20 april 2012 – “Europa moet uit één mond spreken, zoniet vervallen wij tot een onbetekenend vlekje op de wereldkaart”. Dat is een vaak gehoord argument, dat ook door heel wat goedmenende burgers wordt overgenomen. Wat er dan uit die éne mond komt lijkt dan van bijkomstig belang. Hoe onbezonnen dit standpunt is, blijkt vandaag weer eens uit de reacties op de voorgenomen gedeeltelijke nationalisatie door Argentinië van  de oliemaatschappij YPF.

YPF, Yacimientos Petrolíferos Fiscales,werd in 1922 opgericht als een Argentijns staatsbedrijf. In de jaren negentig, onder Carlos Menem, werd het geprivatizeerd, en zo kwam het in 1999  voor 98%  in handen van de Spaanse multinational Repsol.

De verhoudingen tussen de Argentijnse regering en Repsol werden steeds meer gespannen, ook al omdat de benzineprijs van overheidswege werd opgelegd. Deze week, op 16 april, kondigde President Cristina Fernández de Kirchner aan, YPF voor 51% terug in nationale handen te willen nemen. Aan het privaat beleid wordt onder andere onderinvestering en buitsensporige dividenden verweten.

Op het bericht van de voorgenomen partiële nationalisatie volgde onmiddellijk een reactie van de EU, een reactie zoals door sommigen zo hevig gewenst: uit één mond. Niet alleen Spanjes premier Rajoy sprak dreigende taal, ook de Britse buitenlandminister William Hague overwon alle eurosceptische reflexen en belooft het bedreigde Spanje de steun van Albion. Niet onbelangrijk, gezien de Britse bekendheid met de Argentijnse wateren. Catherine Ashton, de informele buitenlandminister van de EU, was er deze keer ook vlug bij om de Europese solidariteit te laten spelen. “Alle mogelijke opties worden onderzocht,” zei de baroness.  De Europese Commissie zegde onmiddellijk een geplande meeting over handelsbetrekkingen met de Argentijnse autoriteiten af. De Europese ministers van buitenlandse zaken zouden het Argentijnse vijandelijk initiatief volgende week ook op hun agenda plaatsen bij een bijeenkomst in Luxemburg.  EU-commissaris Viviane Reding (Justitie en vicevoorzitter van de Europese Commissie) zei donderdag op de Spaanse tv dat ,,iemand die Spanje aanvalt, de hele EU aanvalt’‘. (Misschien denkt Reding al aan toekomstige vijandelijkheden vanwege Argentinië, waar het Spaanse Telefónica de telecommunicatie in handen heeft). Er is geen enkele dissonant te bekennen in het Europees koor, geen enkele  regering distantieerde zich van de uitspraken van de EU-leiding.

Eindelijk, eindelijk spreekt Europa uit één mond…

En wie komt stokken in de wielen steken bij die hervonden eenheid ? Vakbondslui natuurlijk! Jan Willem Goudriaan,  adjunct Secretaris-Generaal van EPSU (European Federation of Public Service Unions) spreekt in EUobserver van 20 april over ‘koloniale retoriek’. Hij durft zelfs te beweren dat de Commissie een ‘corporate bias’ heeft, een vooringenomenheid ten voordele van de bedrijfswereld:

“De uitspraken van Barroso en Ashton tonen aan hoe diepgeworteld  de business-vooringenomenheid van de Commissie en de EU-instellingen geworden is. De commissievoorzitter reageerde snel omdat er bedrijfsbelangen op het spel staan. Wanneer werknemers en burgers protesteren tegen de privatizering van openbare diensten die essentiële diensten leveren als watervoorziening en elektriciteit, dan reageert hij niet.”

En verder:

“De commissie moet maar een toontje lager zingen. Brutaal te keer gaan tegen de belangen van het Argentijnse volk om ongedaan te maken wat een verkozen regering beschouwt als foute privatizeringsbeslissingen,  dat brengt ons in herinnering hoe die commissie nog steeds meer soberheidspolitiek oplegt, tegen het protest in van miljoenen mensen in Europa.”

Zouden we misschien als volgt mogen besluiten: Europa moet inderdaad uit één mond spreken, de mond van 99% van de bevolking, en ophouden te spreken uit de mond van die 1% ?  (hm)

Toegevoegd op 21 april:

Op  20 april  werd er in verband met deze kwestie door het Europees parlement gestemd over een gezamenlijke resolutie ingediend door christen-democraten (EVP), liberalen (ALDE), Europese Conservatieven (ECR) en … sociaal-democraten (S&D). Alhoewel het Europees parlement geen bevoegdheden heeft i.v.m. het buitenlands beleid en deze resolutie dus slechts een verklaring is, zullen Rajoy, Barroso, De Gucht, Ashton & Co niet nalaten te wijzen op deze ‘democratische’ ruggesteun.

Enkele punten uit een tekst die door alle sociaal-democraten (op 1 tegenstem en 5 onthoudingen na) werd goedgekeurd:

Het Europees parlement

1.   betreurt het besluit van de Argentijnse regering om zonder enige onderhandelingsbereidheid de nationalisering van een meerderheidsbelang in handen van een Europees bedrijf door te zetten; houdt dit voor een unilateraal en willekeurig besluit dat in feite neerkomt op een aantasting van de vrijheid van onderneming en het beginsel van rechtszekerheid, waardoor het investeringsklimaat voor EU-ondernemers in Argentinië zal verslechteren;

2.   merkt op dat dit besluit slechts één onderneming in de sector treft, en slechts een deel van de aandelen daarvan, hetgeen als discriminerend aan te merken is;

7.   verzoekt de voorzitter van de Europese Raad, de voorzitter van de Europese Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de EU voor buitenlands en veiligheidsbeleid stappen te ondernemen bij de Argentijnse autoriteiten om de belangen van de Unie te verdedigen en het beginsel van rechtszekerheid te bewaren, dat de Europese aanwezigheid en de Europese investeringen in dit Zuid-Amerikaanse land waarborgt, door hen te bewegen tot terugkeer naar de weg van onderhandelingen;

8.   verzoekt de Europese Commissie dringend naar maatregelen om te zien c.q. maatregelen te nemen om de Europese belangen te beschermen, teneinde te vermijden dat dergelijke situaties zich nogmaals voordoen, waaronder ook mogelijke gedeeltelijke opschorting van de unilaterale tariefpreferenties in het kader van het SAP-stelsel;

10. is verheugd over de verklaring van hoge vertegenwoordiger Ashton die het optreden van de Argentijnse regering veroordeelt,  en over de afgelasting van de vergadering van het gemengd samenwerkingscomité EU-Argentinië; verzoekt commissaris De Gucht en hoge vertegenwoordiger Ashton om alle mogelijke diplomatieke instrumenten te gebruiken om deze zaak samen met hun Argentijnse gesprekspartners op te lossen, vraagt de Commissie en de lidstaten nauw samen te werken met hun collega’s op internationale fora als de G20 en de WTO, zodat ze het eens kunnen worden over een gemeenschappelijke reactie op het optreden van de Argentijnse regering;

De Groene fractie (deze keer inclusief het Nederlandse Groenlinks) heeft in zijn geheel tegengestemd.

De linkse fractie GUE  diende amendementen in, die – indien goedgekeurd – Europa een zeker respect hadden kunnen opleveren:

Het Europees parlement

1. eerbiedigt het soevereine recht van elk land hun eigen hulpbronnen te beheren en hun economie te reguleren naar het algemeen belang; steunt het besluit van de Argentijnse regering tot hernationalisatie van YPF, een in 1922 opgerichte onderneming die gedurende het grootste deel van haar geschiedenis in overheidshanden is geweest; wijst erop dat YPF destijds werd geprivatiseerd onder het voorwendsel van de schuldencrisis die de dictatuur had nagelaten, en in het kader van het neoliberale beleid dat in de jaren 90 werd gevoerd, en dat dit zeer ongunstig heeft uitgewerkt op de economie en de armoede dramatische heeft doen toenemen;

3. dringt er bij alle lidstaten, met name Spanje, alsmede de Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid op aan voor de belangen van alle burgers op te komen, ook voor hun sociale belangen en die van het milieu, en aandacht op te brengen voor de behoeften van de werknemers en voor hun bestaanszekerheid, en te zorgen voor toegang tot energie voor de consumenten in zowel Argentinië als de EU, in plaats van zich in de eerste plaats te om de winsten van de REPSOL- aandeelhouders te bekommeren;