2 november 2011 – De Griekse premier Papandreou kondigde tot ieders verrassing een referendum aan over het laatste akkoord met de EU, het IMF en de banken. In een reactie schrijft Yannis Almpanis dat er nu vrijdag een vertrouwensstemming volgt in het Griekse parlement, en dat Papandreou deze stemming allicht niet zal overleven. Almpanis was één van de centrale figuren in de organisatie van het Europees Sociaal Forum in Athene.
Almpanis verwijst naar de zeer negatieve reacties van Europese leiders en van de internationale financiële markten op het nieuws van het referendum. In de partij van Papandreou zelf, de PASOK, is er een revolte op gang gekomen van de parlementaire fractie, en zowat alle grote commerciële media in Griekenland verwijten Papandreou het land naar de bliksem te helpen en de deelname aan de euro in het gedrang te brengen. Papandreou is politiek nu erg geïsoleerd.
Het meest waarschijnlijke scenario is dat Papandreou het vertrouwen vrijdag niet krijgt, en dat we naar vervroegde verkiezingen gaan in december.
Maar waarom deze politieke zelfmoordpoging van Papandreou? Eerst en vooral was er een nooit gezien massaal protest op 28 oktober, volgens alle media de grootste sociale mobilisatie in de geschiedenis van Griekenland sinds de militaire dictatuur.
Zie de blog van Almpanis.
De regering is elke controle over het land aan het verliezen. Een regering kan niet regeren wanneer haar parlementsleden niet rustig ergens een koffie kunnen gaan drinken zonder het voorwerp te worden van agressie door ieder die voorbijkomt. De volkswoede heeft de regering klem gezet.
Normaal nemen politici in dergelijke omstandigheden ontslag en organiseren verkiezingen. Maar Papandreou is geen normaal politicus. Zijn vader en grootvader waren ook al eerste minister. Hij behoort tot één van die grote Griekse families die denken dat het land hen persoonlijk toebehoort. Zij twijfelen niet aan hun erfrecht op politieke macht. Ontslag kan dus niet.
Daar komt nog bij dat Papandreou poloitiek niet zo sterk is. Hij zag in een referendum een mogelijkheid aan de politieke impasse te ontkomen. Hij dacht het Griekese volk te kunnen chanteren (ja=noodplan, neen=faillissement; ja=euro, neen=drachme). Zo zou hij het referendum kunnen winnen en politiek tijd hebben gewonnen. De rest van de politieke wereld heeft voldoende politiek instinct om te beseffen hoe gevaarlijk dit idee van een referendum voor hen is. Zij weten dat er een grote kans is dat de uitslag “neen” wordt, en dat zijn de gevolgen voor de wereldeconomie niet te overzien.
Almpanis besluit dat het er nu op aan komt de mobilisaties verder te zetten. De val van Papandreou zou een grote symbolische overwinning zijn, maar als dat gevolgd wordt door een regering van “nationale eenheid” is de strijd zeker nog niet gedaan.
De website Euractiv meldt inmiddels dat er vandaag in Cannes in de marge van de G20 een spoedvergadering is gepland van Sarkozy en Merkel met vertegenwoordigers van alle Europese instellingen, Christine Lagarde van het IMF, Jean-Claude Juncker van de eurogroep, en de nieuwbakken voorzitter van de ECB Mario Draghi. Zij komen samen om half zes, en om half negen moet Papandreou voor deze vierschaar verschijnen. (fs)