door Herman Michiel, 11 december 2017

10 december is de ‘Dag van de Mensenrechten’, de dag waarop in 1948 de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens werd aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Of veel regeerders er hierdoor aan herinnerd worden dat hun land die verklaring ondertekende en er zich toe verbond te ijveren voor de bevordering van die mensenrechten is twijfelachtig; occasionele speeches daarover klinken vaak nogal hol. Toch willen we het hier over een dergelijke speech hebben, en we durven zelfs beweren dat hij hoop en verwachting creëert.

We hebben het over Jeremy Corbyn, de linkse Labourleider die tegen alle verwachtingen en tegenkantingen in, niet in het minst die van het rechtse establishment in zijn eigen partij, terug een sprankel hoop en dynamisme deed opleven binnen Labour en Brits links. De hele politieke loopbaan van Corbyn bewijst dat ‘socialisme’ voor hem geen springplank is voor een persoonlijke carrière, maar een maatschappelijk alternatief voor de liberale kapitalistische samenleving. Er is meer reden naar zijn woorden te luisteren dan die van vele andere sociaal-democraten.

Corbyn sprak op 8 december in Genève op het Europese kantoor van de Verenigde Naties, in de aanloop naar de ‘Dag van de Mensenrechten’. De uitgeschreven speech vindt u hier (in het Engels), en er is ook een video beschikbaar.

Hieronder brengen we een bloemlezing van de belangrijkste thema’s die Corbyn aansneed.

Over Brexit:

“Sommigen willen Brexit gebruiken om Groot-Brittannië zich te doen terugplooien op zichzelf, en alle anderen als concurrenten te beschouwen. Anderen willen Brexit gebruiken om nog een versnelling hoger te schakelen bij de onzekerheid en ongelijkheid van ons huidig economisch systeem,  en van Groot-Brittannië een gedereguleerd belastingsparadijs te maken voor bedrijven, met lage lonen, beperkte rechten en gekortwiekte openbare diensten in een destructieve race naar beneden. Mijn partij staat voor een totaal andere toekomst als we de EU verlaten, gebaseerd op de beste internationalistische tradities van de arbeidersbeweging en van ons land. Wij willen nauwe relaties en samenwerking met onze Europese buren, gebaseerd op solidariteit, voordeel voor beide zijden en eerlijke handel, en een breder opgevat proactief internationalisme wereldwijd.”

Als dringendste opgaven voor het internationaal optreden ziet Corbyn vier uitdagingen:

1. de onaanvaardbare concentratie van steeds meer rijkdom in de handen van een ondernemerselite;
2. de klimaatverandering;
3. het nooit geziene aantal mensen die vluchten voor conflicten, vervolging, ontkenning van mensenrechten, sociale ineenstorting en klimatologische rampen;
4. en ten slotte de eenzijdige aanwending van militair ingrijpen, in plaats van diplomatie en onderhandeling bij het  oplossen van geschillen en bij regeringswisseling.

Corbyn vernoemt hierbij het bedrag van 1000 miljard $ dat jaarlijks via illegale financiële kanalen uit het Zuiden stroomt. Een bankroet economisch en sociaal systeem boezemt geen vertrouwen meer in, zegt hij, maar ziet daarin ook een once in a generation opportunity om een nieuwe economische en sociale consensus uit te bouwen die de belangen van de meerderheid prioritair  stelt.

Over de regering van Theresa May en een Labouralternatief daarvoor

May’s koers is minder extreem dan die van president Trump met zijn racistische hetze tegen moslims en Mexico, maar ook zij wil de aandacht afleiden van de mislukkingen van haar regering en van haar werkelijke agenda. Ze dreigt ermee de ‘Human Rights Act’ ¹ te schrappen. “Maar we kunnen niet toelaten dat grote bedrijven en banken blijven de wet dicteren, de wereldeconomie moet ten dienste staan van het algemeen belang. Dat vereist fundamentele verandering waarin de Verenigde Naties een kerntaak te vervullen heeft”, aldus Corbyn. En hij verwijst dan naar Salvador Allende die op 4 december 1972 de Algemene Vergadering van de VN toesprak. “Hij riep op voor een wereldwijd verzet tegen de bedreiging die uitgaat van transnationale ondernemingen die op geen enkele manier aan het algemeen belang verantwoording verschuldigd zijn. Negen maanden later werd Allende vermoord bij de coup van Pinochet. Nu, 44 jaar later, staan overal ter wereld mensen op om te zeggen dat het genoeg is met de onbeperkte macht van multinationals die hun laars lappen aan belastingen, land en grondstoffen stelen en geen consideratie hebben voor arbeiders en samenlevingen.”

Corbyn doet daarbij de volgende belofte: “De volgende Labourregering in Groot-Brittannië zal actieve steun verlenen aan de mensenrechtenraad van de VN om een wettelijk bindend verdrag tot stand te brengen dat transnationale bedrijven reguleert uitgaande van de internationale mensenrechtenwetgeving.” Corbyn verwijst daarbij naar de ‘bloeddiamanten’ in Congo, de Paradise en Panama papers, de 35 miljard dollar die jaarlijks aan Afrika voorbijgaan door belastingontwijking en de 50 miljard door illegale geldstromen, een heel wat hoger bedrag dus dan de 30 miljard die er binnenkomen als ontwikkelingshulp. Verderop in zijn toespraak zal Corbyn ook nog het idee naar voren brengen om na te denken over de conversie van de Britse wapenproductie in een sociaal nuttige industrie.

“Een volgende Labourregering zal daarom samenwerken met de belastingsadministratie in ontwikkelingslanden, zoals het Noorse ontwikkelingsagentschap NORAD nu al doet met Zambia.”

Over klimaatverandering

De klimaatveranderende emissies komen vooral van de rijkste landen, maar het zijn meestal de minst polluerende ontwikkelingslanden die de eerste slachtoffers zijn, met voedselonzekerheid en sociale ontwrichting als gevolg. Solidariteit is geboden, de internationale gemeenschap moet middelen vrijmaken en de grootste vervuilers, waarbij Corbyn ook expliciet zijn eigen land vermeldt, moeten de zwaarste last dragen. Ook schuldverlaging, of schuldkwijtschelding moet daarbij overwogen worden.

Over vluchtelingen en internationale conflicten

“Vluchtelingen zijn mensen zoals wij, maar in tegenstelling tot ons werden ze gedwongen door geweld, vervolging en klimaatchaos om hun huizen te ontvluchten. Een van de grootste morele tests van deze tijd is hoe we naar de letter en de geest van de Vluchtelingenconventie van 1951 kunnen handelen. Het principe ervan is eenvoudig: vluchtelingen beschermen. Maar nu zijn het 10 landen, die slechts 2,5% van de wereldeconomie uitmaken, die meer dan de helft van alle vluchtelingen herbergen.”

“De totale Britse overheidshulp aan Jemen bedroeg verleden jaar een kleine 150 miljoen £, wat minder is dan de winst gemaakt door Britse wapenfabrikanten die leveren aan Saoedi-Arabië. Wat betekent dat voor de prioriteiten van ons land, voor de rol van onze regering in de humanitaire ramp die nu Jemen teistert? Onze geloofwaardigheid om te protesteren tegen de etnische zuivering van Rohingya-moslims wordt flink ondermijnd als men weet dat de Britse regering de militairen in Myanmar steunde. En onze regering bewijst wel lippendienst aan een globale tweestatenoplossing van het Israëlisch-Palestijns conflict, maar doet niets om de middelen aan te wenden waarover ze beschikt om een eind te maken aan de onderdrukking en onteigening van het Palestijnse volk.”

Vanzelfsprekend klaagt Corbyn Trump’s provocatie aan met de erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël, maar ook zijn aanvallen op het multilateralisme, mensenrechten en op de nucleaire deal met Iran. Als de USA dit laatste verwerpt, welke redenen zal Noord-Korea dan nog hebben om te ontwapenen?

Nabeschouwing

In een recente bijdrage ² was  Frank Slegers aan het nadenken over een mogelijke opvolging van Theresa May door een Labourregering, en wel een met Corbyn “die zijn belofte van een peoples’ Brexit waarmaakt, door de nieuw verworven politieke ruimte van de Brexit te gebruiken voor socialistische alternatieven.” Dat er door de linkerzijde in Labour aan alternatieven gedacht wordt bewijst Corbyn’s speech, maar men moet niet twijfelen aan Franks voorspelling dat in dat geval “de hel zou losbarsten, want socialistische alternatieven moeten mislukken.” En daar trekt hij de praktische conclusie uit dat “actieve solidariteit van de linkerzijde in Europa dan een voorwaarde wordt om te lukken.”

Is Corbyn’s speech geen aanmoediging om daar nu reeds mee te beginnen?

1. Een Britse wet van 1998 die de beschikkingen van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens in nationale wet omzet. [Noot van de vertaler]  
2. Ander Europa, 16 november 2017, Leedvermaak over Theresa May is geen oplossing