20 mei 2014 – De Volkskrant publiceert vandaag een interessant interview met Dennis de Jong, lijsttrekker voor het Europees Parlement voor de Nederlandse SP. In het interview leer je de mens beter kennen, wat fijn is, en je leest er ook enkele precieze voorstellen voor de Europese Unie.
Zo wil de Jong dat niet de Europese Commissie, maar de lidstaten wetgevend initiatiefrecht hebben. De beslissingen worden dan genomen door de lidstaten (de Raad) samen met het Europees Parlement.
Dat initiatiefrecht is belangrijk. Omdat enkel zij het recht heeft het initiatief te nemen tot nieuwe wetgeving beschikt de Europese Commissie over een enorme politieke hefboom. Wordt een voorstel afgewezen, dan belet niets de Commissie een paar maanden later opnieuw met hetzelfde voorstel op tafel te komen. Gaat de discussie de verkeerde kant op dan kan zij een voorstel intrekken. Zo blijft de Commissie gedurende gans het wetgevend proces meester van het spel. Een studie enkele jaren geleden heeft uitgewezen dat zomaar eventjes 97 procent van alle wetgevende initiatieven van de Commissie uiteindelijk ook Europese wet worden. Het Amerikaanse congres scoort aanzienlijk lager.
Dit initiatiefrecht van de ‘communautaire’ Commissie overhevelen naar de lidstaten zou neerkomen op een belangrijke machtsverschuiving binnen de Europese instellingen van het ‘communautaire’ Europese niveau naar het intergouvernementele niveau. Het voorstel illustreert dus goed hoe de SP macht terug wil brengen naar de lidstaten.
De Jong denkt verder dat de euro niet veel toekomst heeft, omdat de ontwikkeling van de landen binnen de eurozone te ongelijk is. Dat schept een ganse reeks problemen: in de zwakkere eurolanden leidt de crisis tot werkloosheid en armoede, terwijl in de sterkere landen wrevel heerst over de financiële transfers naar de zwakkere.
Hierbij toch twee kanttekeningen: gaat het inderdaad om transfers naar de zwakkere eurolanden, of eerder om transfers die onrechtstreeks gaan naar de banken in de sterke eurolanden? En zijn deze transfers inderdaad een belangrijke factor in het succes van een partij zoals de PVV, of is het eerder zo dat het nationaal egoïsme dat de PVV belichaamt een reactie is op de om zich heen grijpende crisis en onzekerheid?
De Jong is niet per se voor de herinvoering van de oude nationale munten. Hij kan zich voorstellen dat we gaan naar verschillende muntzones, waarbij de sterkere landen zoals Duitsland of Nederland de euro behouden. Van de Europese Unie wil de Jong al helemaal niet af: daarvoor is Nederland te veel een exportland.
Het beeld dat je krijgt is dus het volgende: we behouden een gemeenschappelijke markt, en zelfs een gemeenschappelijke munt, en dit geheel wordt bestuurd met intergouvernementele bestuursvormen. De vraag is of je op die manier een Europese politieke en democratische controle krijgt op de grote bedrijven en financiële krachtpatsers die zich vrij binnen de gemeenschappelijke Europese markt en muntzone(s) kunnen bewegen. Het is natuurlijk waar dat alle stappen die tot nog toe gezet zijn in de versterking van het Europese niveau de greep van het bedrijfsleven op de samenleving enkel maar versterkt hebben. Dan kan je misschien maar beter terugvallen op de lidstaten, waar betere democratische en sociale krachtsverhoudingen diep ingebed zijn in de instellingen en het maatschappelijk bewustzijn. Anderen, zoals Europees Links, ziet meer heil in een radicale versterking van de democratie op het niveau van de Europese Unie, bijvoorbeeld door het wetgevend initiatiefrecht toe te kennen aan het Europees Parlement, maar ook door een andere invulling van de rol van de Europese Centrale Bank, een Europese fiscaliteit, enz.
Dennis de Jong werd ook geïnterviewd in Knack. (fs)