Willem Bos en Herman Michiel
In de coulissen van de conferentie De EU in crisis op 5-6 mei georganiseerd door Corporate Europe Observatory (CEO) en Transnational Institute (TNI) werd een actie gepla
nd ter ondersteuning van een NO bij het referendum van 31 mei in Ierland. Dit referendum gaat erover of het begrotingsverdrag (zie kaderstuk voor een samenvatting) door Ierland al dan niet moet ondertekend worden, en is het enige dat over deze kwestie in Europa georganiseerd wordt. Wie in Europa Nee wil zeggen aan dit nieuwe ongeluksverdrag, ziet bijgevolg de Ierse No-campaigners als zijn spreekbuis. TNI heeft een prima rol gespeeld om op korte termijn mooi veeltalig kampanjemateriaal klaar te maken en samen met CEO een en ander te coordineren.
| Begrotingsverdrag in het kort
Officieel het Verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en governance in de Economische en Monetaire Unie, maar met meer reden “soberheidspact” genoemd; getekend door 25 van de 27 EU-lidstaten op 2 maart 2012. De formule van het internationaal verdrag is een truuk; voor een EU-verdrag moeten alle 27 staten akkoord gaan, maar Groot-Brittannië en Tsjechië wilden niet meedoen. Men hoopt nochtans er binnen 5 jaar een Europees verdrag te kunnen van maken. Het soberheidspact moet geratificeerd worden door de parlementen in de deelnemende landen, een proces dat nu onderweg is. In Ierland moet hierover een referendum georganiseerd worden, en dit is op 31 mei 2012. Het verdrag treedt in werking op 1 januari 2013 als het door minstens twaalf lidstaten van de eurozone is geratificeerd. De hoofdlijnen zijn de volgende.
De essentie van dit verdrag is niet alleen dat de normen voor de overheidsfinanciën nog wat strenger worden, maar dat de EU wil verhinderen dat andere politieke meerderheden nog een verschil zouden kunnen uitmaken. Vandaar het aandringen op een grondwettelijke ‘gouden regel’ in de lidstaten; vandaar de formule van een (al dan niet EU-) verdrag. Men weet immers zeer goed dat het zo goed als onmogelijk is een verdrag te wijzigen; zelfs de ‘sixpack’ zou door een minder rechts Europees parlement kunnen gewijzigd worden. De strijd tegen het Europees economisch bestuur is dus evenzeer een strijd tegen de volledige uitholling van de democratische principes, als tegen de verarming van de werkende klasse. |
Zo kwam er op 23 mei zowel in Nederland als in België een actie. In Den Haag kwamen tegen tienen een twintigtal mensen bijeen bij de Ierse ambassade aan de Scheveningseweg; onder hen activisten van TNI, CEO en Ander Europa. De ambassadeur kon er wel niet toe bewogen worden om te luisteren naar de reden voor deze Nederlandse belangstelling voor het politieke leven in zijn land; een verklarende tekst werd dan maar aan de deurwachter afgegeven.
In Brussel werd het initiatief opgenomen door de Comités Action Europe/Actiecomités Europa (een samenwerking van vakbondsmilitanten, andersglobalisten en sociale activisten), CEO, CNE (franstalige christelijke bediendenbond) en Ander Europa. Omdat er op 23 mei een Europese top was in Brussel, was de politie zeer zenuwachtig en liet niet toe bij de Ierse permanente vertegenwoordiging bij de EU samen te komen. De “kleine Wetstraat” dan maar, de enige plaats in Brussel waar in de nabijheid van de Europese instellingen een beetje vrije meningsuiting geduld wordt tijdens Europese hoogmissen. Maar daar bleek dan te
17u een initiatief van het Europees Vakverbond (EVV) gepland. Pogingen om een en ander af te spreken met het EVV waren vruchteloos, niettegenstaande de deelname van CNE, toch een aangesloten organisatie. En alhoewel het EVV niet achter het begrotingsverdrag staat – een primeur – kan of wil het er geen kampanje tegen voeren, want niet alle aangesloten bonden zijn ertegen. (De zeer kleinschalige EVV-actie was voor groei, investeringen en tegen deregulering. Er werd ook een “groei-aperitief” geschonken.) Het moet gezegd worden dat de chantagepolitiek van de EU ook in Ierland niet zonder gevolgen blijft. Landen die het verdrag niet tekenen kunnen geen aanspraak maken op ESM-leningen (zie kader); het Griekse doemscenario kan dan de rest doen om “voor het minste kwaad te kiezen”. Het is te vrezen dat de uitslag van het referendum hierdoor zal bepaald worden.
Uiteindelijk ging de actie dan door vanaf 18u in het Jubelpark rond de buste van Robert Schuman, één van de genieën aan wie we de Europese Unie te danken hebben, en bovendien handig om er spandoeken aan te bevestigen.
Een kleine honderd mensen hadden zich niet door de alomtegenwoordige politie laten afschrikken. Onder de toespraken onder andere een groet van Paul Murphy, europarlementslid voor de Ierse Socialist Party, die zich via een lid van zijn Belgische zusterpartij PSL (Parti Socialiste de Lutte, LSP aan nederlandstalige kant) liet vertegenwoordigen. Hij wees op het groot belang om in Europa te komen tot gecoördineerd verzet van de werkende klasse tegen de soberheidspolitiek. Maar ook een actie zoals deze is nodig, om de Ieren te overtuigen dat ze zich in Europa niet isoleren door tegen te stemmen, aldus nog Murphy.
Natuurlijk zijn dit soort symbolische acties niet opgewassen tegen het grove geschut dat de EU nu tegen de Europeanen richt. Maar doorheen dergelijke initiatieven groeit het netwerk van actief verzet (naar ons bescheiden oordeel méér dan door de organisatie van een “groeiaperitief”). Misschien is dat netwerk al sterker dan we zelf durven geloven; rukten verleden week geen tienduizenden betogers op naar de Europese Centrale Bank in Frankfurt? En welke perspectieven voor de Europese linkerzijde zouden niet geboden worden als een intelligent links front als Syriza het woord ging voeren voor de Grieken?
