door Herman Michiel, 11 juli 2015
Jan Blommaert, één van de ‘publiekste’ linkse intellectuelen in Vlaanderen, gaf gisteren in De Wereld Morgen zijn mening over de voorstellen van de Griekse regering. In Een Griekse “capitulatie”? geeft hij daarvan een zeer positieve voorstelling. Ik schreef daarop de volgende reactie.
Het is ontegensprekelijk uitermate positief dat Jan Blommaert een uitgebreide bijdrage levert in het debat over de Griekse kwestie. Er wordt hier, en elders in Europa, al bij al niet veel fundamenteel gedebatteerd over de gebeurtenissen in Griekenland, nochtans de belangrijkste ontwikkeling in Europa sinds het verdrag van Rome (1957). En het is terecht dat Blommaert de o zo simpele verslaggeving in de media over de ‘capitulatie’ van Griekenland op de korrel neemt. Maar daartoe beperkt Blommaert’s kritiek zich niet; hij heeft het eigenlijk tegen al degenen die kritiek zouden durven hebben op de toch wel verbazingwekkende voorstellen die de Griekse regering deze week, vier dagen na het referendum, deed aan de ‘instellingen’. Het gaat niet langer om de verslaggeving in de media en de reacties van rechts Europa, maar om al degenen, links inbegrepen, die kritiek zouden durven uiten aan het adres van Tsipras en zijn regering. Getuige daarvan een nogal forse uithaal (naar wie eigenlijk?) zoals “Gaat links zich opwinden over hogere bezuinigingen bij defensie en intussen hier campagne voeren tegen de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen?”. Het is misschien nogal summier samengevat, maar volgens Blommaert zou links in Europa er best aan doen om als één blok achter Tsipras en zijn recentste voorstellen te gaan staan.
De argumentatie die Blommaert daarvoor aanhaalt, lijkt me niet zo overtuigend.
Enerzijds benadrukt hij dat er continuïteit is tussen de voorstellen van Varoufakis in februari en de voorstellen van Tsipras van 9 juli. De Griekse regering zou dus consequent al die tijd op dezelfde nagel zijn blijven kloppen. Zelfs als dit zo was blijft het een formalistisch argument; nogal wat regeringen zijn consequent … in een verwerpelijke politiek. Maar het klopt ook niet. De regering Tsipras is niet verkozen op basis van de voorstellen van Varoufakis, maar met het Thessaloniki-programma. Men kan er ook moeilijk aan voorbijgaan dat er nu sprake is van 13 miljard euro bijkomende besparingen, vijf meer dan wat in de plannen stond die door het referendum verworpen werden. En wat privatiseringen betreft staat nu heel Hellas in de etalage. De thesis van de ‘continuïteit’ kan Blommaert ook maar aanhouden door met geen woord te reppen over het referendum van 5 juli (behalve dat het ‘opgeblazen verwachtingen’ deed ontstaan); is dit referendum geen discontinuïteit van formaat?
Anderzijds denkt Blommaert dat de Griekse regering zich uit de trojkawurggreep heeft kunnen loswrikken: “de logica van de austeriteit wordt gebroken”, “de Grieken blijven [?] het belangrijkste instrument voor recessiebestrijding handhaven”, “er komt een enorme tax-shift die erop neerkomt dat de austeriteit ook naar de rijken wordt uitgebreid”. Eerlijk gezegd, beste Jan, kan ik dit absoluut niet volgen. Een enorme tax-shift ? Gesalarieerden en gepensioneerden verloren de voorbije jaren 30, 40% of meer van hun inkomen; zelfs wie geen inkomen meer had werd belast “omdat zijn overleven nu eenmaal bewijst dat hij over een inkomen beschikt” (ook dat staat uitgelegd in het uitstekende boek van Tersago). Daar staat tegenover dat er nu sprake is van een verhoging van de vennootschapsbelasting van 26% naar 28%; is dat de enorme tax-shift? Ik zou natuurlijk niets liever wensen dan dat je gelijk had, Jan, en dat “het gewicht van de toegevingen in dit compromis in overweldigende mate ligt op de schouders van de geldschieters”. Maar er is absoluut niets dat daarop wijst. Men kan wel hopen dat er in ruil voor deze ‘grootmoedige toegevingen’ een of andere vorm van schuldherschikking komt, maar dat is geen onderdeel van de Griekse voorstellen van 9 juli.
Nu denkt u misschien, geachte professor Blommaert, beste Jan, dat ik een van die linkse ideologen ben die de regering Tsipras afwegen op haar radicalisme, en niets dan misprijzen voel voor tactische manoeuvres en zwaar bevochten compromissen. Niets is minder waar, en je hebt gelijk, met het rotsblok dat de regering Tsipras in de Europese kikkerpoel gooide verdient ze een eeuwig verblijf in de Elyseïsche Velden. Maar ik schreef onlangs een stukje, “Ik ben geen Griek“, en daarmee bedoelde ik net dit: wie zich links wil engageren, heeft wat beters te doen dan punten te geven aan de Griekse regering. Dat laat ik graag aan de Grieken over. Ik ben meer geïnteresseerd in wat ik als Belgisch staatsburger, als ingezetene van de Europese Unie, kan bijdragen in de ontwikkeling van een verzetsbeweging tegen de regimes die ons – Belgen, Grieken, Duitsers … – eronder houden. Solidariteit met de strijd van de Grieken, jazeker, maar ik hoef daarvoor hun regering niet met kromme redeneringen in al haar peripetieën te steunen.
Laat ons de discussie, en vooral: de strijd, verderzetten!