door Antonis Natvanellos (*) , 9 mei 2015

Op dit ogenblik wordt onderhandeld over een nieuw akkoord tussen de eurogroep en Griekenland. Hoe staat het daarmee?

Natvanellos: De Europese Unie (EU), de Europese Centrale Bank (ECB) en het Internationaal Muntfonds (IMF) oefenen druk uit op de Griekse regering door gebruik te maken van de dringende nood aan liquide middelen, een probleem dat ze zelf gecreëerd hebben. Op die manier willen ze de hervormingen van het “memorandum” opleggen die ze in het verleden onderhandeld hadden met de regering Samaras-Venizelos. De redenen voor deze starre houding zijn van financiële aard: een politiek die tegen het soberheidsbeleid ingaat is niet verenigbaar met de doorslaggevende keuzes van de EU tijdens de crisis. Maar er zijn ook politieke redenen: de Europese leiders willen het SYRIZA-PODEMOS virus isoleren voor het zich verspreidt in Europa. Hierop reageert de regering Tsipras met halve maatregelen. Ze beperkt zich bij de onderhandelingen tot het vastleggen van [niet te overschrijden] “rode lijnen”: over privatiseringen, arbeidswetgeving, belastingverhoging voor de volkse klassen, nieuwe verminderingen van de pensioenen.

Tsipras zegt dat hij optimistisch is over het bereiken van een akkoord, maar Europa oefent druk uit om nieuwe soberheidsmaatregelen op te leggen. Hoe kan men aan dergelijke druk weerstaan?

Natvanellos: Indien de EU erin slaagt een nieuwe soberheidspolitiek op te leggen, zal ze zich daartoe niet beperken. Ze zal er SYRIZA ook de politieke prijs voor laten betalen, aanvankelijk door de regering open te stellen voor de neoliberale partij Potami, en vervolgens door aan te sturen op een regering van nationale eenheid, met of zonder Tsipras als eerste minister. Een echte strategie om de spons te vegen over de resultaten van de verkiezingen van 25 januari.
Wat ons betreft, wij verdedigen binnen SYRIZA een project dat een breuk inhoudt: ophouden met intresten te betalen, het voornemen om het grootste deel van de schuld te annuleren, nationalisatie van de banken, afschaffing van de vrije circulatie van kapitaal die kapitaalvlucht meebrengt, zware belastingen op kapitaal om het anti-soberheidsprogramma te financieren. Een dergelijke politiek is onlosmakelijk verbonden met een confrontatie met de Europese Unie en het IMF, wat duidelijk iets anders is dan het zoeken van een compromis.

De waarheidscommissie over de Griekse schuld zal op 18 juni een voorlopige evaluatie bekend maken over de legaliteit van de Griekse schuld. Waarom is dit een centrale kwestie?

Natvanellos: De schuldkwestie is inderdaad centraal voor de Griekse zaak. Het rapport van deze commissie, waarvan we allen weten dat ze een groot deel van de schuld illegitiem zal verklaren, zal buitengewoon nuttig zijn. We zijn dan ook zeer erkentelijk voor degenen die zoals Eric Toussaint, hieraan meewerken. Maar er zijn belangrijke voorwaarden opdat het werkelijk nuttig zou zijn: dat het werk van de commissie een band heeft met een verzetstrategie, zonder het minste compromis met de kredietverleners; vervolgens dat men vlug voortgang boekt, want de belangrijkste beslissingen kunnen niet meer uitgesteld worden. Daarom wordt het werk van de commissie ondersteund door het radicaalste deel van SYRIZA, en ook door een deel van de kaders van Antarsya [1].

Welke evaluatie maakt u van de maatregelen van de regering Tsipras, 100 dagen na haar machtsovername?

Natvanellos: Tijdens deze eerste 100 dagen heeft de regering maatregelen genomen tegen de extreme armoede, en enkele maatregelen voor een democratisering, maar ze heeft ook de toepassing van het minimumprogramma uitgesteld (het programma van Thessaloniki ) om in de plaats daarvan een onderhandelde oplossing te vinden met de Europese Unie. Dat heeft de verhouding van het volk tot SYRIZA doen afkoelen. Dit probleem, en de buitengewone vermindering van de financiële reserves van de Griekse regering, ten gevolge van de regelmatige afbetalingen van de schuld, zijn de negatiefste gevolgen van het akkoord van 20 februari, een gevaarlijke valstrik voor SYRIZA.

Wat is de relatie tussen SYRIZA en de regering?

Natvanellos: Men kan bevestigen dat het gemiddeld bewustzijn binnen SYRIZA duidelijk links gesitueerd is van de regering. Zo is er ruime steun voor de eis van een verandering van de politiek ten opzichte van de kredietverleners en de Griekse leidende klasse. Bovendien heeft er zich binnen SYRIZA een democratische manier van functioneren ontwikkeld die een breed politiek debat mogelijk maakt.

Hoe zit het met de sociale conflicten en de volkse mobilisatie sinds het aan de macht komen van SYRIZA? Welke plaats neemt de 1^e mei daarin in?

Natvanellos: Wij hoopten dat de overwinning van SYRIZA zou leiden tot een uitbarsting van de strijd, van de eisen en verwachtingen. Dat was niet het geval. Er is een toestand van passiviteit ingetreden in Griekenland, in afwachting van het resultaat van de onderhandelingen. Iedereen discussieert over politiek, maar weinigen zijn echt gemobiliseerd.
Om deze volkse mobilisatie terug op gang te brengen moeten natuurlijk SYRIZA, de vakbondsleiders en de leiders van het “andere links” [buiten SYRIZA] hun verantwoordelijkheid opnemen. Maar er is ook een meer algemene “objectieve” factor: de wereld wordt vandaag de dag geconfronteerd met strategische en tactische problemen zonder voorgaande, en we hebben nog niet de middelen gevonden om die op te lossen. Het is ook in dit kader dat de mobilisatie voor de 1^e mei een mislukking was.
Desalniettemin moeten we verder gaan met de strijd, ook al zijn de omstandigheden ons niet gunstig gezind, en al hadden we ons die anders gewenst. Persoonlijk denk ik dat de ondertekening, of de verwerping, van een toekomstig akkoord met de kredietverleners een keerpunt zal zijn dat ook de houding zal veranderen, in positieve of negatieve zin, van de wereld van de arbeid ten opzichte van de regering. Volgende donderdag, 20 mei, zullen we een eerste staking hebben in de ziekenhuizen. Ze is van doorslaggevend belang, we steunen ze, en we zullen van zeer nabij het mogelijk succes ervan bekijken.

Op 12 mei werd het proces geopend tegen de belangrijkste leiders van Gouden Dageraad. Betekent dat dat extreem-rechts definitief verzwakt is in Griekenland?

Natvanellos: Wij hopen op de zwaarst mogelijke veroordeling van de leiders en kaders van Gouden Dageraad, we zullen daartoe ook alles in het werk stellen. De gerechtelijke vervolging en het vooruitzicht op een proces hebben de activiteit aanzienlijk verminderd van de “aanvalseskaders”, van de gewelddadige groepen dus die Gouden Dageraad niet alleen niet aan het oog onttrok, maar gebruikte als een middel voor haar ontwikkeling. Gouden Dageraad is niet zomaar een extreem- rechtse Griekse partij, maar het is een nazistische organisatie die steunt op straatoperaties. Ze hebben een serieuze klap geïncasseerd, maar behouden een electorale invloed, al is die kleiner dan voorzien.
Het is dus het gepaste ogenblik om de antifascistische mobilisatie te versterken, via druk vanuit de arbeidersbeweging, van links, om hun nazistische activiteiten en hun aanwezigheid op straat, in de scholen en de wijken te verbieden. Dat is de enige manier om een punt te zetten achter hun groei, en ze voor altijd op non-actief te plaatsen.

(*)Antonis Natvanellos is militant van DEA, medestichtende organisatie van SYRIZA. Hij is lid van het politiek bureau van SYRIZA. Dit interview werd afgenomen door Jacques Babel op 9 mei en verscheen op de website van CADTM. Vertaling door Ander Europa.

[1] Antarsya is een kleine zeer actieve marxistische organisatie die geen deel uitmaakt van SYRIZA.