Na de Brexitopdoffer hebben de Europese leiders het meestal over een leugenachtige campagne en misleide Britten, en heel soms is er ook  een vleugje zelfkritiek. Die gaat dan zover als “het Europees project beter uitleggen”, “meer transparantie”, “de burger beter betrekken” of “meer democratische legitimiteit”.

Dat weerhoudt er de Europese Commissie (EC) echter niet van om met een nieuw manoeuvre het beetje resterende democratie in Europa een hak te zetten. Op de Europese top van 28 juni verklaarde commissievoorzitter Juncker dat CETA, het vrijhandelsverdrag tussen Canada en de EU, naar het oordeel van de Commissie geen ‘gemengd’ maar een ‘EU-only’ verdrag is. Vertaling: CETA zal niet door de nationale parlementen moeten goedgekeurd worden, de Raad en het Europees Parlement volstaan. Voor een zuiver handelsverdrag (‘EU-only’) hebben de lidstaten de bevoegdheid volledig overgedragen aan de Europese instellingen (Commissie, Raad, Parlement), maar wanneer er andere dan handelsaspecten in het verdrag zitten (‘gemengd verdrag’) moeten ook de nationale parlementen hun goedkeuring verlenen.

Gemengd of niet gemengd is dus geen onschuldige juridische kwestie. Nu spreekt het onderhandelingsmandaat voor de Commissie zelf over een gemengd akkoord

, o.a. omwille van de beruchte investeerdersbescherming (ISDS, nu omgedoopt tot ICS). Een hele reeks nationale parlementen hebben er ook uitdrukkelijk op aangedrongen dat de Commissie het gemengd karakter van CETA zou erkennen . De Commissie denkt er dus anders over.

Maar wordt er in dergelijke gevallen van juridisch gekissebis geen beroep gedaan op het Europees Hof van Justitie? Verstomt het geroezemoes onder ‘democraten’ niet meteen zodra het Hof gesproken heeft? Dat is inderdaad zo, en het Hof is zelfs bezig met deze kwestie die zich eveneens stelt in het geval van het vrijhandelsakkoord dat de EU in oktober 2014 sloot met Singapore. Maar het Hof is nog niet klaar met zijn onderzoek in deze o zo moeilijke aangelegenheid! En men kan toch niet verwachten dat de Commissie de Europeanen nog jaren de geneugten van CETA ontzegt? Men mag toch ook niet het risico lopen dat CETA tegengehouden wordt door kleingeestig soevereinisme? Als we willen dat CETA in oktober 2016 plechtig afgekondigd wordt als nieuw Europees succes is de weg vooruit duidelijk: CETA is ‘EU-only’.

Het wordt dus uitkijken naar dinsdag 5 juli, dag waarop de Commissie naar verwachting dit standpunt officieel zal naar voor brengen. Het kan in dat geval alleen door een unanieme beslissing van de Raad (de 28 ministers verantwoordelijk voor handel, in de onderstelling dat het Verenigd Koninkrijk nog meespeelt) verworpen worden; maar Italië heeft reeds laten horen dat ze het standpunt van de Commissie volgt… Als het EU-only– standpunt doorgang vindt volstaat een meerderheidsbeslissing (geen unanimiteit vereist dus) van de Raad en het Europees Parlement om CETA definitief goed te keuren. In dat geval ligt de weg ook open voor het veel grootschaliger TTIP akkoord tussen de EU en de Verenigde Staten. (hm)