De Vlaamse denktank Minerva ¹ publiceert een uitgebreide studie, “QE – for the people? Monetair beleid na de Grote Financiële Crisis“. De auteurs, Hielke Van Doorslaer en Mattias Vermeiren, zijn professor resp. doctoraal onderzoeker aan het Ghent Institute for International Studies (Rijksuniversiteit Gent). We hebben het lijvige document (53 blz.) nog niet doorgenomen, maar willen het meteen onder de aandacht brengen van wie meer wil begrijpen van monetair beleid. Daarover verschijnt al niet veel dat leesbaar is door de leek, en in het Nederlands is de keuze nog veel beperkter. De auteurs vermelden expliciet dat ze het debat over monetair beleid willen “democratiseren in de zin dat we met dit rapport een vorm van bewustwording over de impact van het gevoerde monetair beleid willen creëren bij een ruimer publiek, en daarmee de deelnemers aan het democratische debat willen verruimen.” Een lovenswaardige intentie, die op het eerste zicht ook weerspiegeld wordt in de tekst zelf.

De ‘QE’ in de titel van het rapport doet bij sommigen een belletje rinkelen; het gaat inderdaad over quantitative easing of ‘kwantitatieve verruiming’, een operatie die zowel door de Amerikaanse Fed, de Europese Centrale Bank (ECB), de Bank of Japan als de Bank of England werd doorgevoerd in een poging de gevolgen van de financiële crisis die in 2008 losbarstte tegen te gaan. Het succes daarvan is zeer omstreden. Zoals in de conclusie van de Minervastudie staat: QE als middel om de economie terug aan te wakkeren is grotendeels mislukt, niet in het minst door “een besparingsbeleid dat het vertrouwen van bedrijven en consumenten verder ondermijnde”. De ECB heeft zowat 2500 miljard euro (!) in het financieel systeem gepompt, maar dit leidde niet tot een investeringsgolf en tewerkstelling, maar tot meer ongelijkheid. Banken hadden immers geen verplichtingen over de aanwending van dit monetair manna. Vandaar het idee dat door sommige economen gelanceerd werd: in plaats van het gecreëerde geld in het banksysteem te pompen kan het beter aan de huishoudens worden uitgedeeld (‘helicoptergeld’), wat meer kans biedt op een toename van de vraag. Het Minervarapport staat eerder positief tegenover dit idee; in ieder geval is het resultaat van hun denkwerk al gratis ter beschikking. (hm)

1.  Minerva werd twee jaar geleden opgericht en definieert zichzelf als een ‘denktank binnen de brede progressieve beweging’ in Vlaanderen. De belangrijkste inbreng is vanuit de sociaaldemocratische stroming, maar bijvoorbeeld ook de christelijke vakbond ACV en de Bond Beter Leefmilieu waren onder de oprichters. Op de website van Minerva vindt men tal van studies, en in de media verschenen opinies van Minervaleden.