door Herman Michiel
3 april 2025

Er is niets verrassends aan dat de sociaaldemocraten de militarisering van de EU steunen. Door zich achter een tweede mandaat voor Ursula von der Leyen als Commissievoorzitter te zetten, wisten ze zeer goed dat dit een keuze was voor Europese steun aan de wapenindustrie en het aanwakkeren van een “oorlogsmentaliteit” onder de bevolking, een woord overigens dat gelanceerd werd door hun Spaanse collega Josep Borrell, de gewezen EU topdiplomaat. Zoek in Kathleen Van Brempts column “Solidariteit en sociaal beleid zijn Europa’s beste wapen” dus geen diepgaande analyse waarom de EU en haar lidstaten zo nodig moeten reuzenuitgaven doen voor bewapening, ook al gaat dat noodzakelijkerwijze ten koste van een sociaal en klimaatbeleid. Van Brempt is sinds 2009 onafgebroken lid van het Europees parlement voor de Vlaamse sociaaldemocraten; en ondervoorzitter van de sociaaldemocratische fractie S&D. Haar pleidooi mag dus wel als toonaangevend voor haar hele politieke familie beschouwd worden.

Solidariteit

Nu is dat ‘pleidooi’ één grote oefening in het verdoezelen van wat op ons afkomt. “Het draait niet om veiligheid, defensie, klimaat of economie, maar om solidariteit. Slaagt Europa erin om de Europese volkeren te verbinden? Dat is de échte vraag”, aldus Van Brempt. In haar haast 70-jarig bestaan is de EU er met haar marktproject niet in geslaagd de Europese volkeren te verbinden, maar nu de geldkraan voor de militarisering volop wordt geopend zou dit dus nu de cruciale kwestie worden. Weinig geloofwaardig, maar ondertussen worden de tegenstanders van de militarisering weggezet als niet-solidair. Solidariteit of het gebrek daaraan, Van Brempt brengt wel het schrikbeeld in herinnering van brandende Europese vlaggen in de straten van Athene en Thessaloniki uit protest tegen de ‘moordende besparingsplannen’ die de Grieken opgelegd kregen, maar ze zwijgt over de rol van de Nederlandse sociaaldemocraat Dijsselbloem daarin. Die had ook zijn ideetjes over solidariteit met de Grieken: “Als sociaaldemocraat vind ik solidariteit belangrijk. Maar wie aanspraak maakt op de solidariteit heeft ook plichten. Ik kan niet al mijn geld aan drank en vrouwen – Schnaps und Frauen – uitgeven en vervolgens bij u om bijstand vragen.”

“Een sterk sociaal beleid”

Zo naïef zijn de sociaaldemocraten nu ook niet dat ze de zware bezuinigingsrondes in de sociale budgetten niet zouden zien aankomen. Toch denken ze er zich te kunnen van afmaken met struisvogelpolitiek: “Een sterk sociaal beleid, duurzame investeringen én maatschappelijke samenhang zijn net om die reden niet tegengesteld aan de plannen voor een nieuwe Europese vredes- en veiligheidsarchitectuur. Integendeel, ze vormen de fundering van die plannen.” Is Van Brempt haar hand hier niet wat aan het overspelen? Een sterk sociaal beleid zou het fundament zijn van de militarisering (een term die Van Brempt natuurlijk niet gebruikt, “een nieuwe Europese vredes- en veiligheidsarchitectuur” klinkt minder intimiderend.)

Het is al zeer de vraag of haar partij Vooruit, die deel uitmaakt van de nieuwe Belgische federale coalitie, de plannen van de extreemrechtse defensieminister Francken een strobreed in de weg zal leggen om, tegen de bepalingen van het regeerakkoord, het defensiebudget dit jaar nog naar 2% wil brengen, wat zo ‘n 3,8 miljard euro vereist. Om zoiets te verantwoorden moet de dreiging voldoende groot voorgesteld worden, waarbij een leugentje om bestwil erbij moet kunnen. Aan Poetin kan zeer veel verweten worden, maar niet dat hij de Europese energiecrisis zou veroorzaakt hebben. Die heeft de EU louter aan zichzelf te danken. Ook nogal bij het haar getrokken is het argument dat wij in een roes leefden omdat we ons beschermd achtten door de Amerikaanse atoomparaplu. Wat mij betreft heb ik de aanwezigheid van Amerikaanse kernraketten op het Belgisch (Nederlands, Duits…) grondgebied eerder als een bedreiging ervaren.

De pot verwijt de ketel

Niet onterecht is Van Brempt verbaasd over de snelheid waarmee in Duitsland alle budgettaire beperkingen worden opgegeven als het maar de militaire uitgaven ten goede komt. “Geen koopkracht- of energiecrisis, geen natuurramp of oorlog, geen industrie kreunend onder oneerlijke concurrentie wist de Duitse politiek zo snel in beweging te krijgen.” Maar Van Brempt moet toch weten dat haar kameraden van de SPD deel zullen uitmaken van de coalitie onder kanselier Merz? Als men de ‘defensiebudgetten’ plots drastisch wil verhogen kan het toch niet anders dan met uitzonderlijke maatregelen? Dat is in Duitsland zo, maar ook in België, waar men overweegt overheidsbelangen (o.a. in BNP Paribas) te verkopen en een superdividend te innen van de staatsbank Belfius. Ook hier was geen koopkracht- of energiecrisis ooit in staat dergelijke truken uit de doos te halen.

Maar wees gerust, beste burger en kiezer, wij blijven opteren voor de gulden middenweg. “Voor socialisten wordt dat een evenwichtsoefening tussen klassiek, maar misschien ietwat naïef pacifisme en overdreven oorlogszucht.”