10 oktober 2024

Verschenen onder de titel ‘German dilemmas’
op 7 oktober 2024 op  German Foreign Policy (*)

Nederlandse vertaling door Ander Europa
Met dank voor de toelating tot publicatie

 

De Duitse regering weigert nog steeds kritiek te leveren op Israëls oorlogsvoering in Gaza, en nu ook in Libanon. Berlijn wil zelfs niet oproepen tot het stopzetten van de levering van dodelijke wapens aan Israël. De afgelopen dagen hebben verschillende hoge VN-functionarissen een duidelijk en krachtig standpunt ingenomen tegen vermoedelijke oorlogsmisdaden begaan door de Israëlische defensiemacht. De Franse president Emmanuel Macron heeft opgeroepen om de levering van oorlogswapens aan Israël stop te zetten. In een toespraak op 6 oktober beperkte de Duitse kanselier Olaf Scholz zich tot een algemeen pleidooi voor “een staakt-het-vuren”. Het Hamas bloedbad van 7 oktober 2023, waarbij bijna 1.200 mensen direct werden vermoord, wordt nu op grote schaal herdacht. Israël beantwoordde het bloedbad met een oorlog tegen Gaza die al lang alle humanitaire grenzen heeft overschreden. Het aantal burgerslachtoffers in de Gazastrook na één jaar oorlog is twee keer zo hoog als het aantal burgerslachtoffers in Oekraïne na dertig maanden oorlog. Meer dan 80 procent van alle scholen in Gaza en bijna alle ziekenhuizen zijn zwaar beschadigd of volledig verwoest door bombardementen. Voor Duitsland blijft Israël de belangrijkste militaire partner buiten de NAVO.

 

Het bloedbad van 7 oktober 2023

Het bloedbad dat op 7 oktober 2023 werd aangericht door Hamas-eenheden zette het Midden-Oosten in vuur en vlam. Volgens onderzoek van Agence France-Presse (AFP) doodde Hamas 1.195 mensen, waaronder 815 burgers en 380 Israëlische veiligheidstroepen.[1] Ze ontvoerden ook 251 mensen naar de Gazastrook. De vermoorde burgers waren voornamelijk Israëliërs. Onder de buitenlanders waren 39 Thaise burgers die als arbeiders in Israël hadden gewerkt.[2] Tot nu toe zijn er nog 97 gijzelaars die door Hamas werden meegenomen vermist, waaronder naar verluidt acht Thaise burgers.[3] Het is onzeker hoeveel van de gijzelaars nog in leven zijn. Israël telt officieel 101 gijzelaars, waaronder vier die al veel eerder naar de Gazastrook waren ontvoerd, in 2014 en 2015, hoewel twee van de vier nu vermoedelijk dood zijn.[4] Het bloedbad van 7 oktober 2023 was het ergste ooit gepleegd tegen Israëliërs en waarschijnlijk het grootste bloedbad in het Midden-Oosten conflict sinds de Sabra en Shatila bloedbaden van september 1982, toen Libanese christelijke milities Palestijnen en Libanese sjiieten afslachtten in vluchtelingenkampen die door Israëlische soldaten werden omsingeld. Het aantal dodelijke slachtoffers wordt vandaag de dag nog steeds betwist. De bekende Midden-Oosten expert Robert Fisk schatte het aantal op ongeveer 1.700.[5]

 

De meeste doden in 18 jaar

Israël reageerde op het bloedbad van Hamas met een niets ontziende oorlog, een oorlog die alle grenzen overschrijdt. Volgens de Palestijnse gezondheidsautoriteiten zijn er ten minste 41.870 Palestijnen gedood in de loop van de oorlog in de Gazastrook (telling tot 6 oktober). En veel meer dan de helft van de dodelijke slachtoffers zijn vrouwen en kinderen. Het aantal burgers dat binnen twaalf maanden is gedood, ligt dus ver boven de 20.000. Ter vergelijking: de Verenigde Naties melden dat er minstens 11.743 burgers zijn gedood in de oorlog in Oekraïne in de dertig maanden sinds het begin van de oorlog, d.w.z. van 24 februari 2022 tot 31 augustus 2024.[6] De bevolking van Oekraïne overtreft die van de Gazastrook met een factor van meer dan zeventien. Een recente studie van Oxfam concludeert dat er in de Gazastrook binnen een jaar meer vrouwen en kinderen zijn gedood dan in enige andere oorlog in de afgelopen achttien jaar. Dit is ook nog het geval als men het houdt bij de de voorzichtige schattingen van meer dan 6.000 gedode vrouwen en meer dan 11.000 gedode kinderen in de Gazastrook sinds 7 oktober 2023. Het hoogste aantal gedode vrouwen tot nu toe was meer dan 2.600 in Irak in 2016. En meer dan 11.000 kinderen werden gedood in de burgeroorlog in Syrië, zij het in de eerste twee en een half jaar, een veel langere periode dus.[7]

 

Bombardementen op ziekenhuizen

De huidige Israëlische oorlog tegen Hezbollah, dat op 8 oktober 2023 begon het noorden van Israël te beschieten; heeft al een vergelijkbaar verwoestend effect. Volgens verschillende bronnen hebben tussen de 63.000 en 80.000 Israëli’s het noorden moeten ontvluchten. De Israëlische tegenaanvallen dwongen talloze Libanezen om verder naar het noorden te vluchten. Nu Israël de aanvallen uitbreidt naar andere delen van het land en een grondinvasie lanceert, zijn nog veel meer Libanezen op de vlucht geslagen. Het zijn vooral de sjiitische wijken van Beiroet die het doelwit zijn, maar het is nergens veilig in de stad. Het totale aantal ontheemden in Libanon wordt momenteel door de VN geschat op ongeveer 1,2 miljoen mensen. Volgens het Libanese ministerie van Volksgezondheid bedroeg het dodental in Libanon eind vorige week meer dan 2.000 mensen, waarvan de overgrote meerderheid is gedood sinds Israël zijn aanvallen in september 2024 opvoerde.[8] Door de Israëlische invasie moesten vier ziekenhuizen in Zuid-Libanon hun deuren sluiten. Het Sint-Theresia Ziekenhuis in het zuiden van Beiroet is bijzonder zwaar beschadigd door de Israëlische luchtaanvallen en heeft zijn activiteiten gestaakt. Als Gaza het toekomstscenario biedt, dan staat er nog veel erger te wachten. Volgens Artsen zonder Grenzen zijn momenteel slechts zeventien van de 36 ziekenhuizen in de Gazastrook operationeel, en dan nog slechts gedeeltelijk, omdat ze zijn blootgesteld aan de Israëlische beschietingen.[9]

 

‘Alle doelen legitiem’

Bovendien overschrijdt Israël niet alleen humanitaire grenzen, maar overtreedt het ook keer op keer het internationaal recht. Dit geldt voor het systematisch bombarderen van ziekenhuizen en scholen. Immers, volgens een studie van hulporganisaties, waaronder UNICEF en Save the Children, is 84,6 % van alle scholen in de Gazastrook geheel of gedeeltelijk verwoest.[10] Ook het uitrusten van piepers met explosieven en ze op afstand tot ontploffing brengen is in strijd met het verbod onder internationaal recht op het mineren van civiele apparatuur. Deze geheime operatie heeft burgers zonder onderscheid in gevaar gebracht en gedood.[11] De gerichte moordcampagne tegen functionarissen van niet alleen Hamas maar ook Hezbollah is een gelijkaardige aanpak als die van de de Verenigde Staten eertijds toegepast tegen Al Qaeda en IS. Maar in dit geval gaat het om gevestigde organisaties die uitgebreide civiele, sociale en politieke structuren onderhouden en parlementsleden en ministers leveren. De moordcampagne omvatte een bomaanslag op een officiële gast van een buitenlandse staat (Hamasleider Ismail Haniyeh in Teheran) en het bombarderen van diplomatieke vestigingen (een Iraans consulaat in Damascus).[12]. Bovenop de grote aantallen burgers die regelmatig worden gedood, viel Israël vorige week een munitiedepot aan in de buurt van de Russische luchtmachtbasis Kmeimim in Latakia, Syrië. Syrië-expert Charles Lister van het Middle East Institute ziet dit als een indicatie dat Tel Aviv “alles als een legitiem doelwit en een aanvaardbaar risico” is gaan beschouwen.[13]

 

‘Dit moet stoppen’

De reactie wereldwijd is er al lange tijd een van wijdverspreid straatprotest en van felle kritiek door internationale organisaties en actoren. Zo verklaarde Stéphane Dujarric, woordvoerder van VN-secretaris-generaal António Guterres, op 4 oktober dat de omvang van het aantal burgerslachtoffers in Libanon “volstrekt onaanvaardbaar” is.[14] Guterres zelf had eerder de verdere escalatie van het conflict veroordeeld in de nasleep van de Iraanse raketaanvallen op Israël: “Dit moet stoppen. We hebben absoluut een staakt-het-vuren nodig.” De Israëlische regering verklaarde Guterres vervolgens “persona non grata” en verbood hem de toegang wegens zijn uitlatingen aan hun adres. [15] Op 6 oktober zei de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties, Filippo Grandi, dat de Israëlische luchtaanvallen op doelen in Libanon “in veel gevallen” het internationaal humanitair recht hadden geschonden.[16] De dag ervoor was de Franse president Emmanuel Macron het eerste westerse staatshoofd dat officieel aandrong op het stopzetten van wapenleveringen die door Israël in Gaza kunnen worden gebruikt. “De prioriteit,” zei Macron, was “om terug te keren naar een politieke oplossing.”[17]

 

‘Tegenstrijdige waarden’

Van haar kant blijft de Duitse regering volharden in haar steun voor de oorlogspolitiek van de Israëlische regering. Berlijn blijft haar houding rechtvaardigen door zich te beroepen op de mensenrechten. In haar toespraak tijdens het Algemeen Debat van de VN eind september, verdedigde minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock de wapenleveringen van Berlijn aan Oekraïne door te zeggen dat “de oorlog van Rusland tegen Oekraïne nu al bijna duizend dagen Oekraïense steden, scholen en ziekenhuizen vernietigt.”[18] Met betrekking tot de Israëlische oorlogsvoering, inclusief aanvallen op steden, scholen en ziekenhuizen, verklaarde Baerbock dat “waarden soms tegenstrijdig kunnen lijken, zoals het inherente recht op zelfverdediging en de verantwoordelijkheid om de burgers te beschermen.” Berlijn moest dit “dilemma” onder ogen zien. Duitsland werkt militair zeer nauw samen met Israël, en de Bundeswehr heeft zijn samenwerking met de Israëlische strijdkrachten omschreven als “ongelooflijk nauw”, zoals we onlangs meldden.[19]

 

(*) German-Foreign-Policy.com is het werk van een team onafhankelijke journalisten en sociale wetenschappers die “permanent de hernieuwde pogingen van Duitsland opvolgen om terug een hoge machtsstatus te verwerven op economisch, militair en politiek vlak.” De meeste artikels zijn zowel in het Duits als het Engels beschikbaar.

[1] October 7 Crimes Against Humanity, War Crimes by Hamas-led Groups. hrw.org,  17.07.2024.

[2] Penchan Charoensuthipan, Poramet Tangsathaporn: Thai death toll in Israel rises to 39. bangkokpost.com, 11.11.2023.

[3] A year in captivity: Faces of 97 hostages who still haven’t returned home to Israel. news.sky.com, 05.10.2024.

[4] Hamas hostages: Stories of the people taken from Israel. bbc.co.uk,  01.09.2024.

[5] Robert Fisk: The forgotten massacre. independent.co.uk, 15.09.2012.

[6] Ukraine: Worsening impact on civilians of Russia’s attack, torture of prisoners of war. ohchr.org, 01.10.2024.

[7] More women and children killed in Gaza by Israeli military than any other recent conflict in a single year. oxfam.org.uk, 01.10.2024.

[8] Mohamad El Chamaa, Suzan Haidamous, Ellen Francis, Bryan Pietsch, Louisa Loveluck: Israel expands strikes to northern Lebanon as death toll rises. washingtonpost.com, 05.10.2024.

[9] One year of a war without rules leaves Gaza shattered. doctorswithoutborders.org, 02.10.2024.

[10] Tania Krämer: Education in Gaza: Still no classes as schools stay closed. dw.com, 18.09.2024.

[11] Zie ook : ‘In Germany’s national interest’.

[12] Zie ook  Escalation in the Middle East (II).

[13] Eve Sampson, Anton Troianovski, Aric Toler, Oleg Matsnev: Syria and Russia remain silent on reported airstrikes on a weapons facility near a Russian base in Syria. nytimes.com, 04.10.2024.

[14] Daily Press Briefing by the Office of the Spokesperson for the Secretary-General. press.un.org, 04.10.2024.

[15] Israel verbietet UN-Generalsekretär die Einreise. tagesschau.de, 02.10.2024.

[16] Timour Azhari: UN refugee chief says airstrikes in Lebanon have violated humanitarian law. reuters.com, 06.10.2024.

[17] Emmanuel Macron se prononce en faveur de l’arrêt des livraisons d’armes à Israël pour la guerre à Gaza : « Honte », réplique Benyamin Nétanyahou. lemonde.fr, 05.10.2024.

[18] Rede von Außenministerin Annalena Baerbock bei der Generaldebatte der 79. Generalversammlung der Vereinten Nationen. auswaertiges-amt.de 26.09.2024.

[19] Zie ook  ‘In Germany’s national interest’ (II) en ‘In Germany’s national interest’ (III).

 

---