25 oktober 2020 – Vijfenzeventig jaar geleden werden voor het eerst kernwapens ingezet in een oorlog; vijfenzeventig jaar lang ijveren mensen en organisaties wereldwijd om het afschuwelijkste wapen  ooit geproduceerd totaal en voor altijd te bannen. Als er hierover wereldwijd een democratische stemming kon gehouden worden, zou dit ook al lang gebeurd zijn. Helaas, als het over levensbelangrijke dingen gaat beslissen duistere machten en wordt er niet democratisch gestemd.

Of  toch een beetje? Binnen de Verenigde Naties kwam een verdragtekst tot stand die in 2017 door 122 landen, twee derden van alle VN-lidstaten, werd aangenomen en het gebruik, dreigen met gebruik, ontwikkeling, testen en aanmaak, verwerving, bezit, opslag en transfer van kernwapens verbiedt. Opdat een dergelijk verdrag in werking treedt moet het door minstens 50 landen ook geratificeerd worden. Dit gebeurde gisteren, 24 oktober, met Honduras als nummer vijftig, zodat het verdrag in januari 2021 in werking treedt voor de ondertussen 134 ondertekenaars van de Treaty on the Prohibition of Nuclear Weapons

Dit succes is helaas eerder symbolisch, want geen enkele kernmacht (VS, Rusland, China, Frankrijk, Groot-Brittannië, Israël, India, Pakistan, Noord-Korea) is bij de ondertekenaars. Ook ontbreken de “nucleaire vazalstaten” van de VS, waar Amerikaanse kernwapens gestockeerd worden: België, Nederland, Duitsland, Italië en Turkije. Erger zelfs: de meeste EU-lidstaten  stuurden hun kat naar de besprekingen;  behalve Nederland,  maar dat was om tegen het verdrag te stemmen !! De Nederlandse vice-ambassadeur bij de VN, Lise Gregoire-Van Haaren, gaf als verklaring dat het verdrag  “ingaat tegen de verplichtingen die Nederland heeft tegenover de NAVO”. Van de hele EU, winnaar van de Nobelprijs voor de vrede 2012, zijn alleen Ierland en Malta medeondertekenaar van het verdrag tegen de massavernietiging van de mensheid !!

Organisaties als Vrede vzw,  die dit soort evoluties sinds vele jaren volgen, zien toch een vleugje hoop in dit symbolisch verdrag.  “Het zal ook een impact hebben op landen die het verdrag (nog) niet tekenden. Het is namelijk een belangrijke mijlpaal in de ontwikkeling van een internationale norm tegen kernwapens. Uit het verleden hebben we namelijk geleerd dat een sterke internationale norm wel degelijk een morele en politieke impact heeft op landen die geen lid zijn van een verbodsverdrag waardoor zij toch de verplichtingen ervan volgen. Het feit dat kernwapens officieel illegaal worden, verhoogt dus de morele en politieke druk op de kernwapenstaten en hun bondgenoten om hun ontwapeningsbelofte onder het Non-Proliferatie Verdrag eindelijk na te komen. De impact zal ook voor België, dat nog steeds Amerikaanse kernwapens in Kleine Brogel stationeert, voelbaar zijn.” Het akkoord van de nieuwe Belgische regering vermeldt dat  “België zal  nagaan hoe het VN Verdrag op het Verbod op Nucleaire Wapens een nieuwe impuls kan geven aan multilaterale nucleaire ontwapening.”  Als dit maar niet ingaat tegen de verplichtingen die België heeft tegenover de NAVO… (hm)