Door Stathis Kouvelakis (*)
verschenen op 17 augustus 2016 op CADTM  
Naar het Nederlands vertaald door Ander Europa

De Vouli, het Grieks Parlement, heeft op 5 mei 2016 een wetsvoorstel goedgekeurd met zware gevolgen voor de bevolking, want het handelt zowel over een hervorming van de pensioenen als over nieuwe belastingmaatregelen. Het parlementair debat had tijdens een weekend plaats en duurde minder dan 48 uren. Zoveel haast is gemakkelijk te verklaren: het ging er immers over om nieuwe onpopulaire beslissingen door te drukken vóór de vergadering van de eurogroep op maandag 6 mei. De goedkeuring van deze maatregelen binnen de gestelde termijn was een van de belangrijkste eisen van de Trojka voor een gunstig oordeel bij de review van de uitvoering van de engagementen die de Griekse regering aanging bij de ondertekening van het derde memorandum. Alles wel beschouwd werd ditzelfde memorandum, een document van meer dan 1000 bladzijden (zonder de aanhangsels) met daarin het geheel van de maatregelen die het Grieks Parlement sinds die datum alleen maar parafeert, door Alexis Tsipras getekend in juli 2015, en ook in minder dan 48 uur goedgekeurd, eveneens om zich te onderwerpen aan de ultimata van de Trojka, wat het beeld van een vazallenstaat volledig maakt.

De pensioenhervorming die in de Vouli goedgekeurd werd door de meerderheid van SYRIZA en Anel staat in hoge mate symbool. Ze is de derde van dit soort sinds het eerste memorandum van 2010. De Griekse gepensioneerden (27% van de bevolking) zagen hun pensioen reeds verminderen met 30 à 50% gedurende de laatste zes jaar. Het gemiddeld pensioen in Griekenland bedroeg voor de invoering van deze derde hervorming 882 euro, in een land waar de kosten voor levensonderhoud, woning buiten beschouwing gelaten, vergelijkbaar zijn met die in de meest ontwikkelde Europese landen.

Om de draagwijdte van deze vernietiging van het pensioensysteem juist in te schatten moet men zich het volgende realiseren. In een land dat te gronde gericht werd door de crisis, waar de officiële werkloosheidsgraad meer dan 23% bedraagt en waar meer dan 400 000 mensen geëmigreerd zijn sinds 2010 hangt het budget van meer dan de helft van de gezinnen in hoofdzaak af van de pensioenuitkering van de grootouders. Volgens de cijfers die door Savas Robolis meegedeeld werden, een universitaire expert terzake die dicht aanleunt bij de regering, beschikken 350 000 families over geen enkele inkomensbron die voortkomt uit de activiteit van hun leden, 500 000 families hebben slechts één actief lid en slechts 105 000 van de 1,35 miljoen werklozen ontvangen een vergoeding.

Het explosief karakter van dit dossier verklaart waarom een bijkomende vermindering van de pensioenen een van de ‘rode lijnen’ van de SYRIZA-regering was tijdens de eerste fase, die van de ‘onderhandelingen op gespannen voet’ met de Trojka, en die beëindigd werd met de capitulatie van Tsipras in juli 2015. Het was ook een van de belangrijkste eisen van het ‘plan Juncker’ dat door het referendum van 5 juli 2015 verworpen werd.

Als dekmantel voor dit verraad hebben Tsipras en zijn regering, in het bijzonder de minister van arbeid Giorgos Katrougalos, verzoenende verklaringen afgelegd waarvan de leugenachtigheid steeds duidelijker werd naarmate de grote lijnen van de ‘hervorming’ naar boven kwamen. Ze hebben deze lijn tot het einde doorgetrokken. Zo verklaarde Katrougalos bij zijn toespraak voor het Parlement dat “geen enkel sleutelpensioen zal verlaagd worden”, en terzelfdertijd dat “deze regering de factuur niet zal doorsturen naar de volgende generaties”. Van zijn kant aarzelde Alexis Tsipras niet om aan de parlementsleden te verklaren: “Wij beschermen de sociale klachten die gedurende vijf jaar het juk van de crisis gedragen hebben. Gepensioneerden, arbeiders, boeren, onderzoekers, werklozen. Dat zijn de sociale krachten die we willen vertegenwoordigen… Met het wetsontwerp dat we vandaag goedkeuren willen we een duurzaam pensioensysteem creëren dat pensioenen garandeert voor alle burgers en terzelfdertijd in overeenstemming is met de sociale rechtvaardigheid, daarbij rekening houdend met de economische moeilijkheden van het ogenblik.”

De werkelijke inhoud van de gestemde maatregelen, en een eenvoudige opsomming van hun gevolgen, ontkrachten deze beweringen volledig. Zoveel cynisme en manipulatie van de publieke opinie werd niet eerder gezien na de val van het kolonelsregime. In de tekst die hieronder volgt legt Dimitris Stratoulis, de gewezen vice-minister voor sociale zaken van de eerste SYRIZA-regering en een van de beste kenners van het dossier, de achtergrond uit van de hervorming die de sociale dood van de Griekse gepensioneerde, en van een groot deel van de bevolking, alleen maar kan versnellen.
 

|1| Zie het communiqué dat Eric Toussaint publiceerde na zijn ontmoeting met minister Dimitris Stratoulis in mei 2015.

(*) Stathis Kouvelakis is een Griekse politieke wetenschapper die doceert aan King’s College London. Hij was lid van het centraal comité van Syriza, waar hij een van de leidende figuren van het Links Platform was. Hij is medestichter van de nieuwe linkse partij Laiki Enotita (Volkseenheid).