Het nieuwe Oxfam-rapport “A Cautionary Tale” (zie onderaan voor link) stelt dat de huidige bezuinigingsmaatregelen mogelijk decennialang tot meer armoede en ongelijkheid zullen leiden. Ze waren bedoeld om de balans weer in evenwicht te brengen na de grote reddingsoperatie van de banken ter waarde van 4500 miljard euro. Maar de bezuinigingen doen de schuldpercentages niet dalen of stimuleren evenmin een inclusieve economische groei.

Er bestaan alternatieven voor het bezuinigingsbeleid, aldus Oxfam. Zo moeten er lessen getrokken worden uit de rampzalige bezuinigingen in de sociale zekerheid die tijdens de jaren ’80 en ’90 doorgevoerd werden in Latijns-Amerika, Zuidoost-Azië en Afrika. Sommige landen in deze regio’s hadden twee decennia nodig om weer op het vroegere niveau te geraken.

Spanje richting Zuid-Soedan

Xavier Declercq, politiek directeur van Oxfam-Solidariteit: “De Europese aanpak van de economische crisis dreigt de sociale rechten enkele decennia terug te schroeven. Agressieve besparingen op het vlak van sociale zekerheid, gezondheid en onderwijs, minder rechten voor werknemers en oneerlijke belastingen sleuren miljoenen Europeanen mee in een vicieuze armoedecirkel die generaties kan bestaan. Dat is immoreel en druist in tegen elke economische logica.”

Het kan immers 25 jaar duren voordat de Europeanen weer de levensstandaard van 5 jaar geleden bereiken. “De rijkste 10 percent van de Europeanen hebben wel geprofiteerd van het bezuinigingsbeleid. Alleen zij zijn er rijker van geworden. Landen zoals Griekenland, Italië, Ierland, Portugal, Spanje en het Verenigd Koninkrijk, die het strengste besparingsbeleid voeren, zullen straks de hoogste ongelijkheid ter wereld kennen indien hun leiders niet van koers veranderen. In Spanje en in Groot-Brittannië zou de kloof tussen rijk en arm even groot kunnen worden als in Zuid-Soedan of Paraguay”, benadrukt Declercq.

Na drie jaar bezuinigingen beginnen de voortrekkers van dit beleid, zoals het Internationaal Monetair Fonds en vele gereputeerde economisten, te erkennen dat dergelijke maatregelen een mislukking zijn.

De bezuinigingsmaatregelen konden de overheidsschuld en begrotingstekorten niet terugdringen. Bovendien verscherpten ze de ongelijkheid en belemmerden ze de economische groei. In veel Europese landen bereikt de werkloosheid een recordhoogte. Vooral vrouwen en jongeren zijn het slachtoffer. In het VK zullen tegen 2018 meer dan 1 miljoen ambtenarenbanen geschrapt worden. Dubbel zoveel vrouwen als mannen zullen hun job verliezen. De lonen dalen het snelst in de landen met de strengste besparingsmaatregelen. Bijna een op de tien werkende gezinnen in Europa leeft nu in armoede. En het kan nog veel erger worden. Zo staat de strenge hypotheekwetgeving in Spanje banken toe elke werkdag 115 gezinnen uit hun huis te zetten. Zelfs zij die werk hebben, zullen beduidend armer zijn dan hun ouders. En het ziet ernaar uit dat de kinderarmoede in Europa nog zal stijgen.

25 jaar herstel

“De geschiedenis herhaalt zich. Onze leiders negeren de diepe ellende die mensen gekend hebben in Latijns-Amerika, Zuidoost-Azië en Afrika in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw als gevolg van harde bezuinigingen. Hun economieën gingen eraan ten onder, arme mensen werden steeds armer, zelfs toen de groei weer aantrok”, zegt Declercq. “Er werd bezuinigd op basisvoorzieningen zoals onderwijs en gezondheidszorg of ze werden zelfs geprivatiseerd. De armen vielen uit de boot en vrouwen werden het hardst getroffen. De kloof tussen arm en rijk werd nog breder.”

In Indonesië duurde het 10 jaar voordat de armoede weer gezakt was tot op het niveau van 1997. In sommige Latijns-Amerikaanse landen duurde het zelfs 25 jaar om het niveau van voor het begin van de crisis in 1981 te bereiken. “En dat is de richting die Europa nu dreigt uit te gaan”, meent Declercq.

Investeren

Er bestaan nochtans alternatieven voor strenge bezuinigingen. Aan de vooravond van de Europese top van financiënministers roept Oxfam de Europese regeringen op een nieuw economisch en sociaal model na te streven dat investeert in mensen, de democratie versterkt en eerlijke belastingen beoogt.

“Regeringen zouden miljarden kunnen ophalen voor de openbare dienstverlening zoals gezondheidszorg en onderwijs door de rijksten te belasten en belastingontwijking aan te pakken. Een nieuw welvaartsmodel is mogelijk. Door te investeren in scholen, ziekenhuizen, woningen, onderzoek en technologie kunnen miljoenen Europeanen weer aan het werk gaan en wordt een duurzame economie ondersteund”, aldus nog Xavier Declercq

Wil je er meer over weten? Download het volledig rapport (In het Engels, PDF 557 kB; Franse en Spaanse versie op de OXFAM-website)