16 november 2023 – In april 2022 maakte de Britse regering, toen nog onder Boris Johnson, een plan bekend om ‘illegale’ migranten en asielzoekers naar Rwanda te deporteren voor verdere ‘processing’. Met de deal was een ‘vergoeding’ van 140 miljoen pond verbonden, plus een som van 20.000  à 30.000 pond per gedeporteerde. De uitvoering werd echter belemmerd door diverse gerechtelijke uitspraken, van het Europees Hof voor de Mensenrechten [1] en Britse rechtbanken. Op 15 november 2023 deed het Britse Hooggerechtshof dan een beslissende uitspraak. Het Rwandaplan werd door de rechters verworpen, omdat de kans op een eerlijke asielprocedure te klein is, en die op uitwijzing naar het land van oorsprong teveel risico’s op vervolging kan inhouden.

Men zou denken dat Europese regeringen met gelijkaardige plannen als de Britse hierdoor van hun stuk zouden gebracht worden, maar dat lijkt niet het geval. Ook niet in het Duitsland van kanselier Scholz, in vele hoofden de fatsoenlijke tegenhanger van de onfatsoenlijke Brexiteers onder Boris Johnson en zijn opvolger Sunak. De liberale partner FDP in Scholz’ Ampel Koalition (SPD-Grünen, FDP) is de voortrekker van gelijkaardige plannen als de Britse, maar ook de Duitse sociaaldemocraten stemden onlangs toe in het betreden van zulke paden. Van het xenofobe AfD is daar zeker geen tegenstand tegen te verwachten. Zou het Duitse hooggerechtshof dan toelaten wat het Britse verbiedt? De FDP denkt van wel, als men bijvoorbeeld de asielprocedure in het outsourcingsland onder toezicht van de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties (UNHCR) zou plaatsen. En wie door de procedure zou geraken, zou toegang kunnen krijgen tot de EU. Dat alles zou moeten aantonen dat Berlijn, in tegenstelling tot Londen, niet aan dumping van vluchtelingen doet.

Van EU-zijde is er weinig tegenkanting te verwachten. Italië sloot onlangs met Albanië een overeenkomst om de asielaanvraag van vluchtelingen die gered werden op de Middellandse Zee in Albanië te laten plaatsvinden. Juristen van de Europese Commissie bogen zich over de zaak, en commissaris Johansson kon het nieuws brengen dat de deal zo te zien geen inbreuk doet op het Europees recht, omdat het valt buiten dat Europees recht, aangezien Albanië vooralsnog geen lid is van de EU. We zegden het al een paar keer: de juridische toolbox van de EU bevat een groot arsenaal mogelijkheden.

Dit alles geeft de indruk dat Fort Europa zijn slotgracht nog dieper en breder wil maken, en zijn ophaalbrug nog meer gesloten. Maar juist nu maakte de Commissie een plan bekend dat volgens commissaris Shinas legale migratie naar Europa moet bevorderen. Tenminste … voor wie de juiste skills heeft. “Dit gaat niet over Fort Europa, dit gaat over Europa dat openstaat voor business, op een ordelijke en gereguleerde manier”, aldus Shinas. De Commissie zal een ‘EU-talentenpool’ opzetten om gemakkelijker werkzoekenden uit niet-EU-landen te kunnen aanwerven voor knelpuntberoepen. “Dat geeft werkgevers toegang tot een grotere pool aan vaardigheden en talent”, een vooruitzicht dat door de Europese patronale lobby Business Europe onmiddellijk op applaus onthaald werd. Zit er in het Skills and Talent Mobility package van de Commissie ook wat in voor vluchtelingen zonder het gewenste profiel? Blijkbaar wel, want met derde landen zouden Talent Partnerships gesloten worden, die “moeten gepaard gaan met nauwere samenwerking op het gebied van overname”, waarmee bedoeld wordt overname van ‘onregelmatige migranten’. (hm)

[1] Niet te verwarren met het Europees Hof van Justitie, dat een instelling van de Europese Unie is.