Terwijl de Europese  Unie (EU) aan het uiteenvallen is, gedenken Europese leiders de 60^e verjaardag van het Verdrag van Rome. Ze beslisten om de EU-crisis aan te pakken door een nieuw verdrag voor te bereiden, en ondertussen meer initiatieven te nemen van nauwere samenwerking in een Europa ‘met meerdere snelheden’, zoals blijkt uit het onlangs gepubliceerde Witboek van de Commissie over de toekomst van de EU. Maar dit alles gaat in de richting van nog meer neoliberaal beleid dat vernietigend is voor Europa, en een agressieve militaire integratie aan de zijde van de NATO. Met ons Plan B willen wij ingaan tegen dit voor de Europese burgers somber perspectief.

Wij staan klaar met een alternatief voor de Europese volkeren. Het houdt in dat we breken met de huidige verdragen. Europese samenwerking moet op een nieuwe leest geschoeid worden: bescherming bieden aan de mensen, de democratie en de natuur tegen vrijhandelszones en een Europese binnenmarkt die ten dienste staat van de winst van banken en multinationals, en de rijkdom van oligarchieën. We moeten zien af te geraken van een EU die een oorlogsmachine is tegen de arbeid en alleen ten dienste staat van het financieel kapitaal. Daartegenover moeten we een democratisch Europa plaatsen, gebaseerd op de samenwerking van waarlijk democratische staten en in het belang van de volkeren. Internationale samenwerking moet nagestreefd worden waar het in het belang is van de meerderheid van de Europese burgers (zoals klimaatverandering, asielbeleid, vennootschapsbelasting), terwijl de democratie en de sociale rechten moeten beschermd worden tegen deregulering, privatisering en liberalisering via Europese wetgeving.

De eerste top van Plan B in Parijs, in januari 2016, werd bijeengeroepen na de coup tegen Griekenland tijdens de zomer van 2015. Als verdere uiting van ons verzet tegen antidemocratische acties van de EU waren er nog bijeenkomsten van Plan B in Madrid en in Kopenhagen. Ondertussen ging de verdrukking van Griekenland verder. Men kan er niet naast kijken: de EU verkracht de democratie en de volkssoevereiniteit. Overheidsschuld wordt aangewend als een onderwerpingsmechanisme; de Europese Centrale Bank is een instrument van verdrukking, door het al dan niet openen van de geldkraan als een wapen te hanteren tegen elk volks of politiek verzet.

We zijn er nu aan toe om het Plan B netwerk te ontplooien en te versterken als een open, pluralistisch forum voor debat en de voorbereiding van geloofwaardige alternatieven voor de Europese volkeren. Onze strategie berust op een Plan A en een plan B. Plan A omvat verschillende voorstellen voor een diepgaande heroriëntering van het EU-project. Plan B is een geleidelijke terugtrekking uit de EU in het geval Brussel verdergaat op de neoliberale antidemocratische weg; ons plan B behelst een nieuw soort samenwerking tussen de staten, waaronder ook monetaire samenwerking. In de verschillende landen, en ook samen in heel Europa, zullen we ijveren voor een volledige heronderhandeling van de Europese verdragen. Wij verbinden er ons toe deel te nemen aan strijd, overal waar Europeanen een campagne voeren van burgerlijke ongehoorzaamheid tegenover willekeurige Europese praktijken en irrationele ‘regels’, en dit tot een heronderhandeling bereikt wordt. Wij erkennen dat er in gevallen zoals Griekenland geen ruimte is voor onderhandeling met de onderdrukkers. We staan achter het recht van volkeren om weerstand te bieden en niet te gehoorzamen.

Plan A:

We zijn ervan overtuigd dat de huidige verdragen een obstakel zijn voor om het even welke progressieve agenda. Iedere poging om de verdragen te veranderen moet uitgaan van het basisprincipe van publieke deelname, debat en collectieve beslissing. De volkssoevereiniteit, de keuze van het volk, moet de doorslag geven. Om een dergelijk debat te bevorderen en errond te mobiliseren, doen we de volgende voorstellen, waarop kan verder gebouwd worden langs een democratische weg met respect voor de belangen van de arbeid.

Wij, deelnemers van de Plan B bijeenkomst, roepen op voor het volgende:

1. een grondige hervorming van de Europese Centrale Bank, die de volledige tewerkstelling moet als doelstelling hebben en instaan voor de financiering van openbare investeringen en ecologisch duurzame economische activiteit:
2. De intrekking van het Begrotingsverdrag en een definitieve beëindiging van de bemoeienis door de Europese instellingen met de nationale begrotingen; er moet integendeel over gewaakt worden dat de lidstaten een beleid voeren dat overeenstemt met de democratische keuzes van het volk. De schuldkwestie moet behandeld worden op Europees vlak, met volledige inachtname van het recht van volkeren en staten om een audit van de schuld door te voeren alvorens tot enige betaling over te gaan, en te weigeren schulden te betalen die illegitiem, illegaal, ‘schandelijk’ of onhoudbaar zijn. We zullen naar een Europese schuldenconferentie toewerken met de bedoeling de Europese volkeren te bevrijden van onbetaalbare schulden, die er nu alleen toe strekken om hen een neoliberaal ondemocratisch soberheidsbeleid op te leggen.
3. Een heroriëntering van de mercantilistische beleidsagenda die overheerst in de EU, en in het bijzonder in de eurozone; bevordering van de binnenlandse vraag en een evenwichtige lopende rekening. Dit vereist een geloofwaardig macro-economisch mechanisme dat de handelsoverschotten aanpakt door verhoging van de lonen en de binnenlandse consumptie, en meer invoer uit deficitlanden.
4. Het verwerpen van CETA, TTIP en TiSA en andere vrijhandelsakkoorden die de macht van multinationals vergroten ten koste van democratie, sociale rechten en milieupolitiek. De invoering van een principe van sociale non-regressie en sociale en ecologische standaarden voor de Europese binnenmarkt en voor de handel met partners buiten de EU, met andere woorden een Europees sociaal en ecologisch protectionisme om onze leefomgeving, de producenten en werknemers te beschermen, het opstellen van een gemeenschappelijk importtarief, en quotas of andere beperkende regels voor goederen en diensten die fundamentele ecologische en sociale normen niet respecteren.
5. Strijd tegen belastingconcurrentie, belastingparadijzen en belastingarbitrage; boetetarieven voor financiële stromen naar belastingparadijzen binnen en buiten de EU, en de invoering van een minimale effectieve vennootschapsbelasting. Lidstaten hebben het recht hun belastinggrondslag te verdedigen via boetetarieven op financiële stromen naar belastingparadijzen in het geval er onwil tot medewerking is.
6. Versterking van het beleid tegen de klimaatverandering via een gepaste economische politiek. De EU moet ook een sterkere aanpassingstrategie instellen, van het lokaal tot het internationale niveau, om schade door klimaatverandering te voorkomen.
7. Het aannemen van een sociaal protocol om de sociale rechten en de collectieve loononderhandelingen te beschermen tegen de vrijheid van de binnenmarkt; een minimumvereiste is dat alle migrerende werknemers altijd van dezelfde werkvoorwaarden en lonen genieten als de werknemers van het gastland.
8. Versterking van de rechten van vrouwen en gendergelijkheid, een fundamenteel aspect van een democratische samenleving en sociaal-economische ontwikkeling. Strijd tegen patriarchale verhoudingen is eveneens een fundamenteel mensenrecht. Alle vormen van geweld en seksuele uitbuiting op basis van gender moeten gebannen worden.
9. Verzet tegen Fort Europa. In Europa moet er een nieuw beleid komen op het gebied van migratie, vluchtelingen en asielzoekers, gebaseerd op internationale mensenrechtenakkoorden, humanitaire wetgeving en een versterkte gemeenschappelijke verantwoordelijkheid om bescherming te bieden. Gedaan met de gesloten grenzen, gedaan met de lijken in de Middellandse Zee. Een einde aan de wapenuitvoer, oorlogen en militaire interventies, een eind ook aan destructieve vrijhandelsakkoorden die ertoe bijdragen dat mensen vluchten. Stopzetting van de subsidiëring van de oorlogsindustrie via wapendeals, die vaak gepaard gaan met corruptie en schandelijke schulden.
10. De invoeging in de verdragen van clausules waardoor lidstaten die het wensen op een ordelijke wijze uit de eurozone kunnen stappen, met maatregelen om de wisselkoers te stabiliseren.

Plan A gaat uit van een strategie van de opbouw van krachtsverhoudingen. We moeten ongehoorzaam zijn aan de verdragen om Europa opnieuw te kunnen opbouwen. Maar we zijn er ons volledig van bewust dat elke poging om de neoliberale verdragen van de EU te wijzigen ten voordele van democratie en werkersrechten kan geblokkeerd worden door een enkele lidstaat, en op fel verzet zal stuiten vanwege de Europese instellingen. Daarom vereist een geloofwaardig Plan A ook een Plan B, dat deels als hefboom moet dienen bij onderhandelingen met de EU, en lidstaten ook in staat zal stellen zich los te maken uit de Europese neoliberale dwangbuis, om zo een ander soort samenwerking na te streven op basis van onze progressieve agenda.

De ondertekenaars kennen een verschillende prioriteit toe aan Plan A, maar we zijn het eens over het grote belang van Plan B, dat de context moet wijzigen en ons toelaten ons doel na te streven.

Plan B:

Als we geconfronteerd worden met de onmogelijkheid van een grondige heroriëntering van de EU zullen we er ons voor inzetten dat onze landen de controle herwinnen over de basisinstrumenten om tussen te komen in de economie. Via een nauwe samenwerking tussen staten willen we onze progressieve agenda realiseren voor fiscale, sociale, economische en ecologische rechtvaardigheid.

Laat ons duidelijk zijn over een belangrijk punt. Als er te kiezen valt tussen de mensen of het redden van de euro, is het voor ons duidelijk: wij kiezen voor de mensen. Als alternatief voor het Plan A stellen wij een Plan B voor, met een “scheiding in onderlinge verstandhouding” met de euro of een euro-exit voor een enkel land. In het algemeen zijn wij voorstander van monetaire samenwerking gebaseerd op nationale munten en een gemeenschappelijke Europese rekeneenheid [‘common currency’, ‘monnaie commune’].

Wij willen een systeem van eerlijke handel creëren (‘solidariteitsprotectionisme’) dat gericht is op de promotie van de werkersrechten, bescherming van het leefmilieu, de gezondheid en de consumenten, kapitaalcontrole, publieke controle van essentiële diensten en hulpbronnen, en een speciale behandeling van en hulp voor verarmde landen, met volledig respect voor de essentiële internationale en IAO (Internationale Arbeidsorganisatie) akkoorden en het COP21 klimaatakkoord, en een bodempercentage voor de vennootschapsbelasting. In het geval er tegenwerking is hebben lidstaten het recht hun belastinggrondslag te verdedigen via boetetarieven op financiële stromen naar belastingparadijzen en via gedegen boekhoudkundige regels.

Al deze oplossingen kunnen nagestreefd worden door een of meerdere lidstaten en derde landen die willen samenwerken op progressieve basis. Hoe groter deze zone voor progressieve samenwerking is, des te beter voor onze volkeren.

Onze bijeenkomst in Rome is een mijlpaal in het opstellen van onze Plan B strategie, in het bijzonder nu er verkiezingen op komst zijn in verschillende belangrijke lidstaten (Nederland, Frankrijk, Duitsland). In de context van Brexit en de aanhoudende crisissen in Spanje, Italië, Griekenland en Portugal is het Plan B met zijn internationalistische solidariteit meer dan ooit relevant.

Wij engageren er ons voor om deze oplossingen voor Europa niet alleen te verspreiden in de aanloop van het debat over Europese hervormingen bij de verjaardag van het Verdrag van Rome, maar ook alle voorstellen, initiatieven en mobilisaties te ondersteunen die in deze richting gaan. Wij staan ook klaar om deze oplossingen voor te leggen aan de Europese Raad en de Europese Commissie zodra een van ons regeert. Wij zijn vastbesloten om de Europese regels niet te gehoorzamen als de EU verdergaat op haar neoliberale, mercantilistische en ondemocratische weg. Als de Europese Raad en Commissie bezwaar hebben tegen onze redelijke en concrete voorstellen, zullen we ze toch doorzetten buiten het EU-kader.

Wij zullen verder gaan met het uitdiepen en verbreden van ons politiek platform. De volgende en vijfde bijeenkomst van Plan B zal plaatshebben in Lissabon in oktober 2017, 10 jaar na de ondertekening van het Verdrag van Lissabon.

Marina Albiol Guzmán, lid van het Europees Parlement, Izquierda Unida, Spanje
Malin Björk, lid van het Europees Parlement, Vänsterpartiet, Zweden
Eric Coquerel, lid van de Regionale Raad van Ile de France, Parti de Gauche, Frankrijk
Fabio De Masi, lid van het Europees Parlement, Die Linke, Duitsland
Stefano Fassina, gemeenteraadslid Rome, parlementslid, Sinista Italiana, Italië
Eleonora Forenza, lid van het Europees Parlement, Altra Europa, Italië
Zoe Konstantopoulou, voorzitter van Plefsi Eleftherias, gewezen voorzitter van het Grieks Parlement, voorzitter van het Waarheidscomité over de Griekse schuld
Marisa Matias, lid van het Europees Parlement, Bloco de Esquerda, Portugal
Jean-Luc Mélenchon, lid van het Europees Parlement, Frankrijk
Søren Søndergaard, gewezen lid van het Europees Parlement, parlementslid, Rood-Groene Alliantie, Denemarken
Miguel Urbán, lid van het Europees Parlement, Podemos, Spanje
Nikolaj Villumsen, parlementslid, Rood-Groene Alliantie, Denmarken