21 november 2024 – Gisteren kwam het tot een akkoord tussen christendemocraten (Europese Volkspartij), sociaaldemocraten (S&D) en liberalen (Renew) om alle kandidaten van de nieuwe Europese Commissie te aanvaarden. Er hadden in de voorbije twee weken wel hoorzittingen plaats, waarin de kandidaten door europarlementsleden zogezegd getest werden op hun inzichten en bekwaamheid, maar zoals we reeds schreven was dit niet veel meer dan een examen waarvan vragen en antwoorden vooraf bekend waren. Die kwamen immers uit de taakomschrijvingen zoals ze door Commissievoorzitter von der Leyen opgesteld waren.

Op dit vlak, flink gemediatiseerd als zwaar examen voor de 26 commissarissen-in-spe, vielen er geen echte incidenten te melden, de kandidaten hadden de stof ingestudeerd. Maar dat moest ook nog bevestigd worden door de jury, bestaande uit vertegenwoordigers van de drie politieke families die in de EU een permanente coalitie vormen: EVP, S&D en Renew. Nu had S&D vooraf gezegd dat ze niet wou weten van de openheid van de EVP in de richting van extreemrechts, met name de EVP-steun voor Italië’s kandidaat Raffaele Fitto, gestuurd door de uiterst rechtse regering Meloni. Niet alleen dat, maar de EVP had groot bezwaar tegen de belangrijke portefeuille die aan de sociaaldemocratische Spaanse kandidate Teresa Ribera was toebedeeld. Men moet daarbij weten dat 15 van de 26 commissarissen, en de Commissievoorzitter zelf,  tot de EVP behoren, m.a.w. 56% van de commissarissen voor een fractie die 26% van de Europarlementsleden telt… Een goed portefeuilleke voor de rivalen/coalitiegenoten van S&D was toch nog een doorn in het oog van de EVP.

Over deze, en nog een paar andere twistpunten tussen EVP en S&D werd gisteravond binnenskamers onderhandeld. Von der Leyen had zich in persoon met het dispuut ingelaten, want om haar commissie te laten van start gaan op 1 december moet het Europees parlement volgende week woensdag zijn zegen geven over de Commissie in haar geheel. En zie, alle disputen bijgelegd!  S&D slikt haar verzet in tegen de aanwezigheid van uiterst rechts in de Commissie, de EVP duldt Ribera, geen verzet meer tegen Orban’s kandidaat Varhelyi, anders is er geen Commissie op 1 december!

Zo wordt dus de enige instelling in de EU die wetsvoorstellen mag lanceren samengesteld. Ze is zogezegd onafhankelijk van de lidstaten, maar alle commissarissen worden voorgedragen door de regeringen. Er is geen enkele relatie met de samenstelling van het Parlement, wat bijvoorbeeld maakt dat er geen groene, laat staan linkse inbreng is in de Commissie. Het werkprogramma, dat uiteindelijk bepalend is voor de wetgevende initiatieven, wordt zelfs niet door de Commissie samengesteld, maar door de Commissievoorzitter… (hm)