7 september 2020 – Wat staat ons nog allemaal te wachten in de coronacrisis? Als je dit lange artikel van Politico leest over de economische impact van het virus in de EU denk je al snel: niemand weet het echt.

Het is ook een bizarre ervaring met dat virus: het is de eerste crisis die op ieders leven een onmiddellijke impact heeft, iedereen heeft op de een of de andere manier het virus ‘aan den lijve’ ondervonden. Maar als je op een zaterdag door het centrum van Utrecht struint krijg je de indruk dat alles wel meevalt: er zijn zelfs meer terrassen dan vroeger, wat fijn! De vreselijke cijfers uit India lijken dan een ver-van-mijn-bed-show.

Wat gaat er gebeuren? Dat hangt mee af van de evolutie van het virus in de komende koude maanden, wordt gezegd. Maar wat voorgesteld wordt als een ‘natuurlijke’ factor hangt in werkelijkheid af van de keuze die het beleid nu maakt tussen ‘economische druk’ en onze gezondheid. Wat bijvoorbeeld te denken van de Britse premier Boris Johnson die ageert tegen thuiswerken omdat dat slecht is voor de koffiebars in de City? Dat werpt dan weer een ander licht op de sfeer in het stadscentrum van Utrecht.

Zowat de helft van alle coronaberichten gaat over het zoeken naar een vaccin. Zo wordt een sfeer geschapen dat het allemaal binnenkort misschien wel voorbij is. Terwijl een vaccin echt geen wondermiddel is: het vaccineren wordt dan een enorme logistieke klus, terwijl momenteel de klus van het testen zelfs niet wordt geklaard. Het virus muteert. Hoelang en in welke mate je immuun blijft is onzeker. Enzovoort.

De economische en sociale impact van het virus blijft. Door een aanhoudend beleid van lage rentes en goedkoop geld aan te kondigen heeft de Amerikaanse Centrale Bank dat impliciet erkend.

Voor ontzettend veel mensen betekent dat dus economische en sociale onzekerheid: sectoren die afslanken of verdwijnen, bedrijven die over de kop gaan, economische activiteit die verdwijnt of zich verplaatst (wat voor de werknemers in kwestie op hetzelfde neerkomt). De Europese vakbond publiceerde cijfers die een beeld geven van wat op ons afkomt: de EU telt 14,3 miljoen officiële werklozen, een toename met 900.000 in deze crisis. Daarnaast zijn er nog 2 miljoen werknemers met contracten van zeer korte duur, voor wie werkloosheid een onmiddellijke dreiging is. En er zijn zomaar eventjes 45 miljoen werknemers (!) waarvan de job tijdelijk in stand wordt gehouden met overheidsgeld en vormen van voorlopige arbeidsduurvermindering.

De Britse regering maakt binnenkort een einde aan haar steunprogramma omdat ze ‘niet iedere baan kan redden’. Landen zoals Duitsland of Italië laten hun programma nog een tijdje doorlopen, maar overal gaan stemmen op dat dit voor de overheidsfinanciën niet houdbaar is. In Nederland is het programma over de verkiezingen in maart 2021heen getild, maar de afbouw is ingepland en geleidelijk verschuift het accent naar omscholing, wat er op neerkomt dat je als werknemer zelf moet zorgen dat je er uit komt (allemaal naar de zorg?).

Door de indruk van onzekerheid over het verloop van de crisis ga je door de bomen het bos niet meer zien: we zitten midden in een diepe sociale en maatschappelijke crisis, en al wie denkt te antwoorden met business as usual is ziende blind. (fs)