door Pol Van Camp, 9 maart 2016 (*)

Vele mensen zijn gefrustreerd en worden kwaad en ziek als ze de dagelijkse verhalen lezen en beelden zien, hoe vluchtelingen in Europa worden behandeld. Als we dan zien hoe Europa en bepaalde politici reageren, dan moet men niet verbaasd zijn dat velen alle geloof en hoop in politici en in Europa verliezen. Om zichzelf goed te praten komen politici dan aandraven met dooddoeners als: “er is geen draagvlak”, of “we worden overspoeld door vluchtelingen” of “ we kunnen de opvang niet meer aan”. Natuurlijk zullen heel wat “mannen en vrouwen in de straat” na een tijd wel genoeg geïndoctrineerd zijn om te gaan geloven dat er iets van aan is. Daarom veranderen de feiten natuurlijk niet want die spreken hen flagrant tegen.
Wie gelooft deze mensen nog als er geen enkel objectief element hun beweringen staaft.

Er is nog genoeg draagvlak om vluchtelingen op te vangen, dat zien en horen we bij heel wat mensen. Het is bovendien aan politici om dat draagvlak te vergroten in plaats van af te breken.
Tot vervelens toe moeten we herhalen dat België noch Europa overspoeld worden door vluchtelingen. Integendeel, ze vangen slechts een fractie van de vluchtelingen op. Miljoenen vluchtelingen worden opgevangen in de arme buurlanden zoals Turkije, Libanon, Jordanië.
De cijfers zijn genoeg voorhanden. En Europa kan de opvang van de vluchtelingen wel aan. Natuurlijk niet in één land maar gespreid over alle landen van de EU en in België over de verschillende gemeenten.

Het probleem is dat Europa en vele politici de menselijke en morele waarden van solidariteit, rechtvaardigheid, naastenliefde wel verkondigen maar in de praktijk aan hun laars lappen.

De beelden van wanhopige mensen, op de vlucht voor een onmenselijk bestaan, honderden kilometers ploeterend door de modder, tegen gehouden door prikkeldraad en traangas, spreken boekdelen. Europa steekt al haar energie, tijd en veel geld niet in de opvang van vluchtelingen maar in het zoeken naar methodes en middelen om de vluchtelingen tegen te houden en niet op te vangen. Verleden jaar was Europa even in staat om te beslissen dat 160 000 vluchtelingen zouden verdeeld worden over alle landen van de EU. Op dit ogenblik zijn er slechts 666 verdeeld en opgevangen omdat vele EU-landen gekant blijven tegen het opvangen van ook maar één vluchteling. Vele politici zijn dan nog zo cynisch en hypocriet om hun beslissing te verantwoorden als zouden ze hiermee hun Christelijke en Westerse waarden willen beschermen…
En dat terwijl diezelfde Europese leiders op dit ogenblik onderhandelen met Turkije over terugname van vluchtelingen waarvoor Europa waarden zoals persvrijheid, democratie, respect voor de burgers gelijkheid man vrouw en nog vele andere “Westerse” waarden te grabbel gooit. Dit alles gebeurt uit angst om zelf vluchtelingen op te vangen, angst voor nog meer stemmen voor populistische rechtse partijen en uit opportunistisch eigenbelang van politici en partijen.
Het zal Europa massa’s geld kosten met weinig of niets als resultaat. Welke garantie is er dat al dat geld naar de vluchtelingen gaat en dat de EU-landen nu wel een spreidingsplan zouden aanvaarden om de honderdduizenden vluchtelingen uit Turkije op te vangen? En wie gaat de vluchtelingen die nog steeds massaal in Griekenland verblijven opvangen of terugsturen, en hoe zal men dat organiseren en is zo’n massale deportatie wel wettelijk?
Bovendien blijft de vraag of daarmee de vluchtelingenstromen zullen stoppen. Misschien zullen er wat minder vluchtelingen naar Europa komen, dat wel. Mensen die nochtans geconfronteerd worden met onmenselijke situaties door oorlog, geweld, verkrachtingen of extreme armoede zullen hun land blijven ontvluchten. Ze zullen steeds wegen vinden naar een veilige en leefbare plek.
Vluchtelingenkampen zonder enige toekomst, zijn daarom ook geen oplossing.

Ondertussen blijven zowel politici als de media allerlei misplaatste termen gebruiken als het over vluchtelingen gaat.
Politici benoemen vluchtelingen nog heel dikwijls als “illegalen” en creëren bewust en om politieke redenen, bepaalde categorieën van vluchtelingen. Zo gebruiken ze weloverwogen de benaming ‘economische vluchtelingen’ om aan te duiden dat die mensen zogezegd geen recht hebben om te vluchten. Wat of wie is trouwens een “economische vluchteling”? Het juist benoemen van vluchtelingen is ook een morele kwestie.
Door bovendien alleen Syrische “oorlogsvluchtelingen” te aanzien als echte vluchtelingen, doet men onrecht aan miljoenen andere vluchtelingen. Er zijn nog heel wat gebieden in de wereld waar oorlog en geweld heerst. Boevendien sluit men ook de vluchtelingen uit die om andere redenen dan oorlog vluchten, maar die hun leven wel in gevaar is en die beroep zouden kunnen doen op de Conventie van Genève.

Voor een beschaafd en menselijk Europa is er maar een oplossing mogelijk: vluchtelingen zonder onderscheid opvangen en elke vluchteling de kans geven om asiel aan te vragen.

De praktische en financiële problemen die dat met zich meebrengt mogen de opvang nooit in de weg staan. Dat is een ethische kwestie. Die problemen moeten door politici opgelost worden, dat is hun taak en dat is mogelijk want we hebben geen vluchtelingencrisis maar een crisis van de politiek. We hebben geen vluchtelingencrisis maar een morele crisis in Europa. Hopelijk zijn er nog veel goed gemotiveerde en waardevolle politici die eindelijk hun nek willen uitsteken voor de opvang van vluchtelingen in Europa en vooral voor het zoeken naar vredevolle oplossingen om de oorzaken van de vluchtelingenstromen weg te nemen.

(*) Pol Van Camp is de oprichter van de vzw ROM, “Recht op Migratie” (http://www.rechtopmigratie.be), die opkomt voor de rechten van vluchtelingen en asielzoekers met of zonder papieren. Van Camp en ROM slaagden erin om voldoende steungevers te vinden om in Wilsele bij Leuven een vluchtelingenhuis te openen, en er met de hulp van vrijwilligers onderdak te bieden, “bij voorrang aan de meest zwakken zoals vrouwen al of niet met kinderen”. Wie het initiatief als vrijwilliger of met financiële steun wil helpen kan hier terecht.