21 februari 2022 – In München had het voorbije weekend de jaarlijkse zogezegde ‘veiligheidsconferentie’ plaats. Het is een informele bijeenkomst van hoofdzakelijk westerse politieke en militaire leiders, die in het luxueuze kader van Hotel Bayerischer Hof veiligheidsproblemen komen bespreken. Omdat er geen toezeggingen moeten gedaan worden, en geen eindverklaring wordt opgesteld, is de lossere sfeer misschien wel een gelegenheid om te zien in welke richting de neuzen wijzen. De bijeenkomst – met tientallen ministers en grootheden als NATO-chef Stoltenberg, VS vice-president Harris, EU Commissievoorzitter von der Leyen, om er maar een paar te noemen –  was natuurlijk grotendeels gewijd aan de internationale spanning rond Oekraïne, en in dat verband vallen wel een paar dingen op te merken.

Over de eensgezinde steun bijvoorbeeld van het westers bondgenootschap aan het door Poetin bedreigde Oekraïense volk. De Oekraïense president Zelensky was aanwezig in München, maar dat was niet helemaal naar de zin van… het Witte Huis. Want had Biden niet voorspeld dat de Russen zouden binnenvallen op 16 februari? Kon dat dan niet elk ogenblik gebeuren, en was het in dergelijke omstandigheden wel aangewezen dat een president zijn land verliet? Zelensky speelt niet helemaal de rol die van hem door het Westen wordt verwacht. Maar ook het Westen speelt niet helemaal de rol die Zelensky ervan verwacht. Werd 15 jaar geleden al niet gedaan alsof de poorten van de NAVO voor het Oost-Europese land wijd open stonden? En stond Verhofstadt op het Maidanplein in 2014 niet als een Hamelse rattenvanger de open poort van de EU te wijzen?

Washington en Brussel blijven Kiev dan wel aanmoedigen als luis in de pels van de beer, maar van de opendeurpolitiek had Zelensky wel meer verwacht. Proactieve vergeldingsmaatregelen zonder een inval af te wachten, serieuze wapens en niet zomaar wat helmen uit Duitsland, de westerse leiders hoorden een soort klaagzang van een bedrogen echtgenoot. Misschien moest Zelensky zich voor de veiligheid van zijn land eens beraden over het lot van de Iraakse ‘moeras-Arabieren’, die in 1991 op aanraden van Bush de ‘ultieme’ aanval inzetten tegen Saddam Hussein, en daarbij ten onrechte geloofden dat ze konden rekenen op de hulp van de machtige bondgenoot…

Maar naast rancunes bleken er in München ook vriendschappen te bloeien. Zoals tussen de Duitse groene minister van buitenlandse zaken Annalena Baerbock en haar Amerikaanse ambtsgenoot Blinken. Die applaudisseerde reeds als Baerbock het podium besteeg; en op dat podium sprak ze een taal die hem zint: “Vandaag dreigt er oorlog, midden in ons Europa. Rusland betekent met zijn troepenopmars een totaal onaanvaardbare bedreiging. Tegenover Oekraïne, maar ook tegenover ons allemaal, en tegen onze vredesarchitectuur in Europa.” Nog meer applaus van Blinken als Baerbock zegt dat Duitsland bereid is daarvoor een hoge economische prijs te betalen, Nord Stream 2 inbegrepen.”

Ook Commissievoorzitter von der Leyen spreekt van een hoge prijs, van een “stevig pakket financiële en economische sancties, ook in verband met energie en spitstechnologie”. Dat dit gevolgen zou hebben voor de gasfactuur van de Europese consument maakt blijkbaar deel uit van de Europese solidariteit, maar als het over financiële transacties gaat moet men realistisch blijven. Eerdere dreigingen om Rusland te bannen uit het internationaal betalingssysteem SWIFT zijn volgens het Duitse Handelsblatt van de baan “omdat het de internationale financiële markten zou destabiliseren”.

Wie in ieder geval tevreden kan zijn van deze veiligheidsconferentie is de organisator, Wolfgang Ischinger. Toen deze gewezen Duitse topdiplomaat, ex-ambassadeur in de Verenigde Staten en gewezen lobbyist voor verzekeraar Allianz, het voorzitterschap van de conferentie in 2008 overnam, had hij een model voor ogen: München moest het ‘Davos van de veiligheid’ worden. Opdracht geslaagd, de sponsoring van deze vereniging zonder winstoogmerk door privébedrijven vertienvoudigde en haalt nu 10 miljoen euro, naast het Duits belastingsgeld dat in deze veiligheidsconferentie geïnvesteerd wordt. Ischinger richtte in 2015 zijn consultancybedrijf, de Agora Strategy Group op. Zijn werk voor de veiligheidsconferentie doet hij naar verluidt gratis en voor niks, maar wie de wereldleiders in een Münchens hotel kan bijeendrijven zal daar als geostrategisch ondernemer geen nadeel van ondervinden… (hm)