Van 19 tot 21 februari 2016 had in Madrid een conferentie plaats onder het motto Plan B voor Europa – Oproep voor een Europese krachtenbundeling om het soberheidsbeleid te stoppen en een echte democratie uit te bouwen. We publiceren hieronder de Nederlandse vertaling van het manifest en een verklaring van de Madrileense conferentie. Het initiatief werpt zich niet op als concurrent van DiEM25 dat drie weken geleden in Berlijn werd voorgesteld door Yanis Varoufakis, en waarvan we het manifest onlangs publiceerden [1]; “Plan B” wil tot een samenbundeling van krachten in Europa komen, en verwijst onder andere ook naar DiEM25. Toch is een en ander best verwarrend. In september 2015 werd een initiatief gelanceerd onder de noemer “Voor een Plan B in Europa“, met als kopstukken o.a. Jean-Luc Mélenchon, Oskar Lafontaine, Yanis Varoufakis … De voorbije conferentie in Madrid zou kunnen als de voortzetting hiervan doorgaan, maar er wordt in het manifest naar verwezen als een apart initiatief, en ook de website van het “Madrileense Plan B” is verschillend van die van het Parijse.
Op gelijkenissen en verschillen tussen de verschillende initiatieven komen we misschien nog terug. Eén ding kan alvast vermeld worden. Terwijl de lancering van DiEM25 op 9 februari in de “Volksbühne” in Berlijn een soort politieke happening was met optreden van ‘star’ Varoufakis (en toegangskaartjes van 12 €), kwamen in Madrid drieduizend mensen (cijfer van de organisatoren) bijeen gedurende een heel weekend, met tientallen debatten en workshops.
Vermelden we nog dat in Madrid voorgesteld werd een Europese Actiedag te organiseren op 28 mei.
Plan B voor Europa
– Manifest
Oproep voor een Europese krachtenbundeling om het soberheidsbeleid te stoppen en een echte democratie uit te bouwen
In juli 2015 waren we getuige van een financiële staatsgreep door de Europese Unie en haar instellingen tegen de Griekse regering. Hierdoor werd de Griekse bevolking ertoe veroordeeld om te blijven lijden onder het soberheidsbeleid dat nochtans tot tweemaal toe was afgewezen in het stemhokje. Door deze staatsgreep is er nu meer debat over de macht van de EU, en bijgevolg ook over haar instellingen, de onverenigbaarheid ervan met de democratie, en haar rol als waarborg van de elementaire mensenrechten waar de Europese burgers naar vragen.
We weten dat er alternatieven bestaan voor het soberheidsbeleid. Manifesten als “Voor een Plan B in Europa“, “Austerexit” of DiEM25 (Democracy in Europe Movement 2025) hekelen de chantage uitgeoefend door het derde Memorandum dat aan Griekenland werd opgedrongen, de catastrofe die het inhoudt en de antidemocratische aard van de EU. Het was de voorzitter zelf van de Europese Commissie, Jean Claude Juncker, die zei: “Er kan geen democratische beslissing zijn tegen de Europese verdragen”.
We zijn ook getuige van de niet-coöperatieve en soms xenofobe houding van lidstaten en instellingen van de EU bij de aankomst van vluchtelingen uit het Midden-Oosten en Afrika, en de menselijke drama’s die ze meebrengen. Het debat binnen de EU over humanitaire rampen is doordrongen van schijnheiligheid, want op een indirecte manier is de EU, als wapenleverancier en via haar handelsbeleid, verantwoordelijk voor die humanitaire crisissen.
Het antwoord van de EU op de crisis die acht jaar geleden begon is gebaseerd op soberheidsbeleid, privatisering van openbaar bezit en het vernietigen van sociale en arbeidsgebonden rechten. Dit beleid richt zich niet op de oorzaken van de crisis: deregulering van het financiële systeem en de greep van het bedrijfsleven op de Europese instellingen via machtige lobbies en een ‘draaideurbeleid’. De EU beijvert zich voor valse oplossingen bij haar duistere ondemocratische onderhandelingen voor handels-en investeringsakkoorden zoals TTIP, CETA of TiSA. De bedoeling is zogezegd om handelsbarrières uit de weg te ruimen, maar wat op het spel staat zijn rechten en regulering die de burgers, werknemers en het milieu moeten beschermen. De doodsteek voor democratie en de rechtsstaat, in het bijzonder als men de procedures bekijkt waarmee investeerders beschermd worden.
De huidige EU wordt bestuurd door een de facto technocratie die de belangen behartigt van een kleine maar machtige minderheid van economische en financiële beslissers. In veel Europese landen konden uiterst-rechts en xenofobe en nationalistische groeperingen daardoor terug aan zet komen. Het is onze verantwoordelijkheid om te reageren tegen deze bedreiging, en fascisten te verhinderen om munt te slaan uit het leed en de onvrede van burgers, waarvan velen, niettegenstaande alles, hun solidariteit betuigd hebben met de honderdduizenden vluchtelingen die het slachtoffer zijn van deze humanitaire tragedie.
Er zijn nu al maatschappelijke krachten aan het werk om een radicale verandering tot stand te brengen in het beleid van de EU. Sociale bewegingen zoals Blockupy, de huidige beweging tegen TTIP (Transatlantic Trade and Investment Agreement, tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten), Alter Summit, de Europese algemene staking in 2012, Euromarsen of de enorme hoeveelheid werk die verzet wordt door talrijke burgerbewegingen en NGO’s, dat alles betekent een waardevolle menselijke, intellectuele en ideologische investering ter verdediging van de mensenrechten, de Aarde en de waardigheid van mensen boven politieke en economische belangen. Maar wij denken dat een betere coördinatie en samenwerking nodig is om op Europees vlak te mobiliseren. Er liggen meerdere voorstellen op tafel die een eind zouden kunnen maken aan de soberheid: een eerlijke belastingspolitiek en het sluiten van de fiscale paradijzen, bijkomende uitwisselingsprogramma’s, het terugbrengen van openbare diensten onder publiek beheer, een eerlijke herverdeling van alle werk, ook het huishoudelijke, met waardige arbeidsvoorwaarden, overgang naar een productiemodel dat gebaseerd is op hernieuwbare energie en een hervorming of afschaffing van het Europees Begrotingsverdrag (officieel ‘Verdrag voor stabiliteit, coördinatie en governance in de EMU’). Het Griekse voorbeeld heeft ons getoond dat we om het hoofd te bieden aan de huidige situatie, alle krachten moeten bundelen, uit alle lidstaten en alle kringen, zowel uit de politieke en intellectuele als uit de civiele samenleving. Onze visie is er één van solidariteit en internationalisme.
Daarom willen wij een krachtenbundeling op touw zetten van alle individuen, bewegingen en organisaties die zich verzetten tegen het huidig EU-model en akkoord gaan met een gemeenschappelijke agenda van doelstellingen, projecten en acties met als bedoeling een eind te maken aan het soberheidsbeleid van de EU en de Europese instellingen radicaal te democratiseren, zodat ze in het belang van de burgers fungeren.
Dat is de reden waarom we op 19, 20 en 21 februari in Madrid een conferentie beleggen waar iedereen kan deelnemen aan de debatten, workshops en discussies.
Verklaring van de Madrileense conferentie
Oproep voor een democratische rebellie in Europa
Madrid, 21 februari 2016
Sinds het uitbreken van de globale economische crisis is er wereldwijd een nieuwe beweging ontstaan.
Het is een beweging die ijvert voor echte democratie en participatie, voor het recht van de volkeren om over hun eigen lot te beslissen en voor het respecteren van hun keuzes zodat die ook in het beleid terug te vinden zijn, een beweging die het als haar plicht beschouwt om de strijd aan te gaan met een systeem dat een geprivilegieerde minderheid begunstigt ten koste van de meerderheid. Een beweging die mensenrechten, burgerrechten, politieke, sociale, economische, culturele en democratische rechten in het centrum plaatst van een Europees project, als een wezenlijk aspect van democratie.
Sinds 2011 zijn de straten, pleinen en bedrijven in Europa de broedplaats geworden voor een democratische strijd voor onze rechten, een strijd waar men politiek en sociaal niet meer naast kan kijken.
Deze Europese bewegingen zijn in botsing gekomen met het geheel aan instellingen en beleidslijnen die vandaag de Europese Unie uitmaken. De fundamenteel antidemocratische aard van deze instellingen is een weerspiegeling van hun oorspronkelijke en huidige doelstelling: ten dienste staan van de belangen van de bedrijven en de financiële sector, en de verschillende oligarchische elites.
Ze opereren in het duister, achter de rug van de Europese burgers.
Ze liggen aan de voeten van firma’s en financiële ondernemingen die legers van lobbyisten op de been houden. Ze onderhandelen over nieuwe verdragen in naam van, maar tegen de belangen van de Europese volkeren.
Wij eisen transparantie, zodat we weten hoe ze hun beslissingen treffen die zoveel invloed hebben op ons leven.
Wij betwisten hun meest onrealistische en irrationele bewering: dat Europa in staat is zijn openbare en private schulden terug te betalen.
Wij bevestigen het soeverein recht van de volkeren om de schuld door te lichten en te weigeren illegitieme en onmiddellijke schulden terug te betalen.
Het Europees establishment met zijn instellingen in Brussel en Frankfurt predikt het soberheidsbeleid voor de massa’s, maar spendeert duizenden miljarden voor de happy few. In Europa is er niet zomaar een “soberheidsbeleid”: er is een klassenoorlog waarin de heersende elites de rechten en het publiek eigendom van de burgers plunderen, en zo aan herverdeling doen van het inkomen en de rijkdom van de rest van de samenleving en de Staat ten voordele van zichzelf. Hun maatschappijmodel is er een van enorme werkloosheid en barre levensomstandigheden, met nog meer armoede en ongelijkheid tot gevolg, waardoor werknemers tegen elkaar worden opgezet, het geweld tegen vrouwen toeneemt, het leefmilieu en het sociaal weefsel worden vernietigd. Hun model is gericht tegen de welvaartstaat en de sociale rechtvaardigheid.
Wij aanvaarden geen enkel offer meer voor een munt die buiten elke democratische controle staat. Het is onze plicht en ons engagement om een plan op te stellen dat ons de macht verleent, wanneer we in een regering komen, om onze bevolking te beschermen tegen het gebruik van de euro en geld in het algemeen als wapens tegen hen gericht. Wij zullen geen herhaling toestaan van een coup zoals verleden zomer, gericht tegen een soeverein volk en een duidelijk democratisch mandaat.
Wij vragen een democratische controle van het banksysteem en transparantie in zijn verrichtingen.
Wie zullen we ons verzetten tegen de illegale en ondemocratische praktijken van de Europese Centrale Bank, de Europese Commissie en het Internationaal Monetair Fonds. De zogenoemde Eurogroep is niet de plaats waar kan beslist worden over ons lot en het leven van toekomstige generaties.
Een zogezegd Europa zonder grenzen heeft overal muren en elektrische afrasteringen geplaatst, van Evros en Lesbos tot Lampedusa, van Presevo tot Calais. Onze eis: laat de vluchtelingen binnenkomen! Als mensen op de vlucht zijn voor hun leven moet Europa eenvoudigweg de armen openen en elke vreemdelingenhaat en racisme verwerpen. De vluchtelingenkwestie is een humanitaire aangelegenheid waarvan wij de militarisering verwerpen: wij zeggen NEE aan het erin betrekken van de NAVO.
Europa moet haar uitgaven voor bewapening en defensie drastisch verlagen, want het is bewezen dat dit samenhangt met corruptie en illegale overheidsschulden. Europa moet daarentegen de openbare uitgaven voor gezondheidszorg, onderwijs, sociale zekerheid, justitie en cultuur verhogen.
De aftakeling van de leefomstandigheden van de mensen houdt ook verband met de roofbouw op de natuur en de wereldwijde strijd voor grondstoffen. Wie sociale rechtvaardigheid wil kan er niet buiten om ook de ecologische en energiecrisis aan te pakken.
Gezien de huidige toestand in Europa roepen wij op tot civiele ongehoorzaamheid tegen vernietigende regels, beleidslijnen, verdragen en alle andere ondemocratische dictaten van de Europese instellingen en hun arbitraire herinterpretatie door de heersende elites. Waar wij nood aan hebben, dat zijn beslissingsprocedures en zelfbeschikking via bindende referenda. Voor wie deelneemt aan een regering wijzen wij op de plicht om ondemocratische dictaten te verwerpen, als minimale democratische verplichting tegenover het volk.
De conferentie in Madrid als een stap voorwaarts in het bijeenbrengen van verschillende bewegingen en voorstellen die strijden voor democratie in Europa. Wij roepen op om de besluiten over de verschillende onderwerpen op brede schaal te lezen, te verspreiden, te bediscussiëren en aan te vullen, en nieuwe conferenties te beleggen over heel Europa.
De Europese volkeren weten hoe ze de tirannie moeten bestrijden. Doorheen de geschiedenis hebben we dat menigmaal gedaan ter verovering van de democratie en gelijkheid, ons recht op bestaan en onze waardigheid.
De Madrileense conferentie stelt voor een Europese Actiedag te organiseren op 28 mei.
[1] DiEM25: Een Manifest voor de democratisering van Europa. We formuleerden ook enkele bedenkingen rond dit initiatief; dat deed ook Globalinfo naar aanleiding van een conferentie in Amsterdam aan DiEM25 gewijd.