door Europa neu begründen, 2 februari 2015
Europa neu begründen is een Duitse initiatiefgroep van academici, politieke en syndicale militanten, die met een eerste oproep voor een andere Europese politiek in 2012 tegen de stroom in hun land inroeiden. Na de verkiezingsoverwinning van Syriza in Griekenland lanceerden ze op 2 februari opnieuw een oproep: Griechenland nach der Wahl − Keine Gefahr, sondern eine Chance für Europa. We publiceren er hier de Nederlandse vertaling van, die verzorgd werd door globalinfo.nl.
Griekenland na de verkiezingen – Geen bedreiging maar een kans voor Europa
De politieke aardverschuiving in Griekenland is een kans, niet alleen voor dit door de crisis zwaar getroffen land, maar ook voor het grondig evalueren en corrigeren van het economische en sociale beleid van de EU.
Wij onderstrepen opnieuw de door vakbonden de afgelopen jaren veelvoudig uitgesproken kritiek: De belangrijkste voorwaarden waaronder de financiële steun voor Griekenland werd verleend, verdienden vanaf het begin de term “hervorming” niet. De miljarden die naar Griekenland zijn gevloeid, werden vooral gebruikt om de financiele sector te stabiliseren. Tegelijkertijd werd het land met een hard bezuinigingsbeleid in de diepste recessie en daarmee ook hoogste staatsschuld van de gehele EU gedreven. Het resultaat is een sociale en humanitaire crisis die zijn weerga niet kent in Europa: een derde van de bevolking leeft in armoede, sociale vangnetten werden massaal afgebroken, het minimumloon met 22% verlaagd, het systeem van collectieve onderhandelingen en andere beschermende rechten ontmanteld, en uitgerekend de laagste inkomensgroepen moesten extra belastingen betalen. De werkloosheid bedraagt tegen de 27%, onder jongeren zelf meer dan 50%. Veel mensen ontberen de noodzakelijke middelen voor de aanschaf van voedsel, stroom, verwarming en woning. Een groter deel van de bevolking heeft geen ziekenkostenverzekering meer en krijgt alleen nog in spoedgevallen toegang tot medische verzorging. De verkiezingsuitslag is een vernietigend oordeel over dit mislukte beleid.
Met hervormingen die zich richten op het werkelijk oplossen van de problemen in Griekenland, had dit allemaal niets te doen. Geen enkele van de structurele problemen van het land is opgelost, maar er zijn wel nieuwe gecreëerd. Het was een beleid van afbraak, niet van opbouw. Echte structurele hervormingen die deze naam waardig zijn, maken de weg vrij voor nieuwe economische ontwikkelingsmogelijkheden van het land, in plaats van een hoogopgeleide jonge generatie naar het buitenland te verdrijven. Werkelijke structurele hervormingen maken ernst met de bestrijding van cliëntelisme en corruptie bij overheidsopdrachten. De nieuwe Griekse regering staat voor de uitdaging om haar eigen projecten te ontwikkelen voor wederopbouw en ontwikkeling, die onderdeel moeten worden van een “Europees Investeringsplan”, zoals dat al lang door vakbonden geëist wordt. En ze moet de voorwaarden scheppen opdat zulke projecten ook vruchten kunnen dragen.
Met de nieuwe Griekse regering moet serieus en zonder pogingen tot chantage worden onderhandeld, om het land een opening te bieden voor een economisch en sociaal perspectief dat verder gaat dan het mislukte bezuinigingsbeleid. Dit geldt in het bijzonder voor de met de huidige en nu weggestemde regering overeengekomen vernielzuchtige voorwaarden waaronder de internationale leningen tot dusver zijn verleend. Europa moet niet aandringen op de voortzetting van het beleid dat ten koste gaat van de bevolking en die duidelijk door de meerderheid van de kiezers wordt afgewezen. De optie “Gewoon Verder” is er niet!
De nederlaag van de beleidsmakers die verantwoordelijk zijn voor het beleid dat tot nu in Griekenland is gevoerd, is een democratische beslissing die op Europees niveau moeten worden gerespecteerd. De nieuwe regering heeft een eerlijke kans nodig. Wie nu de voortzetting eist van de eerdere koers, het zogenaamde hervormingspad, ontzegt in feite de Griekse bevolking het recht op een democratisch legitieme heroriëntatie van het beleid in hun land. En als daar ook nog eens aan wordt toegevoegd dat een dergelijk heroriëntatie alleen mogelijk is als Griekenland uit de Europese Monetaire Unie stapt, wordt gesteld dat de Europese instellingen onverenigbaar zijn met de democratische besluitvorming in de lidstaten. Dit geeft de opbloeiende nationalistische stromingen in Europa alleen maar meer wind in de rug.
De veelvuldig betreurde, maar nog steeds niet overwonnen democratische tekorten op Europees niveau moeten niet extra worden versterkt door de beperking van de democratie in de lidstaten.
Integendeel, zoals velen van ons in 2012 naar voren gebracht hebben met de oproep “Europa neu begründen” (Europa opnieuw vestigen”) moet juist de democratie op EU-niveau worden versterkt, als het Europese project tenminste meer geloofwaardigheid moet krijgen. Het Europese project wordt niet versterkt door bezuinigingsdictaten, maar alleen via democratische initiatieven van onderaf voor economische wederopbouw en sociale rechtvaardigheid.
Deze initiatieven moeten nu worden ondersteund in het belang van de bevolking van Griekenland. Ze bieden ook een nieuwe impuls voor een verandering van het beleid in Europa. De politieke omslag in Griekenland moet ook een kans voor een democratisch en sociaal Europa zijn!