12 september 2024 – Begin deze week stelde de gewezen voorzitter van de Europese centrale Bank Mario Draghi zijn rapport voor met voorstellen voor de versterking van de economische competitiviteit van de EU. Hij had daartoe een jaar geleden de opdracht gekregen van de Europese Commissie. Algemeen wordt aangenomen dat de Europese economie steeds meer achterop geraakt tegenover de twee andere grote spelers, de Verenigde Staten en China.

Een gedetailleerde analyse van het 400 bladzijden tellend document laten we aan anderen en meer bevoegden over. Het is evenwel duidelijk dat competitiviteit als enig criterium geen aanzet kunnen vormen tot een duurzaam, sociaal en solidair economisch systeem. Draghi’s aandacht voor een competitieve Europese wapenindustrie staat evenmin op een linkse agenda. Toch is zijn rapport een impliciete vaststelling van de ondeugdelijkheid van de principes die ten grondslag liggen aan het Europees economisch beleid:

• Vrije concurrentie als uitgangspunt voor de Europese economie staat al in de stichtingsakte (verdrag van Rome, 1958) van de EEG en werd vanaf de jaren 1980 in wetteksten gegoten onder het commissievoorzitterschap van Jacques Delors. Dit heeft op zijn best geleid tot concurrentie tussen lidstaten die door subsidies aan bedrijven, lage loonpolitiek en bedrijfsvriendelijke belastingen elkaar vliegen proberen af te vangen.
• Het neoliberaal dogma dat de markt de beste economische regulator is en dat de overheid, de staat zich zoveel mogelijk uit het economisch gebeuren moeten terugtrekken staat in scherp contrast met de enorme rol die Draghi’s rapport toebedeelt aan de overheid. Een groot deel van de 800 miljard € die jaarlijks zou moeten geïnvesteerd worden zou moeten komen van Europese leningen.
• Zoals het Europees Vakverbond in een persmededeling opmerkt is de nog steeds hoge rente die de Europese Centrale Bank (ECB) oplegt contraproductief voor een investeringsbeleid. Daarmee wordt in feite de eenzijdige bekommernis van de ECB met inflatie op de korrel genomen.

Tenzij de Heilige Geest neerdaalt op het Brusselse Berlaymontgebouw en de Europese hoofdsteden hebben de voorstellen van Draghi geen kans om gerealiseerd te worden. De Duitse minister van financiën Lindner reageerde al vanaf het verschijnen van het rapport met een Nein, geen gemeenschappelijke Europese leningen. (hm)