13 april 2023 – Dat de Europese Unie met een botte bijl in het rond zwaait bij haar sanctiebeleid tegen Rusland is stilaan voor iedereen duidelijk. De eerste aanwijzingen dat de sancties de Russische oorlogsvoering in belangrijke mate hinderen moeten nog geleverd worden; vast staat echter dat de sancties in de eerste plaats de Europese gezinnen  treffen die tegen onbetaalbare energierekeningen aankijken. En als het de bedoeling is de Russische economie te ‘ruïneren’ zoals de Duitse Groene buitenlandminister Baerbock en andere haviken wensen, dan is het laatste rapport van het IMF over de wereldeconomie een grote teleurstelling: voor Rusland zijn de economische vooruitzichten voor 2023 en 2024 bijna identiek dezelfde als voor de eurozone.

Dat de botte bijl van de economische sancties ook het Europees klimaatbeleid treft weten we ook al. Er wordt op grote schaal smerig en duur Amerikaans schalie-LNG gas aangevoerd, en infrastructuur uitgebouwd die wijst op een politiek op lange termijn.

Maar dat de Europese sanctiebijl nog botter is dan we al dachten blijkt uit een geschil dat uitbrak tussen het Deens bedrijf Vestas en het Finse bedrijf Fortum. De twee bedrijven sloten in september 2021 een overeenkomst om windturbines te leveren aan Rusland. Maar nadat de EU sancties aankondigde tegen Rusland  omwille van de oorlog tegen Oekraïne (februari 2022) trok Vestas zich terug uit de industriële deal. Het Finse Fortum spreekt over contractbreuk, en wil een schadevergoeding die tot 200 miljoen euro kan oplopen. Vestas vraagt nu aan de Deense overheid om te bemiddelen met de Finse om het geschil ongedaan te maken; men moet hierbij weten dat de Finse staat de grootste aandeelhouder is van Fortum. Een beetje een hachelijke kwestie, nu Finland toetrad tot de NAVO wegens het ‘dreigend Russisch gevaar’, en een Deens bedrijf braafjes sancties uitvoert die dit dreigend gevaar zouden moeten indijken…

Wat hier in de eerste plaats opvalt is dat windmolens ook vielen onder de Europese sancties tegen Rusland. Men kan weinig geloof hechten aan het pleidooi pro domo van de CEO van Vestas dat levering van de windturbines aan Rusland “hun energievoorziening zou versterkt hebben, of op andere wijze kon toegepast worden voor de Russische oorlogsmachine”. Men moet eerder vaststellen dat de EU met haar sanctiebeleid Rusland wou bestraffen door het geen toegang te geven tot duurzame energiebronnen ter vervanging van fossiele brandstoffen. Waarschijnlijk eerder een resultaat van de botte bijl dan van een doelbewuste politiek, maar in beide gevallen een uiting van onverantwoord beleid. Hoe ernstig meent de EU eigenlijk haar klimaatdoelstellingen? (hm)