19 februari 2024 – Zondagavond dineerde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in een chic restaurant in Berlijn met de top van de Duitse christendemocratie, haar eigen partij. Daar werd anderhalf uur gesproken over de toekomst van de EU. Vandaag maakt von der Leyen dan bekend wat iedereen al weet: zij wil graag een nieuw mandaat als Commissievoorzitter. De kans is groot dat zij dat ook krijgt.

Welke kant de EU dan uitgaat is ook bekend: minder groen, meer aandacht voor concurrentiekracht, meer wapens.

Nadat zij een ballonnetje opliet over gemeenschappelijke wapenaankopen, volgde op de ‘veiligheidsconferentie’ in München de aankondiging van een Eurocommissaris voor defensie, en later zal von der Leyen ook nog een gemeenschappelijke defensiestrategie bekendmaken. Omdat in het rechtse wereldbeeld ‘veiligheid’ samenhangt met controle over migratie zal von der Leyen ook Frontex verder optuigen. In het weekend maakte zij met de Britse premier Rishi Sunak telefonisch al afspraken voor samenwerking over migratie.

Defensiepolitiek is ook industriepolitiek. De focus op vrijhandel wordt in Europese kringen al een tijdje aangevuld met aandacht voor het beschermen in de EU van de industrie. Onder meer het milieubeleid moet daarvoor op de schop.

Europese autonomie?

Dikwijls wordt gewezen op de verschillen in het internationaal perspectief, bijvoorbeeld op defensiegebied, tussen een meer Atlantisch gericht Duitsland en een Europees gericht Frankrijk. Maar ook in Duitsland nemen de zorgen over de eigen industriële basis toe.

De Financial Times bericht deze week dat de investeringen van Duitse bedrijven in de VS stegen van 8,2 miljard dollar in 2022 tot 15,7 miljard dollar in 2023. Van de 185 projecten ging het in 73 gevallen om industriële investeringen. In China werd in 2023 maar 5,9 miljard dollar geïnvesteerd. Volgens een ander onderzoek zouden van de onderzochte Duitse bedrijven 96 procent plannen in 2026 hun investeringen in de VS verder uit te breiden.

De aangehaalde redenen zijn bekend: de Amerikaanse economie scoort goed; energie is er goedkoop, na de opmars van schaliegas, terwijl Duitsland af moest van het goedkope Russische gas; de Amerikaanse president Biden heeft enorme belastingvoordelen ontwikkeld; de handel met China gaat gepaard met veel onzekerheid; Europa heeft te veel regels (dat mocht natuurlijk niet ontbreken).

Dat dit echt leeft in Duitsland merk je ook aan het partijprogramma van het nieuwe Bündnis Sahra Wagenknecht, dat de sancties tegen Rusland verantwoordelijk houdt voor de problemen van de Duitse Mittelstand. (fs)