Op 22 mei 2012 hield volksvertegenwoordiger Bernard Wesphael [1] een pleidooi voor een volksraadpleging over het begrotingspact in het Waals parlement. Raf Verbeke, actief in Constituante.be, zorgde voor een vertaling die we hieronder weergeven.
Wat is het Begrotingspact?
Definitief ingevoerd door de Europese Raad op 30 januari 2012 en geratificeerd door alle lidstaten op 2 maart 2012, uitgezonderd het Verenigd Koninkrijk en Tsjechië. Zware consequenties voor nationale begrotingsopmaak dmv “Gouden Regel”. Deze regel moet binnen het jaar door alle lidstaten die het pact hebben getekend, worden aangenomen. Deze regel stelt dat de eisen uit het Groei- en Stabiliteitspact verstrengd worden én vooral strenger nageleefd moeten worden.
Gouden regel wordt nu : het structureel begrotingstekort mag maximaal 0,5% van het BNP bedragen. Indien dit niet gehaald wordt, komen er automatische sancties. Het Europees Hooggerechtshof controleert of de lidstaten die regel respecteren, en daar is geen beroep tegen aan te tekenen. Dit is: soevereiniteitsoverdracht. Democratische besluitvorming over budget wordt ondergeschikt aan dictaten van Europees Hooggerechtshof. Dit pact is de laatste nagel aan de doodskist van de Europese volkeren, die door hun leiders naar de economische zelfmoord worden geloodst (in de woorden van Paul Krugman).
Welk Duits model?
Het Begrotingspact moet ons het zogezegd succesvolle « Duitse model » door de strot rammen. Voor wie is dat Duitse model succesvol? Sinds de Duitse sociaaldemocraat Schröder de welvaartstaat in de jaren ’90 verder afgebroken heeft, en de christendemocraat Merkel op dat elan verder gegaan is, is de levensverwachting van de Duitsers op 10 jaar tijd (van 2001 tot 2012) met 2 jaar gedaald. In de vroegere Oostduitse provincies is het nog erger: van 78 naar 74 jaar gezakt op 10 jaar tijd.
Die politiek van vandaag zijn verarmings- en uitbuitingsmachines, tvv een kleine minderheid in de samenleving. De eurolanden kennen meer en meer zelfmoorden vanwege “economische motieven”. Het is deze smeerlapperij dat het Begrotingspact wil verderzetten. Het is de vrucht van een ultraliberale politiek die begonnen is met het Verdrag van Maastricht, en die het ganse Europese welvaartsmodel wil afbreken. De regeringen van de lidstaten zijn hier medeplichtig aan.
Het Belgische voorbeeld
Vooral in België toont die sociale afbraakpolitiek van de laatste jaren zich: België is een belastingparadijs voor de multinationals en de euromiljonairs, maar een hel voor de gewone mensen en de KMO’s. Als we nog redelijk goed uit de economische crisis van 2008 gekomen zijn, is dat te danken aan (1) de afwezigheid van een federale regering en (2) aan ons sociaal model.
Doordat er geen regering was, werden bepaalde door Europa gewenste (besparings)maatregelen immers uitgesteld. Helaas wil onze regering vanaf nu opnieuw de beste leerling van de Europese klas worden. vanaf november zal ze de werkloosheidsuitkeringen met gemiddeld 25% naar beneden halen. De bedoeling daarvan moet zijn om de werklozen aan te sporen om rapper een job te vinden (sic!)
Buiten een misprijzen voor de werklozen, zal dit niks oplossen. Het planbureau voorziet een economische groei van amper 0,1% in België, en elk economisch model vertelt ons dat er minstens 2,5% economische groei nodig is om de werkloosheid terug te dringen. Het planbureau voorziet dan ook 30 000 werkzoekenden méér (in plaats van minder) in 2017. Dank u regering om de uitkeringen te verminderen en de mensen dus nog meer in armoede te duwen.
Deze budgettaire politiek, die overal door Europa wordt opgedrongen, heeft niét tot doel de werkloosheid terug te dringen. Ik zeg het, en ik ben hoe langer hoe minder alleen met mijn standpunt : deze politiek heeft tot doel om juist meer werklozen erbij te krijgen.
Waarover praten we?
Eerste element. De NAIRU of Non Accelerating Inflation Rate of Unemployement is een principe dat door de OESO-landen gehanteerd wordt : de werkloosheidsgraad moet hoog genoeg zijn, omdat anders teveel « inflatie » zou optreden op de lonen. In mensentaal is de NAIRU dus een instrument om de lonen te drukken ! elk land, ook België, moet ergens een NAIRU-richtlijn volgen.
Tweede element. Het Internationaal Arbeidsbureau ?), de OESO en Eurostat definiëren werklozen als volgt :
- Ze hebben 0 uur gewerkt in de referentieweek ;
- Ze zijn beschikbaar om te werken de komende twee weken ;
- Ze hebben actief naar werk gezocht gedurende de laatste maand, of hebben een baan gevonden die binnen de 3 maanden begint.
Deze technocratische omschrijving van werkloosheid is nooit democratisch bediscussieerd, laat staan beslist. Indien wel, dan zou ze al lang als belachelijk bestempeld geweest zijn, want iemand die slechts 1 uur per week werkt, zou normaal gezien ook als “werkloos” moeten bestempeld worden, terwijl die nu in de statistieken als werkend wordt beschouwt. Volgens deze methode lijkt het dus beter om 36 mensen te hebben die elk 1 uur per week werken, in plaats van 1 die 36 uur per week werkt.
Derde element : het totaal volume aan arbeid, uitgedrukt in voltijds equivalenten, is niét meer toegenomen sinds de jaren 1970 ! het neoliberale model dat Europa sinds de Maastrichtnormen wil omhelzen, heeft dus geen op geen enkele manier het totale arbeidsvolume noch de totale loonmassa kunnen opkrikken. Al die praat over jobcreatie is sinds de jaren 1970 gewoon een leugen.
Enerzijds hebben die misleidende definities over werk en werkloosheid zowel de stagnatie van het arbeidsvolume op de arbeidsmarkt gecamoufleerd, als het gegeven dat de tijdens het neoliberalisme geproduceerde rijkdom nauwelijks meer geïnvesteerd is in de industrie en de werkgelegenheid, maar voornamelijk naar winst op rente en speculatie gevloeid is. Dit wordt bevestigd door de daling van het aandeel van de lonen (ten nadele van dat van de winsten) in de totale rijkdom. In 1982 was dat nog 66%, in 2006 nog maar 57%. Ondertussen zijn de allerhoogste inkomens wel in de lucht geschoten.
Anderzijds moeten we er dus voor zorgen dat de werklozen niet te rap werk vinden, opdat we een voldoende hoog NAIRU-percentage zouden halen. Ze moeten niet te rap werk vinden, en ze mogen ook geen te hoge looneisen stellen, want dat geeft een “handicap” aan de ondernemingen.
Babyboomers gaan binnenkort massaal op pensioen -> tekort aan werkkrachten op de arbeidsmarkt te verwachten. Oplossingen van de politiek = (1) “actieve veroudering” (verhoging pensioenleeftijd) en (2) immigratie. Immigratie op zich is geen probleem, maar kans op wederzijdse culturele verrijking. Huidig migratiebeleid is wél een probleem, omdat het de ongelijkheid en uitbuitingsmechanismen versterkt in een oneerlijk economisch model.
In plaats van te investeren in onderwijs (« open een school en je sluit een gevangenis », zei Victor Hugo ooit, terwijl we nu het omgekeerde aan het doen zijn) om de komende structurele en specifieke tekorten (oa ICT, gezondheidszorg) op de arbeidsmarkt op te vangen, kiest de EU voor de gemakkelijke en goedkope weg: hooggekwalificeerde arbeidskrachten uit lage loonlanden aantrekken. (Hierbij worden tegelijk de kosten voor de opleiding van goede beroepskrachten op de ontwikkelingslanden afgewenteld, terwijl de vruchten ervan worden weggeplukt)
Hatelijk en verachtelijk
Alsof dat nog niet genoeg is, moeten we ook nog eens snijden in de overheidsbudgetten, op vraag van de financiële markten aan wie we de overheiddschulden zelf te danken hebben. Opnieuw zullen de uitkeringstrekkers (en op een ander niveau ook de KMO’s) hiervan de eerste slachtoffers zijn.
Met deeltijdse jobs voor 400 euro per maand, is voor onze politiekers het Duitse model het te volgen voorbeeld. Als we ons laten doen, stevenen we er ook hier recht op af, met alle gevolgen vandien voor de daling van de levensverwachting van de armsten. Aangezien diegenen die dit economisch model verdedigen niet van een tegenstrijdigheid of leugen meer of minder gaan sterven, heeft mevrouw Merkel de verhoging van de pensioenleeftijd van 65 naar 67 jaar gerechtvaardigd door de stelling dat de Duitsers altijd meer langer leven. Zal ze de pensioenleeftijd voor de laagste inkomens dan ook verlagen, vermits ze altijd maar korter leven? Voor wie werkt de Duitse keizerin eigenlijk? De vraag stellen is ze beantwoorden.
Het geval Wallonië
De zelfmoordpolitiek van het Begrotingspact zal alle Europese volkeren treffen, en Wallonië des te meer, aangezien de gevolgen ervan bovenop die van de 6e staatshervorming en de herziening van de financieringswet komen. In Wallonië is de strijd tegen het Begrotingspact meer dan elders een overlevingsstrijd. We moeten ons lot in eigen handen nemen en kunnen daarbij enkel op onszelf rekenen.
Ik heb altijd gezegd dat Wallonië 10 jaar nodig heeft om haar infrastructuur terg op te krikken, en economisch op een aanvaardbaar niveau te geraken. Die tijd moet dan wel gebruikt worden om massaal te investeren (publiek en privé) in openbare werken. Minister-president Rudy Demotte is zelfs strenger, en zegt dat Wallonië geen tien jaar meer heeft om er bovenop te komen, en heeft daarom zijn plan “horizon 2022” opgemaakt.
Maar met de huidige onderdanigheid van Europa en haar lidstaten aan de diktaten van de financiële markten en de kuddegeest van de Europese leiders, zijn we tijd aan het verliezen in plaats van winnen.: de overdreven en ongepaste besparingsmaatregelen fnuiken economische activiteit en verplichten ons al 2 jaar om drastisch in de budgetten te snijden, en dit geldt zowel voor ons als voor onze handelspartners.
Voor een echt degelijk Europees bestuur
Sinds oktober 2011 zingen de Europese politiekers de lof over het akkoord tussen het IMF, de Europese Commissie en de private banken om de Grtiekse schuld terug te schroeven met 50%, in plaats van aanvankelijk bedoeld 21%. Dit in ruil voor nog enkele besparingspakketten voor de Griekse bevolking uiteraard. Het is verre van een offer voor de private banken, aangezien de gevolgen ervan hen een korting van 65% tot 80% oplevert voor leningen op de secundaire markten.
Het wordt aan de Grieken verkocht dat ze tevreden mogen zijn, omdat ze in ruil voor de besparingen hiermee hun staatsschuld van 160 naar 120% zullen kunnen terugdringen in 2020. Maar toen Papandreou in 2009 « bekend maakte » dat er geknoeid was met de Griekse rekeningen, bedroeg de overheidsschuld slechts 103,4% van het BNP. Wie profiteert aldus van de misdaad ? duidelijk de schuldeisers, die een fenomale meerwaarde kunnen realiseren op de rug van de Griekse bevolking.
Door de schade die al minstens gedurende 2 decennia aan de reële economie toegebracht is, zal een economisch relanceplan niet volstaan. Het is het gehele Europese beleid dat sinds de Lissabonstrategie van 2001 en het Competitiviteitspact in werking gesteld is, dat we aan de kaak moeten stellen én verwerpen.
Europa en de lidstaten bedrijven een politiek van besparingen die de economische groei verdooft, de overheidsinkomsten reduceert, de staatsschuld nog zal vergroten in tegenstelling tot wat beweerd wordt, en de deur zullen openzette voor nog meer besparingsmaatregelen die de mogelijkheden op economische groei nog meer zullen fnuiken, enzovoort. kortom een viciueuze cirkel en een bij voorbaat verloren strijd.
Ik fantaseer niks, historici en gerenommeerde economisten zeggen openlijk dat de fouten die vandaag onder het regime van de euro gemaakt worden, dezelfde zijn die in het begin van de jaren 1930 onder de goudstandaard gemaakt werden. We kennen het resultaat ervan: de opkomst van extremisme en racisme overal in Europa. Als we geen komaf maken met de huidige malaise, dan staat ons hetzelfde te wachten.
Om de Europese constructie te redden, moeten we het Europese beleid veranderen, en opnieuw injecteren met de idealen van vrede, democratie en solidariteit die de grondleggers van Europa voor ogen hadden. Europa moet minder dogmatisch, meer sociaal, meer milieuvriendelijk worden. Het moet de banken in de pas houden, zich herindustrialiseren op basis van groene technologieën en kringloopeconomieën die voor nieuwe werkgelegenheid zorgen. Het moet bovenal werk maken van een mutualisering van de overheidsschulden en de lidstaten de mogelijkheid geven om rechtstreeks bij de Centrale Bank te lenen.
Rechtstreekse lening aan 1% kan de Belgische staat al 4,2 miljard besparen van het vierjaarlijks besparingsprogramma dat ons dat ons door Europa opgelegd is (1,05 miljard per jaar), waardoor ze niet zoals nu op zoek zou moeten gaan naar 25 miljard, maar naar 21 miljard euro. Ik heb in “Changez tout” uitgelegd waar we de rest van het geld en zelfs meer kunnen vinden, en dit zonder de reêle economie, de KMO’s, de meest achtergestelden of de middenklasse te straffen.
Mijn strijd tegen het Begrotingspact is daarom ook een strijd voor een waarlijk goed beleid, één dat niet naar de pijpen van de fincniële markten moet dansen en de volkeren van hun juk bevrijdt in plaats van ze te onderdrukken.
In Portugal, Spanje, Griekenland, Italie en overal in Europa komt de bevolking meer en meer in opstand tegen de zelfmoordpolitiek. Ik zeg het al sinds 2005, er moet een « révolution citoyenne » komen, een vreedzame revolutie over gans het Europese continent. Maar de burgers die in opstand komen tegen de Europese diktaten, moeten begrijpen waarom het zo ver gekomen is. We wordne immers al 20 jaar verraden door hen die ons gedurende een eeuw wel goed verdedigd hebben en gezworen hebben dat ze dat zouden blijven doen…
Het verraad van de sociaaldemocraten duurt voort
Jacques Delors zou dit nooit gewild hebben, maar het Verdrag van Maastricht was de wig om de ultraliberale staat (de angelsaksische kapitalistische staat gebaseerd op ongelijkheid) in het sociaal Europees model (het kapitalistische Rijnlandmodel gebaseerd op herverdeling) te laten binnendringen, aangezien het economische en financiële Europa dat in Maastricht boven de doopvont gehouden werd, niet werd vergezeld van een fiscaal, sociaal en ecologisch Europa die naam waardig.
Zoals de NAIRU, de activeringsmaatregelen en de beperking van de werkloosheidsuitkeringen, hebben de aanvallen op de automatische loonindexerig (een systeem dat trouwens al serieus afgezwakt is) tot doel om de zogezegde « loonkost » te verminderen.
De waarheid is drievoudig
- Lage-loonpolitiek van Duitsland is de doodgraver van Europa
- Loon is slechts één element dat de competitiviteit van een economie bepaalt, naast onderzoek en ontwikkeling, energieprijzen, innovatie, enzovoort. Ze dragen slechts 12% bij aan de totale productiekost van de industrie, duidelijk onder het Europese gemiddelde, en worden gedeeltelijk ondersteund door de gemeenschap (voor 8 miljard euro in 2009, dit is 6,5% van de totale loonmassa).
- Het inkomen van de minder begoeden vloeit grotendeels terug naar de reële economie, terwijl de meer begoeden vaker bijdragen aan het opblazen van speculatieve bubbels.
Dit gezegd zijnde, zijn de maatregelen voor de activering van werkzoekenden genomen in het kader van de « actieve welvaartstaat », een vondst van de Europese sociaaldemocraten die ze uit de VS gehaald hebben, en waarvan ze de implicaties hebben toegepast op het einde van de jaren 1990, ope en moment dat ze in bijna alle eurolanden in de regering zaten. Het is ook dan dat de Duitse sociaaldemocraat Schröder het sociale « Bismarck »-model van de welvaartstaat is beginnen te ondermijnen.
De Europese sociaaldemocraten van de PSE/ESP, waar de PS en de SP.A lid van zijn, hebben de laatste 20 jaar de sociale welvaartstaat nog meer aangevallen dan de consveratieven en de ultraliberalen (van hén zouden we niet anders verwacht hebben).
In februari 2011 stellen Frankrijk en Duitsland « competitiviteitspact » voor, waar in België ondermeer het indexatiesysteem wordt aangevallen. In maart 2011 ondertekenen de Europese leiders het « Euro Plus Pact », met slechts kleine wijzigingen aan het initiële Frans-Duitse voorstel.
Het pact treedt in werking op 13 décembre 2011, en beoogt de evaluatie van elk land van de eurozone ope en aantal criteria die haar concurrentiepositie moeten bepalen, met name de werkgelegenheidsgraad, de publieke financiën en de financiële stabiliteit :
- Landen met een staatsschuld van meer dan 60% moeten hun schuld met 1/20e per jaar terugdringen, op straffe van sancties.
- Preventief moeten landen hun inkomsten eerst gebruiken om de schuldenput te dempen, vooraleer ze andere uitgaven doen.
Omdat dit pact, soms ook « six-pack » genoemd omdat het uit 5 regels en een aanbeveling bestaat, nog niet sluitend genoeg was, heeft men er in het Begrotingspact het sanctiemechanisme vanwege het Hooggerechtshof aan toegevoegd.
De Europese Commissie en de OESO hebben met het Begrotingspact een instrument gevonden om hervormingen door te voeren die de koopkracht en de sociale bescherming aanvallen: ondermijning of afschaffing van het indexmechanisme, verlaging van de sociale bijdragen, verlaging van de pensioenen. De sociaaldemocraten, die het meeste gewicht in de schaal leggen van onze regering, hebben hier dus in ruil voor een eerste-ministerpost opnieuw een zware slag aan de sociale verworvenheden toegebracht.
Waarom een volksraadpleging?
Eerst en vooral een daad van burgerschap en democratische verantwoordelijkheid. We kennen het resultaat van het debat in het Waals parlement op voorhand, het zal opgesloten worden door de particratie. Dit was zo in 2005, ondanks mijn toenmalige pogingen om tot( de kern van de zaak door te dringen. Een volksraadpleging is een manier om de mening van de Walen te kennen te geven aan hen die ze verkozen hebben om hen te vertegenwoordigen. Het is ook een gelegenheid voor de burgers om zich eindelijk het debat over Europa toe te eigenen, debat over de doelstellingen en middelen van de Europese constructie.
Ten tweede zal een verwerping van het Begrotingspact een eerste slag kunnen toebrengen aan de besparingspolitiek. In tegenstelling tot de andere Europese verdragen die als voorwaarde hadden dat àlle eurolanden ze moesten ondertekenen, krijgt het Begrotingspact een merkwaardig soort volmachtkarakter : het Pact zal in werking treden op 1 januari 2013, indien slechts 12 landen van de euro het ondertekenen ! (Tot op vandaag hebben 3 landen het pact ondertekend: Griekenland, Portugal en Slovenië.)
Bovenal zal een stap gezet worden naar een nieuw Europa. Een afwijzing van het Begrotingspact zet de deur open voor een intrekking van het « Euro Plus Pact » en een heronderhandeling van de Europese verdragen op meer federalistische, democratische, sociale en ecologische leest, en meer aangepast aan de noden van de reêle economie. En dit indien nodi door middel van een voorhoedestrijd zoals ik die gesuggereerd heb in 2005.
Gedaan met het hoofd te laten zakken en ons het haar van het vel te laten afschrapen. De strijd tegen de besparingen begint in Europa, en ook in België.
[1] Bernard Wesphael is een van de stichters van de groene partij Ecolo in Franstalig België. Sinds 1999 zetelt hij in het Waals parlement, en in 2004 werd hij er fractieleider voor Ecolo. In 2005 voerde hij, samen met een minderheid van zijn partij, kampanje tegen de Europese grondwet. In maart 2012 verliet hij Ecolo, en recent kondigde hij aan een nieuwe beweging te willen stichten, de Mouvement de Gauche, geïnspireerd door de Parti de Gauche van Jean-Luc Mélenchon in Frankrijk.