kunnen we beter helemaal uit de EU stappen.
In het andere kamp argumenteren de partijen dat Nederland als exportland gericht op de Europese markt economisch zware schade zou lijden moest de EU uit elkaar vallen. Economische noodmaatregelen zijn daarom nodig, om te beletten dat de EU te veel uit elkaar groeit. Bovendien maakt de geopolitieke instabiliteit dat Nederland er belang bij heeft zich in grotere gehelen in te bedden.
In dit tweede kamp heb je dan allerlei nuances over de omvang, de vorm en de voorwaarden van het herstelplan, maar het is duidelijk dat ook Rutte zelf geen absoluut veto heeft tegen een Europees herstelplan.
Als je zo door de parlementaire debatten in Nederland struint ga je je afvragen of het debat in de andere Europese landen op dezelfde manier gevoerd wordt: wat zit er in voor ons? Een gemeenschappelijke Europese identiteit is dan ver te zoeken…
De SP bekleedt in het debat een wat aparte positie. Samengevat komt het op het volgende neer. De SP valt het kabinet bij wat betreft de scepsis over de omvang, de noodzaak en de timing van het herstelfonds. Volgens Renkse Leijten is het coronavirus het zoveelste voorwendsel op rij om de federale macht in de EU belichaamd door de Commissie te versterken. Daar is de SP geen voorstander van. De lopende crisis toont immers nog maar eens de gebreken aan van de huidige Europese constructie. Toont de crisis niet de noodzaak aan de samenwerking tussen soevereine landen in Europa op een andere leest te schoeien? Wie Europese dadendrang voelt hoeft daar overigens niet op te wachten. Nederland zou bijvoorbeeld onmiddellijk iets kunnen doen aan het misbruik van arbeidsmigratie, of aan het trieste lot van de vluchtelingen in de kampen aan de rand van Europa.
Zusterpartijen van de SP in het Zuiden van Europa kijken misschien wat anders naar de Europese initiatieven. Zo verklaarde het Bloco uit Portugal in een eerste reactie dat het herstelplan te klein was, en het verwierp de voorwaarden. Dat hoeft niet per definitie haaks te staan op het standpunt van de SP, maar geeft wel aan dat debat in Europees links noodzakelijk is als de politieke linkerzijde Europees in de lopende crisis een vuist wil maken. (fs)