7 oktober 2021

De nederlaag van Die Linke bij de Duitse parlementsverkiezingen van 26 september geeft aanleiding tot heel wat commentaren, waarop we binnenkort terugkomen. Hierbij alvast het standpunt van enkele vooraanstaande Duitse vredesactivisten. Uit het Duits vertaald door Ander Europa.

Het debacle van Die Linke was voorspelbaar. Wat leren we hieruit?

5 oktober 2021

In de verkiezingscampagne deed Die Linke alsof de door haar gezochte “rood-rood-groene” coalitie reeds bestond en alsof Die Linke niet alleen een echt linkse coalitie kon garanderen, maar ook de SPD een beetje socialer kon maken en de Groenen consequent ecologisch. Ongeveer een miljoen van hun kiezers gaven er echter de voorkeur aan hun stem plusminus fifty-fifty aan de twee originelen te geven. In plaats van mee te regeren in een weinig begeesterend verband, met misschien een post voor een staatssecretaris, is de stem van de linkse oppositie gehalveerd.

De verstandige gedachte: Verandering begint met oppositie, komt van de voorganger van Die Linke, de PDS. Als oppositiekracht had Die Linke haar nut, ze hield alternatieven levend, en werd daarom door velen verkozen. Als regeringspartij in de wachtkamer, bereid om fundamentele standpunten op te geven, met name over de NAVO, heeft zij zichzelf overbodig gemaakt. Als Die Linke zich wil herpakken, d.w.z. de weg naar zichzelf wil terugvinden, moet zij zichzelf niet opnieuw uitvinden, zoals men nu pleegt te zeggen, maar ze moet haar weg terugvinden naar haar programma, naar oppositie en tegenspraak. Of zij daartoe de kracht zal vinden is een open vraag.

Nochtans, de linkse thema’s kan men van de straat plukken, als ze al niet sinds lang geschreven staan in het nog steeds geldige partijprogramma:

• De vredeskwestie (en het lidmaatschap van de NAVO) was jarenlang door Die Linke voorgehouden als het doorslaggevende obstakel voor regeringsdeelname. Het vasthouden aan dit standpunt was het handelsmerk van de partij. Door er consequent aan vast te houden werd een brug geslagen naar de sociaal-politieke focus van de partij. In plaats van 2% van het bruto nationaal product te bestemmen voor herbewapening en gigantische nieuwe wapensystemen – wat alle partijen die nu onderhandelen over een mogelijke coalitie als vanzelfsprekend accepteren – zou dit voor Die Linke een centraal punt van interventie zijn geweest.
• Want hier liggen de middelen voor een rechtvaardiger samenleving en voor een economische herstructurering die de productie van maatschappelijk nuttige goederen mogelijk maakt. Hier ligt ook de sleutel tot een sociaal-ecologische transitie. Dit zou een einde maken aan de reeds gigantische verspilling van hulpbronnen en de broeikasgasverontreiniging ten gevolge van de wereldwijde imperiale militaire aanwezigheid op militaire bases, op zee en in de lucht, zelfs zonder directe oorlogsvoering.
• Buitenlandse missies zullen het kenmerk van de Bundeswehr blijven. Deze is niet voor niets omgedoopt van “verdedigingsleger” tot “interventieleger”. Hieruit spreekt duidelijk de wil tot (imperialistische) interventie. Dit gebeurt deels met een beroep op VN-mandaten, deels met een beroep op EU-mandaten wat tegen het internationaal recht ingaat. Het inroepen van VN-mandaten vindt dan plaats in het kader van zogenaamde blauwhelmmissies, waarvan de taakomschrijving allang is ontaard in een omslag naar het interventionisme van de grote westerse mogendheden. Vroeger werden bij blauwhelmmissies alleen kleine en neutrale staten betrokken, om zo de belangen van de grote mogendheden op afstand te houden. En bij die missies waren wapens alleen voor zelfverdediging.
• Alleen de consequente kritiek op het heersende kapitalisme en de herstructurering van de maatschappij in de richting van een economie die gericht is op de belangen van het volk (huisvesting, gezondheid, milieu), en het afwijzen van de enorme bewapeningsuitgaven, die op zijn best onproductief zijn, maken dergelijke dringend noodzakelijke hervormingen in de richting van een humane en socialistische maatschappij mogelijk. Ze zijn een voorwaarde voor een goed leven.
• Als klap op de vuurpijl voor de vredespolitieke argumentatie was er de laatste dagen van de verkiezingscampagne de vlucht van de NAVO-macht uit Afghanistan, die de juistheid bevestigde van de twintig jaar oude analyses en eisen van Die Linke over deze oorlogsdeelname en over andere buitenlandse interventies. Deze ‘voorzet’ uit de actualiteit werd echter niet als argument te baat genomen. En de partij was niet zichtbaar of hoorbaar als oppositiekracht bij de grote thema’s, zoals de coronapandemie, de klimaatverandering of de confrontatie met Rusland en China.

Het lijkt misschien bitter, maar er is maar één alternatief: hard, consequent en programmagetrouw oppositiewerk is de enige weg terug naar politieke identiteit en geloofwaardigheid bij de kiezer. Gelukkig kon de status van parlementaire fractie behouden blijven dank zij de drie dapperen die in Berlijn en Leipzig rechtstreeks verkozen werden; dat is een troef voor een zichtbare en effectieve oppositiepolitiek.

05.10.2021 Berlin, Bremen, Düsseldorf, Edermünde, Essen, Frankfurt/Main, Hamburg

Ondertekenaars:

• Reiner Braun, Berlin, International Peace Bureau, campagne Stopp Air Base Ramstein,
• Wolfgang Gehrcke, Berlin, gewezen Bondsdaglid voor Die Linke,
• Kristine Karch, Düsseldorf, mede-woordvoerder van het internationaal netwerk „No to war-no to NATO“, campagne Stopp Air Base Ramstein
• Dr. Karin Kulow, Berlin, vorser Nabije Oosten en Islamstudies
• Ekkehard Lentz, Bremen, woordvoerder Bremer Friedensforum
• Pascal Luig, Berlin, NaturwissenschaftlerInnen-Initiative Verantwortung für Frieden und Zukunftsfähigkeit e.V. (NatWiss), Kampagne Stopp Air Base Ramstein
• Willi van Ooyen, Frankfurt/M,. activist van de vredes- en sociaal forumbeweging, Bundesauschuss Friedensratschlag, Ostermarschbüro
• Dr. Norman Paech, Hamburg, jurist, Prof. em. politieke wetenschappen en publiek recht
• Karl Heinz Peil, Frankfurt/M. Friedens- und Zukunftswerkstatt e. V., redacteur van het ‘Friedensjournal’
• Christiane Reymann, Berlin, auteur,
• Dr. Werner Ruf, Edermünde, Kasseler Friedensforum, lid van de gespreksgroep ‘vredes- en veiligheidspolitiek van de Rosa-Luxemburg-Stiftung
• Bernhard Trautvetter, Essen, medestichter van het netwerk Schule ohne Bundeswehr NRW, woordvoerder van het Essener Friedensforum, VVN-BdA, GEW