Het refrein is bekend: de Europese Commissie wil de ‘administratieve rompslomp’, de ‘red tape’, afschaffen en het de ondernemers daarmee gemakkelijker maken om ‘arbeidsplaatsen te scheppen’. Een Europese ‘dienstenkaart’ zou het voor bedrijven poepsimpel maken om ‘grensoverschrijdend te werken’ en … de sociale dumping nog een stap verder te brengen. Een nieuwe aanval op de arbeidsrechten, waar vakbonden terecht scherp op reageren. We publiceren de standpunten van het Belgische ABVV (verschenen in het ledenblad De Nieuwe Werker van 30 juni) en van het Nederlandse FNV (in het FNV-ledenmagazine voor de bouw )
Geen Europese dumpingkaart!
De Europese Commissie wil een  dienstenkaart invoeren die het bedrijven makkelijker moet maken om grensoverschrijdend te werken, maar ze effent met die dienstenkaart de weg voor fraudeurs en zet de inspectie buitenspel. Wij verzetten ons tegen deze âdumpingkaartâ.
In het kader van onze strijd voor gelijk loon voor gelijk werk Ă©n tegen sociale dumping hebben we op 21 juni actie gevoerd aan het Europees Parlement in Brussel. We moesten ons die dag laten horen, want de com missie Interne Markt van het Europees Parlement hield een eerste hoorzitting over de dienstenkaart. Dit is de start van de wetgevende procedure. Tijdens deze publieke hoorzitting kunnen de Europese instellingen niet doof blijven voor de bezorgdheden van de werknemers.
Met de dienstenkaart wil de Europese  Commissie grensoverschrijdende dienstverlening eenvoudiger maken en de âadministratieve procedures vereenvoudigenâ voor dienstverleners die hun activiteit willen uitbreiden naar een andere EU-lidstaat. Ze zou van toepassing zijn in de bouw- en  metaalsector maar ook bij allerlei diensten aan ondernemingen: schoonmaak,  informatica, advies, consultancy, architectuur, boekhouding, communicatie, vertaling, leasing, human resources, call-centers…
Zonder effectieve controle
Het probleem is dat die dienstenkaart veel meer doet dan âadministratieve procedures vereenvoudigenâ. De e-dienstenkaart zal online kunnen aangevraagd worden en zal afgeleverd worden door het land van herkomst, zonder effectieve controle van de aangeleverde gegevens. Met deze kaart kan men dan in andere lidstaten aan de slag. De controlemechanismen van de nationale lidstaten, zoals Limosa in BelgiĂ«, worden daardoor buiten spel gezet.
In België zijn al heel wat gedetacheerde zelfstandigen aan de slag en via deze e-dienstenkaart zal het nog eenvoudiger zijn om postbusondernemingen op te richten en het zelfstandigenstatuut te misbruiken. Het aantal schijnzelfstandigen in België dreigt explosief toe te nemen.
De dienstenkaart zal de inspectiediensten buitenspel zetten, de controleinstrumenten van het gastland verzwakken en sociale fraude en sociale dumping in de hand werken. Dat mogen we niet laten gebeuren. Wij eisen dan ook dat het voorstel van de e-dienstenkaart wordt ingetrokken. Dit voorstel werd overigens al verworpen door het Europees Vakverbond (de koepel van de Europese vakbonden) en door de vakbonden Ă©n werkgevers uit de bouw- en de verzekeringssector.
Essentiële hervormingen
Het is hoog tijd dat de Europese Commissie werk maakt van een herziening van de  detacheringsrichtlijn, de richtlijn die bepaalt dat EU-werknemers tijdelijk in andere lidstaten kunnen werken tegen een lager loon dan in die lidstaat gebruikelijk is. Ook de regels voor het samenspel van de sociale zekerheidsstelsels moeten hervormd worden. Het principe van âgelijk loon voor gelijk werkâ moet centraal komen te staan. Deze hervormingen zijn essentieel in onze strijd tegen sociale dumping en om eindelijk een gelijke behandeling te garanderen aan alle Europese werknemers die aan de slag zijn in BelgiĂ«.
Dezelfde bekommernis bij de Nederlandse collega’s van FNV. In het FNV-ledenmagazine voor de bouw verscheen volgend artikel:
Europese bouwbonden maken samen een vuist
VAKBONDSKRACHT TEGEN MISSTANDEN
âDĂ© uitdaging voor dit jaarâ. Dat is voor FNV Bouwen & Wonen het bundelen van de vakbondskracht in Europa tegen sociale dumping en andere uitwassen van falend EU-beleid.
De Europese Commissie heeft het plan een Dienstenkaart in te voeren voor ondernemers die grensoverschrijdend willen ondernemen. Zowel de vakbeweging als de werkgevers zien dat niet zitten. Het zou het zoveelste voorbeeld zijn van slecht sociaal beleid in Europa.
âWe moeten niet gaan zitten wachten maar in actie komenâ, zegt een strijdbare Ellen Hoeijenbos, die voor FNV Bouwen & Wonen de vooruitgeschoven post is als het gaat om Europese aangelegenheden. Vanuit haar standplaats Weert reist ze regelmatig naar Brussel om daar ten strijde te trekken tegen de negatieve gevolgen voor werkenden van EU-beleid. Ze weet zich gesteund door zusterorganisaties in Europa en door de Europese Federatie van Bouw- en Houtbonden (EFBH). Hoeijenbos: âHet zijn de bouwbonden die vooroplopen als het gaat om het bestrijden van oneerlijke concurrentie die het gevolg is van het vrije verkeer van personen en diensten. Op alle fronten zijn de Europese bonden bezig; het is een bijna organisch proces. Die krachten zijn we aan het bundelen. Dat is wat mij betreft dĂ© uitdaging voor dit jaar. Vakbondswerk houdt anno 2017 niet op bij de landsgrenzen. Stap voor stap lukt het ons steeds beter om ook bescherming te bieden over onze grenzen heen maar hier valt nog een wereld te winnen. Bedrijven opereren steeds internationaler, dus wij moeten daar een vakbondsantwoord tegenover stellen.â
Schaamteloos uitgebuit
FNV Bouwen & Wonen had de afgelopen jaren de handen vol aan wantoestanden op Nederlandse projecten die hun oorsprong vonden in de mazen die de Europese regelgeving bood aan malafide bedrijven voor schimmige constructies. Hoeijenbos zelf was bijvoorbeeld nauw betrokken bij het aanpakken van misstanden bij de ondertunneling van de A2 bij Maastricht. Portugese en Poolse werknemers werden daar schaamteloos uitgebuit. In een reportage van het actualiteitenprogramma Zembla vertelde ze hoe taai dat gevecht was omdat de betrokken werknemers nauwelijks met de bond wilden praten uit angst om hun werk kwijt te raken. âWie uit de school klapt, verdwijnt van de bouwplaatsâ, aldus Hoeijenbos.
FNV Bouw legde de verantwoordelijkheid voor de problemen ook bij Rijkswaterstaat, de opdrachtgever van het project. âOngehoord dat de overheid zelf in de fout gaat door allerlei onderaannemers en uitzendbureaus in te huren die de regels aan hun laars lappen. Hier moet echt paal en perk aan gesteld wordenâ, aldus Janna Mud, sectorhoofd Bouwen & Wonen. De A2 is maar Ă©Ă©n voorbeeld. Ook in de Eemshaven en bij andere grote projecten doen zich soortgelijke praktijken voor. Niet alleen buitenlandse werknemers zijn de dupe. Dat geldt ook voor Nederlandse bouwvakkers die intussen werkloos thuis zitten omdat er geen sprake meer is van gelijk loon voor gelijk werk.
Snel corrigeren
In een uitzending van het zondagse discussieprogramma Buitenhof op de televisie ging de vicevoorzitter van de Europese Commissie, Frans Timmermans, eind januari op die problematiek in. Hij noemde het vrije verkeer in Europa heel belangrijk voor de toekomst van de economie. âMaarâ, zei hij, âdaar zijn ook fouten ingeslopen. Dat je mensen op dezelfde plek voor hetzelfde werk verschillend kunt belonen is natuurlijk te gek voor woorden. Dat moeten we snel corrigeren.â
Een misstand corrigeren is prima. Misstanden voorkĂłmen is een stuk beter. Ellen Hoeijenbos ziet de volgende bui alweer hangen nu de Europese Commissie haar plannen kenbaar heeft gemaakt over de Dienstenkaart. âHet lijkt erop dat die Ă©Ă©n groot vrijwaringsbewijs gaat worden voor bedrijven die in een ander land hun diensten willen aanbieden en waarmee dus alle relevante wetgeving omzeild kan worden. En dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn als je aan de andere kant met elkaar praat over hoe je de gaten in de wetgeving kunt dichten en hierdoor betere bescherming aan werkenden kunt bieden.â
Het wantrouwen van de vakbeweging is vooral gewekt doordat de Europese Commissie, ook na herhaalde vragen van werkgevers Ă©n werknemers schimmig bleef over de precieze voorwaarden en uitwerking van de Dienstenkaart.
Van de regen in de drup
Hoeijenbos: âMen denkt met dit instrument de economische groei aan te kunnen jagen. Ook het midden- en kleinbedrijf en zzpâers zouden dan gemakkelijker aan de slag kunnen bij grote infrastructurele projecten. De werkgelegenheid komt dan vanzelf, is de gedachte. Als vakbeweging houden we ons hart vast. Er komen ongetwijfeld banen bij maar geen goede banen. En dan komen we van de regen in de drup. Dan heeft het niets meer te maken met het stimuleren van het midden- en kleinbedrijf maar alles met het uithollen van onze nationale stelsels. In plaats van fouten corrigeren, zoals Timmermans zegt, worden de problemen op de arbeidsmarkt juist vergroot.â
Samen een vuist maken
De vakbeweging staat niet alleen in haar negatieve houding ten opzichte van de Dienstenkaart. Ook de bouwwerkgevers, zowel in Nederland als in Europa, hebben laten weten tegen dit nieuwe initiatief te zijn. Hoeijenbos: âWe proberen nu ook andere sectoren wakker te schudden want in een later stadium krijgen die ook met de Dienstenkaart te maken. We werken daarbij samen met de EFBH en de andere Europese bonden. Samen kunnen we een vuist maken.â