5 mei 2024 – Sinds de zogenaamde ‘vluchtelingencrisis’ in 2015 is het Europees beleid van ‘externalisatie’ in een stroomversnelling geraakt: de verantwoordelijkheid voor het opvangen van migranten en vluchtelingen wordt doorgeschoven naar landen buiten de EU. Het Britse Statewatch kondigde onlangs een nieuw initiatief aan, een nieuwsbrief om dit beleid van ‘externalisatie’ op de voet te volgen.

Dit is een fijn initiatief. Een van de gevolgen van het Europees beleid is immers dat het zich onttrekt aan elke democratische controle. Het beleid wordt uitgevoerd door een wirwar aan Europese instellingen waar een kat haar jongen niet in vindt. Mocht u een beeld willen krijgen, lees dan de eerste nieuwsbrief, waarin Statewatch en een aantal partnerorganisaties een overzicht geven van de betrokken Europese instellingen en administraties: de kans is groot dat u het einde van dit overzicht niet haalt. Bovendien speelt dit beleid zich af in landen buiten het zicht, onder het motto ‘wat niet weet, niet deert’.

Op die manier kan de EU schaamteloos haar hypocriete verhaal volhouden: de doelstelling van het beleid zou zijn levens te redden, en een humane opvang mogelijk te maken. In feite schendt dit beleid Europese en internationale wetten. Het versterkt koloniale relaties met landen aan de rand van de EU. Het leidt tot vreselijk lijden van mensen op de vlucht, dood, misbruik en foltering, en het zoeken naar alternatieve en nog gevaarlijker routes.

De nieuwsbrief wil focussen op de Europese Raad, het orgaan van de EU waarin de regeringen van de lidstaten vertegenwoordigd zijn. Het is de Europese Raad die de grote oriëntaties van het beleid uitzet. Ook voor Statewatch is het te hoog gegrepen meteen ook in detail te volgen wat zich afspeelt in de Europese Commissie en het Europees Parlement.

De eerste uitgave van de Nieuwsbrief bevat informatie over het akkoord dat de EU sloot met Mauritanië. Daaruit leren we waarom dit land voor de EU belangrijk is: het is één van de weinige landen in de buurt waar de EU nog welkom is, nadat een aantal andere landen in de Sahel het Westen de deur hebben gewezen; het ligt op de route van vluchtelingen en migranten die hun kans willen wagen naar de Canarische eilanden. In eerste instantie wilde de EU er een afdeling van Frontex installeren, maar dat vonden de veiligheidsdiensten van Mauritanië geen goed idee: het is hun terrein. Zo heeft de EU zich in een positie laten dwingen waarbij zij voor het uitvoeren van haar beleid van die veiligheidsdiensten afhankelijk is.

Het beleid van ‘externalisatie’ dreigt in de komende jaren verder te worden uitgebouwd. De ‘vluchtelingencrisis’ in 2015 was immers vooral een ‘crisis’ omdat lidstaten voor het eerst vlakweg weigerden Europese beslissingen uit te voeren. Wanneer Europees in deze context de term ‘solidariteit’ valt, gaat het niet om solidariteit met vluchtelingen, maar om solidariteit onder de lidstaten om de ‘last’ van de vluchtelingen eerlijk te verdelen. Omdat die Europese solidariteit buiten bereik ligt richt het Europees beleid zich steeds meer op het dichttimmeren van de grenzen en het ‘externaliseren’ van de solidariteit.

Zo blijven de Europese grenzen het toneel van onnoemelijk menselijk leed. Met haar nieuwsbrief wil Statewatch het verzet tegen dit beleid met informatie onderbouwen. (Frank Slegers)

Meer weten ? Raadpleeg het eerste nummer van het bulletin of  bezoek de site van Statewatch