Herman Michiel
27 juni 2022

Degenen die het voor het zeggen hebben in Europa kunnen van geluk spreken dat opiniemakers en journalisten hen zo goed gezind zijn en hen nauwelijks een relevante vraag stellen. Over de sancties tegen Rusland bijvoorbeeld. Elk nieuw pakket maatregelen werd, door de Europese leiders maar ook door de media, voorgesteld als een steeds strakkere wurggreep waarmee men Poetins oorlogsmachine financieel zou droogleggen. We zijn vier maanden verder, en het enige voelbare effect van de sanctiepolitiek zijn ondraaglijke energiefacturen voor de gezinnen in Europa, en een stijgende zenuwachtigheid bij politici dat hun sancties wel eens koude rillingen zouden kunnen opleveren in de komende winter.

Er is nog een ander voelbaar effect, maar dan voor het Poetin-regime:  nooit zijn de inkomsten uit fossiele brandstoffen zo hoog geweest als in de voorbije maanden!! De New York Times (13 juni) brengt verslag uit over een studie van het Center for Research on Energy and Clean Air; dit spreekt van een “recordhoogte aan inkomsten in de eerste 100 dagen van de oorlog”. Als er een zekere neerwaartse trend is in de exportvolumes, dan wordt die méér dan goedgemaakt door de recordprijzen. Net vandaag steeg de olieprijs nog wat hoger omdat de speculanten afwachten of de westerse leiders op hun G7-top in Garmisch-Partenkirchen nieuwe sancties zullen afspreken.

Zou het legertje economen dat de Europese Commissie met economische prognoses moet bijstaan zoiets niet voorzien hebben? Of hebben von der Leyen, Borrell en Michel zulke bijkomstigheden naast zich neergelegd, in hun ijver van grootmacht-in-wording?

Ondertussen trekt de Europese Unie zich steeds minder aan van haar klimaatambities. Voor de Commissie kunnen investeringen in gas en kernenergie ‘groen’ zijn en Europees ondersteund worden. Van Hamburg tot Griekenland wordt zware infrastructuur aangelegd voor de winning/transport van fossiele brandstof, in Duitsland onder de enthousiaste leiding van de groene minister van economie Habeck… Die maakt zich nu boos als aan de Russische gaskraan wat gedraaid wordt (“Poetin voert een economische oorlog tegen ons”) maar de toevoer werd door de SPD-Grüne regering zelf gehalveerd door het afgewerkte Nord Stream 2 niet te openen.

Een nieuwe uiting van de lichtzinnigheid waarmee de Europese autoriteiten onze toekomst plannen was er nog vorige week, toen de Europese Commissie een akkoord bereikte over de ‘hervorming’ van het Energie Charterverdrag. Over deze hemeltergende overeenkomst waarmee de EU ons opzadelde hebben we het al uitgebreid gehad. Het komt erop neer dat bedrijven aan overheden enorme boetes kunnen opleggen als milieu-en klimaatmaatregelen (kernuitstap, afbouw steenkool, gaswinning  enzovoort), hun winsten zouden kunnen aantasten. De frustraties over dit absurde verdrag zijn zo groot dat tal van regeringen er vanaf willen, of het verdrag toch op zijn minst willen hervormd zien zodat het het klimaatakkoord van Parijs niet dwarsboomt. De Commissie onderhandelde in naam van de lidstaten over dergelijke herziening en bereikte daarover dus een akkoord. En wat houdt het in? Het verdrag kan nog tot minstens 2033 in voege blijven , waardoor de fossiele brandstofindustrie met haar geducht wapen verder kan blijven zwaaien en de belastingbetaler bedreigen met miljoenenboetes. CAN, het Europees Climate Action Network, roept in een scherpe reactie de lidstaten dan ook op om het onderhandelingsresultaat niet goed te keuren.

J’agis, puis je réfléchis (“Eerst handelen, dan nadenken”) lijkt wel het gepaste devies van het EU-establishment te zijn. Hoeveel zou de EU-‘buitenlandminister’ Josep Borrell nagedacht hebben voor hij zijn uitspraak deed dat ‘het lot van Oekraïne op het slagveld zal beslist worden’ ? Zelfs NATO-chef Stoltenberg lijkt nu in te zien dat er onderhandeld moet worden. Tegen de Finse president Niinistö  zei hij onlangs dat Finland zijn na-oorlogse onafhankelijkheid te danken heeft aan … een compromis. Von der Leyen mag dan wel Duits minister van defensie geweest zijn, moet zij orthodoxer zijn dan paus Stoltenberg?