Als men de onophoudelijke stroom documenten, speeches en rapporten die uitgaan van de Europese instellingen zou analyseren, zou men de voorbije jaren waarschijnlijk een opmerkelijke verhoging van het aantal high tech termen vaststellen, woorden als digitalisering, artificiële intelligentie, autonomous  systems, internet der dingen … Het sociaal discours van de Europese Commissie is dan misschien onderontwikkeld, op technologiegebied is ze mee met haar tijd – en met de grote bedrijven die hier nieuwe winsten ruiken.

Men kan zich al veel vragen stellen bij de opvallende Brusselse belangstelling voor zelfrijdende wagens en intelligente koelkasten, maar ronduit beangstigend zijn de ontwikkelingen op het gebied van ‘autonome wapensystemen’. De communicatie daarover is heel wat discreter en verborgen achter een afkorting als LAWs (‘lethal autonomous weapons’); de meer veelzeggende uitdrukking killer robots zul je niet in de officiële Europese documenten zien opduiken.

Op het vlak van automatische moordtuigen werd deze week weer een stap vooruit (nu, ja…) gezet. Vertegenwoordigers van de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad bereikten op 22 mei tijdens geheime onderhandelingen (de zogenaamde ’trialogen’) een overeenkomst over het gebruik van het half miljard euro dat de EU in de komende twee jaar ter beschikking stelt van onderzoek in de militaire sector: er is niet langer bezwaar  tegen de aanwending ervan voor de ontwikkeling van killer robots.   Bedrijven die winst willen slaan uit de meest immorele technologie die men kan bedenken zouden dus uit de Europese subsidiepotten kunnen graaien om het onderzoek daarnaar te financieren.

Zouden, want het trialoogakkoord is een informele overeenkomst tussen kopstukken van Europese partijen en instellingen. Maar dergelijk akkoord wordt meestal trouw gevolgd wanneer het op  formele stemming aankomt in Parlement en Raad. Verontrustend is ook dat het aanvankelijk verzet tegen subsidiëring van onderzoek naar massavernietigingswapens, clusterbommen en killer robots in de commissie Industrie van het Europees Parlement (februari 2018) nu uit het trialoogakkoord verdwenen is.

Hoe het verder verloopt moeten we afwachten, maar gerustgesteld kan men niet zijn.  Groenen en radicaal links (GUE) in het Europees Parlement verzetten zich tegen de militarisering van Europa, maar hetzelfde kan niet gezegd worden van liberalen en de Grote Coalitie van christen- en sociaaldemocraten. Onlangs nog verheugde Sergei Stanishev, de voorzitter van de Partij van Europese Socialisten (PES), zich over ‘de nieuwe prioriteiten van de EU, zoals grenscontrole en defensie’.

Er bestaat een internationale coalitie voor het bannen van killer robots waarin o.a. het Nederlandse PAX actief is; de vredesbeweging in Europa slaagt er hopelijk in om massaal verzet te organiseren, niet alleen tegen hoogtechnologisch wapentuig maar tegen de militarisering in het algemeen. (hm)