DEEL 2: “Zonder economische soevereiniteit is een onafhankelijk Catalonië pure fictie.”

25 september 2017

 

In een eerste deel belichtte Diosdado Toledano de drijfveren voor het Catalaans onafhankelijkheidsstreven. In dit tweede deel geeft hij een zeer kritische analyse van de manier waarop Catalaanse politieke partijen daarop inspelen. Hun onderwerping aan de Europese regels kan alleen tot een schijnsoevereiniteit leiden. Toledano schetst een radicaal links alternatief, dat breekt met de euro en de EU.

Diosdado Toledano

Het opgeven van de economische soevereiniteit ten gevolge van de invoering van de euro kon steunen op een brede consensus en medeplichtigheid onder de politieke elites van de Spaanse staat én van Catalonië. Dit verklaart ook de oorverdovende stilte van de leidende elite over de beslissende rol van de Europese Unie in het beheren van de crisis en het opdringen van economische recepten die voorrang geven aan de terugbetaling van de schuld. In deze context slaagde het kamp van de onafhankelijkheid erin de verantwoordelijkheid voor de sociale malaise en de economische crisis uitsluitend op Madrid als symbool van de Spaanse staat, te schuiven.

Het hypocriete cynisme van de meerderheid van de independentisten, verenigd in ‘Junts pel Si’ komt nog eens tot uiting in de kadering van haar soeverein project in de  Europese Unie, goed wetende dat de EU-verdragen dit uiterst moeilijk indien niet onmogelijk maken ¹

Mocht het mirakel van een Catalaans lidmaatschap van de EU zich toch voltrekken zou de openbare schuld van de nieuwe Catalaanse staat 75 miljard euro bedragen, waaraan nog een deel van de Spaanse schuld moet worden toegevoegd, plus haar aandeel in de (private en openbare) buitenlandse schuld, die oploopt tot 1911 miljard euro. De omvang van deze schuld zou de soevereiniteit en onafhankelijkheid van de nieuwe (lid)staat van de EU (die door de rechtse independentisten tot het uiterste wordt verdedigd) van meet af aan hypothekeren door de verplichting de dictaten van Brussel en Berlijn te moeten ondergaan op gevaar van bestraffing en chantage zoals in Griekenland.

Bepaalde sectoren van radicaal links hebben het nationale conflict sterk geïdealiseerd door abstractie te maken van de voorwaarden die de EU oplegt, en ze koesteren de droom dat het de gelegenheid wordt om een revolutionair proces te ontketenen dat het kapitalisme zal overstijgen. Zij houden geen rekening met het feit dat de politieke hegemonie over de onafhankelijkheidsbeweging berust bij partijen en organisaties, die – op een minderheid in de CUP ²na – het kapitalisme verdedigen of niet openlijk in vraag stellen en dat de sectoren die zich mobiliseren overwegend voortkomen uit de stedelijke en rurale kleine burgerij en middenklasse. De meerderheid van de werkende klasse houdt zich afzijdig en zal zich niet laten gebruiken als kanonnenvlees in een onafhankelijkheidsavontuur. Zij heeft de politiek van bezuinigingen en tegenhervorming van de regerende rechtsliberale CIU (Convergència i Unió, ondertussen PdeCat, Catalaanse Democratische Partij of Partit Demòcrata Català) nog vers in het geheugen. Een politiek, die de ongelijkheid op tergende wijze heeft doen aangroeien.

Bovendien vreest een groot deel van de Catalanen niet zonder reden dat in een economisch sterk geïntegreerde maatschappij als de Spaanse – wat blijkt uit het handelsverkeer tussen Catalonië en de rest van de Spaanse staat – de onafhankelijkheid zware gevolgen  zou hebben voor de algemene welvaart, in het bijzonder voor de werkende en meest kwetsbare klassen. Niet alleen dat de Spaanse staat haar markt zou afschermen tegen de Catalaanse export, maar vooral dat de rest van de Spaanse staat eenvoudigweg niet beschikt over voldoende middelen om de Catalaanse producten te kopen, tenzij ten koste van een zware en op termijn onhoudbare schuld. En dan houden we niet eens rekening met de vernietigende gevolgen voor de totale respectievelijke schuld en haar geloofwaardigheid op de markten …

Tegenover de voorspelbare nederlaag van het onafhankelijkheidsstreven met teleurstelling als gevolg: zijn er alternatieven?

 In de naderende botsing van krachten zal het machtigste kamp de overhand krijgen. Dit is het kamp, dat de controle over de centrale staat, de representatieve instellingen, het Grondwettelijk Hof en de veiligheidstroepen in handen heeft, dat de steun geniet van de meerderheid van de bevolking in het geheel van de Spaanse staat en internationaal, in het bijzonder van de EU, die het niet zal riskeren een proces te legitimeren, dat besmettelijk kan zijn en zich kan uitbreiden naar andere staten van de EU. De krachtproef zal uitdraaien in het voordeel van de Spaanse staat.

De regering van de Generalitat en de independistische krachten gaan het conflict aan met een verdeelde maatschappij, waar de meerderheid weliswaar tegen onafhankelijkheid is, maar waar het deel dat zich voor onafhankelijkheid positioneert het sterkst weet te mobiliseren.

In het Catalaanse Parlement kan de keuze voor onafhankelijkheid rekenen op de meerderheid van de parlementaire groepen. Junts pel Si en de CUP hebben samen 72 zetels van de 135, maar door de niet strikt proportionele kieswet is dit geen trouwe afspiegeling van de sociale meerderheid, die onafhankelijkheid afwijst. Binnen de coalitie aan de macht moet leerling-tovenaar en ex-president Artur Mas, waartegen de CUP haar veto had gesteld, samen met zijn Partido Demòcrata Catalan (PDeCAT) toekijken hoe zijn electorale basis verschrompelt, moet hij afrekenen met overlopers en dreigt hij irrelevant te worden ten voordele van regeringspartner Catalaans Republikeins Links(ERC).

In het andere kamp tracht de Partido Popular (PP) met premier Mariano Rajoy de afwijzing van de onafhankelijkheid in de Spaanse maatschappij te kapitaliseren door zich te presenteren als het bolwerk van de Spaanse eenheid, terwijl het in feite net haar onverzettelijkheid is die het streven naar onafhankelijkheid in de hand werkt.

Ondanks de evidente risico’s in de ontknoping van dit conflict wacht de Spaanse rechterzijde en de centralistische krachten zeker geen totale en duurzame overwinning.

De slijtage van de PP zal zich voortzetten vanwege haar talrijke corruptie-affaires en een zogenaamd economisch ‘herstel’, dat helemaal niet ten goede komt aan de sociale meerderheid, die ten prooi blijft aan enorme werkloosheid, werkonzekerheid en armoede onder werkenden.

De nakende politieke crisis ten gevolge van het conflict met Catalonië zal zich eerder vroeg dan laat tegen de regerende PP keren, en leiden tot nieuwe verkiezingen. Dit zou een regeringswissel veroorzaken, die de PP naar de oppositie kan verwijzen. Anderzijds zal een verbieden van het referendum van 1 oktober een deel van de Catalanen sterken in hun slachtoffergevoel en hun streven naar onafhankelijkheid in een onbepaalde toekomst blijven voeden.

Zonder economische soevereiniteit is een onafhankelijk Catalonië zuivere fictie

De huidige Catalaanse weg naar onafhankelijkheid is onsamenhangend en bereid een zware teleurstelling voor. Het heersende Catalaanse onafhankelijkheidsstreven belijdt een complete onderdanigheid aan de Europese Unie en geeft daarmee haar economische onafhankelijkheid op. Dat blijkt onder meer uit de recente door PdeCat, ERC en CUP gesteunde wet, die de overgang naar een nieuwe republiek en een nieuwe Grondwet moet regelen. Waarom wordt er nergens expliciet het eerder vernoemde beruchte artikel 135 van de Spaanse Grondwet verworpen? Het antwoord is dat deze wet bepaalt dat de normen van de Europese Unie die van kracht waren in de Spaanse staat gewoon van kracht blijven in de nieuw op te richten Catalaanse staat. Zonder discussie worden ook eventuele nieuwe wetten van de Europese Unie automatisch ook in Catalonië van kracht. Wees niet bang, Angela Merkel! Catalaanse independentisten zijn brave jongens en meisjes, die de nodige sociale hakbijl wel zullen hanteren voor het terugbetalen van de schulden en jouw regels trouw opvolgen om het staatsdeficit op de begroting te beperken!

Hier wensen wij als internationalistisch, soevereinistisch en revolutionair links op te komen voor een oprechte en realistische strategie. Oprecht, want bewust van het verraad, het verzaken en het verlies van de soevereiniteit zowel in Catalonië als in Spanje in het kader van de Europese Unie. Realistisch, want om het conflict tussen Catalonië en Spanje democratisch en bevredigend op te lossen is het nodig om een linkse politieke en sociale kracht uit te bouwen die sterker is dan de rechtse en centralistische krachten.

Het gezond verstand zegt zich niet in de afgrond van een referendum te storten, dat niet de minste garanties biedt voor een democratisch debat over alle alternatieven. Al lang worden meningen en alternatieven die een federalisme van vrije toetreding voorstaan stelselmatig uitgesloten door de media die onder invloed of controle staan van de Generalitat.

Deelnemen aan het referendum met een Neen-stem zal door de independentisten gebruikt worden om het bindende referendum en een daaropvolgende eenzijdige onafhankelijkheidsverklaring te legitimeren. In feite speelt men daarmee het spel van de Catalaanse regeringspartijen PdeCAT en ERC, van wie de werkelijke politieke doelstellingen al gauw aan het licht zullen komen.

Als alternatief voor dit hypocriet en bedrieglijk scenario dat tot onmacht en teleurstelling zal leiden dienen wij een alliantie van de volkeren in de Spaanse staat in het leven te roepen die de economische en politieke soevereiniteit en een reële democratie instelt, die een overstijgen van de crisis mogelijk maakt en de sociale en arbeidsrechten in ere herstelt. Voorwaarde daartoe is het breken met de Euro en de Europese Unie.

Dan kan een grondwetgevend proces opstarten dat breekt met het huidige regime en de monarchie, en dat een federale grondwet opstelt waartoe elke regio vrij kan toetreden, en waarin het recht op zelfbeschikking van de volkeren erkend wordt. In broederlijke dialoog kunnen de diverse naties van Spanje in een gemeenschappelijk en vrij gedeeld project hun zelf gekozen plaats vinden. Parallel daarmee moeten we de gelijke, rechtvaardige en solidaire samenwerking met de andere landen van de EU bevorderen, in het bijzonder met die van Zuid-Europa.

Het Spaans-Catalaanse regeringsconflict dat voor de deur staat en dat belangrijke sectoren van de bevolking zal meesleuren voert ons door onbekend en onvoorspelbaar terrein.

1. Zie in dit verband het artikel 49 van het Verdrag van Lissabon over de toetredingsprocedure tot de EU voor nieuwe lidstaten.
2. Zie Deel 1. De CUP (Candidatura de Unidad Popular) is een radicaal linkse partij met 8,20% van de stemmen, die haar steun geeft aan de huidige Catalaanse regering zolang deze afstevent op onafhankelijkheid. Maar tegelijk hielp de CUP ook de Catalaanse antisociale begroting van 2017 goedkeuren.