12 november 2014 – Kan Jean-Claude Juncker voorzitter blijven van de Europese Commissie (EC), nu uit de Luxleaks blijkt dat hij als gewezen premier en minister van financiën van het Groothertogdom Luxemburg fiscale constructies in het leven riep die regelrecht ingaan tegen het idee van “Europese samenwerking” ? Vele Europeanen zullen antwoorden “natuurlijk niet”, maar het is zeer de vraag of hun politieke leiders daar ook zo over denken. Juncker als EC-voorzitter is een moeizaam bereikt compromis tussen de christen-democratische (EVP), sociaal-democratische (S&D) en liberale (ALDE) politieke families in Europa, het aftreden van Juncker zou neerkomen op een blamage voor heel het EU-leiderschap. Misschien worden de politieke strategieën van de grote Europese partijen iets duidelijker in het debat over Luxleaks dat deze week (misschien vandaag) in het Europees Parlement gepland is. Voor dit debat heeft Juncker zelf in ieder geval zijn kat gestuurd, een kat onder de gedaante van zijn Franse sociaal-democratische commissaris Moscovici. Die zal al meteen kunnen bewijzen hoe hecht de liefde tussen EVP en S&D is.
Geen gemakkelijke oefening! De Europese politici zijn niet zo wereldvreemd dat ze niet zouden weten dat de Europeanen hen verdenken van partijdigheid ten voordele van de kapitaalkrachtigen. Op de massabetoging verleden donderdag in Brussel was er meer dan één bordje te zien over het nog maar pas bekende Luxleaks ! Een snuifje lippendienst aan de fiscale rechtvaardigheid zal er dus zeker bij moeten. Maar echt de strijd aanvatten tegen de fiscale zwendel, “eerlijke belastingen invoeren”, dat zou een dergelijke ommekeer betekenen in het Europees beleid dat niet alleen Juncker, maar de EU zelf zou moeten aftreden.
Een interessant initiatief in dit verband is de motie van wantrouwen tegen de Commissie Juncker die de linkse fractie in het Europees Parlement (GUE) wil indienen. Een dergelijke motie moet de handtekening van 10% van de europarlementariërs dragen, 76 in totaal. De GUE zelf (waartoe de Nederlandse SP behoort, Die Linke, Syriza enz.) telt zelf 52 leden. De Groenen hebben bij de vorming van de nieuwe Commissie niet voor Juncker gestemd, en laten vrij harde taal horen over de positie van de commissievoorzitter. Ook al willen de GUE-initiatiefnemers geen handtekeningen van rechtse partijen, het lijkt waarschijnlijk dat de motie ter stemming voorgelegd wordt, wat de sociaal-democraten zal verplichten positie te kiezen. Hun Europese voorzitter Gianni Pittella houdt zijn verontwaardiging over Luxleaks in ieder geval sterk onder controle wanneer hij beleefd vraagt dat Juncker stelling zou kiezen: of hij staat aan de zijde van de Europese belastingbetaler, of aan die van de belastingsontwijkers…
In de officiële verontwaardiging over Luxleaks zit er natuurlijk een enorme dosis hypocrisie. Sinds tientallen jaren worden door allerlei kleine en grote onderzoeksgroepen rapporten uitgebracht over fiscale fraude, fiscale ontwijking, rechtvaardige belastingen etc. [1]. Hierbij gaat het niet alleen over Luxemburg. Elk op hun eigen manier zijn Groot-Brittannië, Ierland, België, Nederland en zovele ander lidstaten belastingsparadijzen. Wir haben es nicht gewusst is natuurlijk onzin, zelfs de Europese leiders zelf spreken van jaarlijks één biljoen, of 1000 miljard euro ontlopen belastingsgelden.
Bij de lippendienst aan fiscale rechtvaardigheid, en de oplossingen die men naar verluidt zoekt voor het ongepast gedrag van Luxemburg, mag men evenwel niet uit het oog verliezen dat de Europese Unie geen bevoegdheid heeft over het fiscaal beleid van de lidstaten. Dat is voor opportunistische Europese politici en politieke partijen natuurlijk het alibi om te zeggen: “We zouden dolgraag een sociaal verantwoorde regeling treffen, helaas laten de Europese verdragen ons dat niet toe.” Wat vooreerst aantoont dat alle uitspraken over vlugge maatregelen om de achterpoortjes (die in feite wijd openstaande voordeuren zijn) te sluiten pure propaganda zijn. En wat vervolgens bewijst dat alle steun voor het EU-project in het verleden, van niet alleen rechtse maar ook van sociaal-democratische en groene partijen, berustte op een schuldige onverschilligheid. De verdragen van Maastricht, Nice, Lissabon, de euro, … ze zouden ons alle een stap dichter van een sociaal Europa gebracht hebben. Het is nu voor iedereen duidelijk waartoe deze hoera-politiek ons geleid heeft. (hm)
[1] Zo verscheen net het rapport “Hidden Profits – The EU’s role in supporting an unjust global tax system 2014” opgemaakt door Eurodad.