21 maart 2022 – De ministers van buitenlandse zaken en defensie van de EU-lidstaten vergaderen vandaag in Brussel. Ze zullen het niet alleen over de oorlog in Oekraïne hebben, maar ook over de militaire toekomst van de EU, de plannen die bekend zijn als het ‘Europees Strategisch Kompas’. Die plannen dateren van vóór de Russische inval in Oekraïne, maar voor een steeds meer op machtspolitiek gerichte Unie is die inval een geschenk uit de hemel. Als alles volgens wens verloopt – de wens van de EU-leiders welteverstaan – keuren de ministers vandaag het Strategisch Kompas goed, en wordt het op de Europese Top van de staats-en regeringsleiders van 24-25 maart de officiële militaire politiek van de EU voor de komende jaren. Op een weinig ophefmakende manier zal de EU een nieuwe kwalitatieve stap zetten. Ze deed dat in het decennium 1985 – 1995 als gangmaker voor een neoliberaal beleid op economisch-financieel vlak dat nu zijn stempel drukt op alle lidstaten. Met haar Strategisch Kompas wil de EU nu haar stempel drukken op het buitenlands en militair beleid van de lidstaten: aanzienlijk hogere militaire budgetten, een agressieve verdediging van economische belangen, militaire tussenkomsten buiten de Europese grenzen, ondersteuning van de wapenindustrie met publiek geld. En dit alles via akkoorden tussen regeringen, diplomaten en na overleg met militaire lobby’s, ongehinderd door enige democratische controle. Zelfs het Europees (pseudo-)parlement heeft hier niets over te zeggen…

De militaristische draai van de EU is geen geheime operatie. Al worden details achtergehouden (zoals bv. de identiteit van lobbygroepen die meeschreven aan het Strategisch Kompas), de grote trekken ervan zijn bekend, en er zijn kritische rapporten over verschenen. We publiceerden er onlangs nog één van, en verleden week verscheen een uitgebreide studie van het Transnationaal Instituut, Stop Wapenhandel en het Europees netwerk tegen de wapenhandel ENAAT: Fanning the Flames – How the European Union is fuelling a new arms race [De vlammen aanwakkeren – hoe de Europese Unie een nieuwe wapenwedloop opdrijft]. Dit zijn uiterst waardevolle bijdragen ter informering van het publiek. Het zijn lovenswaardige pogingen om ietwat tegemoet te komen aan de gapende leemte in de informatiefunctie van de media.

Toch kunnen kritische studies en alternatieve websites nooit het vereiste tegenwicht bieden om een publieke opinie te waarschuwen voor een funeste evolutie, laat staan die evolutie om te buigen. Ze staan tegenover de verpletterende consensus onder de politieke partijen, gaande van rechts, liberaal, christendemocratisch, sociaaldemocratisch tot groen. Die ondersteunen zonder uitzondering de NAVO- ideologie, en beweren Europa veiliger te maken door het zwaarder te bewapenen. Zelfs binnen radicaal links zijn er deuken in het antimilitarisme. Sommige leiders van Die Linke waren bij de vorige verkiezingscampagne best bereid het anti-NAVO standpunt van de partij te verloochenen als dat de kansen op regeringsdeelname verhoogde. En de Franse wapenindustrie vindt in links leider Mélenchon een onwaarschijnlijke heraut van de Franse superieure militaire know how!

Uit welke hoek moet een actieve vredespolitiek dan wel komen? (hm)