door Herman Michiel
9 april 2025

Begin maart kondigde Commissievoorzitter von der Leyen het ‘Rearm Europe’ project aan, waarbij 800 miljard euro in het vooruitzicht werd gesteld voor de militarisering van de Unie. Met een devies als “Herbewapen Europa” wist von der Leyen dat ze zou scoren bij haar Europese Volkspartij (EVP), bij de sociaaldemocratische S&D, bij liberalen en conservatieven , en zeker ook bij de Duitse groenen. Maar dat dit wel in het verkeerde keelgat kon schieten bij een deel van het Europees publiek, dat van zijn regering steeds maar te horen krijgt dat er geen geld is voor pensioenen, voor betere gezondheidszorg en sociale uitkeringen, dat was een gedachte die niet opkwam bij een bureaucratie die niet van verkiezingen afhangt en die zich voor vijf jaar vast in het zadel weet.

Dat ligt enigszins anders bij sommige nationale politici. Van hen wordt een drastische verhoging van de nationale defensiebudgetten verwacht. In combinatie met sociale bezuinigingen kan dit tot onrust of zelfs tot electorale gevolgen leiden. Het was dus nodig dat (voor zover we weten)  twee politieke kopstukken von der Leyen daarop wezen: de Spaanse premier Sánchez en de Italiaanse Meloni. Zaterdag trokken tienduizenden door de straten van Rome om te protesteren tegen von der Leyen’s en Meloni’s bewapeningsplannen.

In Spanje heeft Sánchez af te rekenen met de linkse coalitiepartner SUMAR, die vorige maand samen met regionale partijen een resolutie goedkeurde tegen de Europese bewapeningsplannen. Men begrijpt dat de twee premiers niet erg gesteld zijn op het woordje rearmament.  “No me gusta la palabra rearme“, zei Sánchez.

Als dat het probleem is, zal von der Leyen gedacht hebben, dan passen we daar vlug een mouw aan. Laat ons die term vervangen door ‘Preparedness 2030’, voldoende troebel om niet meteen kwaad bloed te zetten, maar voor de ingewijden betekent het net hetzelfde als Rearmament. 2030 is immers het jaar waarop, althans volgens het hoofd van de Duitse geheime dienst (BND) Kahl, Rusland in staat zal zijn om een NAVO-lidstaat aan te vallen. Dat volstaat voor onze Europese leiders om alle hens aan dek te roepen om tegen die tijd ‘voorbereid’ te zijn op alle eventualiteiten. In publieke mededelingen van de Commissie heeft men het niet langer over ReArm, wel over de “EU Preparedness strategy” en “Preparedness Union”.

Een deel van het rookgordijn rond de militariseringsplannen bestaat erin om dit als een onderdeeltje voor te stellen van een algemene ‘voorbereidheid’ van alle Europese burgers voor calamiteiten allerhand. De eigenlijke militaire opzet springt minder in het oog als men het heeft over “risico’s door geopolitieke spanningen, cybersecurity aanvallen, informatiemanipulatie van buitenuit, klimaatverandering en natuurrampen”.

De vraag is of Europese burgers voldoende voorbereid zijn op de informatiemanipulatie van binnenin, door de eigen regering en de Europese instellingen. “Er moet een oorlogsmentaliteit komen”, aldus de vorige EU Hoge vertegenwoordiger Borrell, en onlangs nog in herinnering gebracht door NAVO-chef Mark Rutte. Doorheen de geschiedenis is de creatie van een oorlogsmentaliteit altijd een kwestie van propaganda en misleiding door de overheid van de publieke opinie geweest.