20 oktober 2014 – De Volkskrant van afgelopen weekend publiceert een interview met Martin Wolf van de Financial Times onder de kop”De euro is onhoudbaar”. Volgens Wolf hebben de volkeren in de Europese Unie niet voldoende gemeenschappelijks voor een monetaire Unie.
Hij herhaalt daarmee een argument dat ‘common sense’ is onder Angelsaksische economen: de landen die de euro delen kennen een erg ongelijke ontwikkeling, terwijl de politieke basis ontbreekt voor solidariteitsmechanismen die deze ongelijkheid zouden kunnen opvangen. Dat laatste verhindert bijvoorbeeld het invoeren van de euro-obligaties die Wolf voorstaat, of het afschrijven van een deel van de schulden. “Populisme en tribalisme steken overal de kop op”, zegt hij nog.
De instorting van de monetaire unie is volgens Wolf dan ook “heel waarschijnlijk”.
Is dat wel zo? Onderschat hij niet de politieke vastberadenheid van de Europese elites, die weten dat zij in de wereldwijde concurrentiestrijd meer nodig hebben dan een gemeenschappelijke markt. Oorlogen, ook economische, worden gevoerd door staten. Daarom was de Europese reactie op de crisis een verdere Europese centralisatie van de politieke macht. De euro en de Europese Centrale Bank bleken hiervoor dankbare instrumenten. Dat ging en gaat niet zonder risico’s.
In Griekenland was het kantje boordje, maar het gevaar lijkt nu geweken, ook als Syriza volgend jaar de verkiezingen wint, want het zal dan ook voor Syriza te laat zijn om de klok volledig terug te draaien. De banken hebben de buit al binnen.
Omdat de economische motor blijft sputteren zijn nieuwe crises van de Europese constructie onvermijdelijk, maar de Europese elites weten dat zij zich dit risico kunnen veroorloven zolang de sociaaldemocratie hegemonisch blijft in de georganiseerde arbeidersbeweging. Het programma van de nieuwe Europese Commissie spreekt alvast boekdelen: “meer Europa” op alle gebieden die ertoe doen. De euro heeft nog een mooie toekomst voor zich. (fs)