14 januari 2015 – Gisteren maakte de Europese Commissie bekend hoe zij het Stabiliteits- en Groeipact “slim gaat toepassen”. Dit pact is een wapen in de handen van de Europese Commissie om lidstaten te dwingen de Europese begrotingsregels te respecteren. Naar de “slimme toepassing” werd uitgekeken omdat hieruit zou blijken hoe de Commissie van plan is de zondaars Frankrijk en Italië aan te pakken in maart wanneer zij zich over die landen moet uitspreken.

Vier kanttekeningen.

Eerste kanttekening. Italië zal zijn begroting minder snel moeten bijsturen dan volgens de regels strikt gezien moest, omdat het land in recessie is. Let wel: dit betekent niet dat het land niet meer moet bezuinigen, wel dat het minder snel moet bezuinigen. Dus toch bezuinigen, en dat in volle recessie!

Tweede kanttekening. Frankrijk zal kunnen rekenen op clementie indien het voldoende neoliberale hervormingen doorvoert. Een begroting die niet aan de Europese normen voldoet wordt dus gebruikt als chantagemiddel om een lidstaat te dwingen tot neoliberale hervormingen die enkel in de fantasmen van neoliberale hardliners enig verband houden met de begroting. In Europa is dat soort chantage vandaag de normaalste zaak van de wereld. In commentaren werd ook het investeringsplan van Juncker aan dergelijke chantagepraktijken gelinkt: deze vetpotten zijn enkel bedoeld voor landen die serieus aan “structurele hervormingen” doen, want anders wordt het geld enkel gebruikt om de Europese begrotingsregels te omzeilen (uitgaven voor het plan Juncker tellen niet mee voor de Europese begrotingsregels).

Derde kanttekening. De regels voor de toepassing van het Stabiliteits- en Groeipact zijn inmiddels zo ingewikkeld geworden dat je er gemakkelijk een universitaire cursus mee zou kunnen vullen. Met de realiteit heeft het allemaal niet veel te maken, maar de zeer technische regels wekken wel de indruk dat de toepassing gebeurt volgens objectieve regels, en niet neerkomen op politieke beslissingen. Natuurlijk zijn de beslissingen wel politiek, maar het touwtrekken tussen de Commissie en de lidstaten wordt aan democratische controle onttrokken door het te verbergen achter een ingewikkeld technisch rookgordijn.

Vierde kanttekening. De Europese Commissie kan dus zelf de regels aanpassen die bepalen hoe zij het Stabiliteits- en Groeipact moet toepassen. Hoe gek moet het nog worden? (fs)