Herman Michiel, 10 maart 2016

 

Op 14 januari 2016 organiseerde de radicaal-linkse fractie van het Europees Parlement (GUE/NGL) in datzelfde Parlement een internationale conferentie over de ontoelaatbare rol die de Europese Centrale Bank (ECB) speelt in de EU. Het initiatief ging uit van Fabio De Masi, sinds 2014 europarlementslid voor Die Linke. Politici, academici en journalisten kwamen er aan het woord en belichtten verschillende aspecten van het Europees monetair beleid. Er is een video-opname beschikbaar van de hele conferentie ¹. Er is ook een samenvatting uitgeschreven (in het Frans) door Nathan Legrand, stagiair bij CADTM ³. Als ik interessante bijkomende informatie vond heb ik die via voetnoten toegevoegd.

 

 

Gabi Zimmer (Die Linke en voorzitter van de linkse fractie in het Europees Parlement) opende samen met Matt Carthy de conferentie. Zimmer had het over het Europees Parlement dat helemaal buiten spel werd gezet bij het optreden van de Trojka in Griekenland, en over een nog verdere depolitisering van dat Parlement in het algemeen door de monopoliepositie van christen-en sociaal-democraten, de zogezegde Grote Coalitie. Ze hoopte dat er binnen het Parlement binnenkort dan toch een structuur zou kunnen opgezet worden waardoor op zijn minst toezicht mogelijk is op het optreden van de Trojka.

 

 

Matt Carthy (europarlementslid voor het Ierse Sinn Féin) merkte ironisch op dat het IMF nu de ‘linkervleugel’ van de Trojka is geworden. Hij herinnerde aan een zeer sprekend voorbeeld van de politieke rol van de ECB. In maart 2011 zou de Ierse minister van financiën Noonan onder druk van de publieke opinie voor het Iers Parlement verklaren dat beleggers zouden moeten bijdragen bij de redding van enkele banken. Een paar minuten voor zijn speech kreeg hij telefoon van Jean-Claude Trichet, de toenmalige voorzitter van de ECB. Deze zei hem onomwonden dat er in Dublin “een economische bom zou ontploffen” als Noonan dit plan voortzette. De minister trok zijn speech in, evenals de geplande maatregel. Meer hierover in de Irish Times van 10 september 2015 ⁴.

 

De econoom Norbert Häring is journalist bij het (conservatieve) Handelsblatt. Hij is lid van de World Economics Association en heeft een blog, Geld und Mehr/Money and more waar de tekst van zijn uiteenzetting gevonden kan worden ⁵. Häring begon met de opmerking dat mensen de Europese Centrale Bank meestal bekijken als een soort overheidsagentschap dat probeert algemene doelstellingen na te streven, afhankelijk van de politieke gezindheid een beetje meer inflatie en minder werkloosheid (links) of omgekeerd (rechts). Maar het eigenlijke ECB-beleid wordt niet in vraag gesteld, aldus Häring, en dat is een grote fout. Het is veel beter de ECB te bekijken als een integraal deel van het banksysteem, ze zal altijd de zijde van de banken kiezen wanneer er een conflict is tussen hun belang en het algemeen belang. Vergeet niet dat, historisch gezien, centrale banken private banken waren. De Bank of England was tot een stuk in de 20^e eeuw privaat, hetzelfde geldt voor de Amerikaanse Fed. Pas met de crisis van de jaren 30 probeerden overheden meer controle te krijgen over hun centrale banken.

Maar dan vonden bankiers de theorie uit van de ’time inconsistency’ (and all that crap, voegde Häring eraan toe ⁶), waarmee ze weer zelf meer invloed op het centraal bankieren kregen. Zo staan alle regionale centrale banken van de Amerikaanse Fed onder controle van lokale banken. Iets als de val van Lehman Brothers hoeft dan ook niet te verbazen, aldus Häring, want hoe zou de Fed banken kunnen superviseren waarvan de bankiers in het supervisieorgaan zitten…

In Europa is het niet veel beter. Jens Weidman, voorzitter van de Duitse centrale bank, zei dat alle centrale bankiers het erover eens zijn dat kapitaalmarkten toezicht moeten houden op het begrotingsbeleid van overheden. Rolf Breuer, gewezen CEO van Deutsche Bank, heeft het over de grote financiële instellingen als de ‘vijfde macht’ die moet toezien op de regeringen. Dit idee werd zelfs overgenomen door het Duits grondwettelijk hof (Verfassungsgericht) dat het ‘ongrondwettelijk’ zou vinden als regeringen niet langer onder druk staan van de financiële markten. Met deze eersterangsrol die banken zijn gaan spelen is het niet verwonderlijk dat de ECB, in het kader van de Bankenunie verantwoordelijk voor het doorlichten van de grote banken, nu begint de ‘gezondheid’ ervan te controleren. En wat is de gezondheid van een bank? Haar winstgevendheid! De ECB moet er dus op toezien dat de grote banken winstgevender worden. Het idee is afkomstig van de ‘Groep van Dertig’, een obscuur gezelschap van bankiers en centrale bankiers, waaronder Mario Draghi. [Die groep van Dertig zal nog door andere sprekers vermeld worden, HM.]

Als we nu kijken naar het beleid van de ECB stellen we vast dat haar QE-programma (QE, quantitative easing ⁷) zijn doel volledig miste: er wordt niet meer besteed, er is geen aanzet tot economische groei, de inflatie blijft rond nul hangen. De reden is dat alle hoop gesteld wordt op banken en financiële instellingen. Maar precies in landen waar er meer geleend zou moeten worden zijn de banken zwak en herstellen ze hun balans.

Toch wordt QE niet door iedereen als een mislukking beschouwd. Met dit hypergoedkope ECB-geld kunnen banken aandelen, obligaties, vastgoed kopen waardoor de beurskoersen stijgen. In de USA en Duitsland was er bijna een verdrievoudiging in de periode tussen de ‘low’ na de val van Lehman Brothers (2008) en eind 2015, in de eurozone was het ‘maar’ een verdubbeling. Donald Trump zei in 2012 over het Amerikaanse QE-programma: “People like me will benefit from this.” Zo ook de miljardair-hedge fund speculant Stanley Druckenmiller bij de aankondiging dat de Fed nog een tijdje doorging met haar goedkoop-geldbeleid:

“This is fantastic for every rich person. This is the biggest redistribution of wealth from the middle class and the poor to the rich ever.Who owns assets—the rich, the billionaires. You think Warren Buffett hates this stuff? You think I hate this stuff? I had a very good day yesterday.”

De Bank of England (de Britse centrale bank) had eerder al een QE-programma gelanceerd; in augustus 2012 gaf de bank toe dat dit vooral de rijken had ten goede gekomen. Van de beursgroei met 970 miljard $ was ongeveer 40% naar de 5% rijksten gegaan. Naar gewoonte wordt daar dan aan toegevoegd dat er een ’trickle down’-effect is: meer weelde bij de toplaag ‘sijpelt neer’ naar de lagere echelons. Häring wees er fijntjes op dat het beeld van de trickle down dat nu door bankiers en beleidmakers gebruikt wordt afkomstig is van de Amerikaanse komiek Will Rogers, die tijdens de Grote Depressie van de jaren 30 de draak stak met president Hoover.

Wel ernstig bedoeld was Härings stelling dat de ECB de reële economie wel degelijk zou kunnen ondersteunen via monetaire financiering. Als ze haar geldcreatie ter beschikking zou stellen van nationale regeringen die daardoor meer zouden kunnen uitgeven, of als het gewoon werd uitgedeeld aan de burgers van de eurozone dan zou dit zonder enige twijfel de vraag doen toenemen, en niemand zou zich dieper in de schulden steken. Een dergelijke werkwijze zou ook heel precies ‘gefinetuned’ kunnen worden: geeft een cheque van € 500 aan elke burger, en als dit niet genoeg blijkt, geef er nog een, en zo tot de economie terug op gang komt.

 

Vervolgens kwam Harald Schumann aan het woord. Deze Duitse onderzoeksjournalist, redacteur bij Der Tagesspiegel,is mede- auteur van de documentaires “Staatsgeheimnis Bankenrettung” (2013, Engelse titel “The Secret Bank Bailout“) en “Die Spur der Troika: Macht ohne Kontrolle” (2015, “The Trail of The Troika“). Schumann had het in zijn uiteenzetting over het wederrechtelijke optreden van Europese instellingen in het geval van Griekenland en Cyprus, meer bepaald wat betreft de bankensupervisie en het misbruik van de noodfinanciering voor banken ELA (‘emergency liquidity assistance’) door de ECB ⁸.

De historie begint bij de PSI, ‘private sector involvement’. Ter herinnering: door PSI werd aan Griekenland een schuldvermindering van ongeveer 100 miljard euro toegestaan ten koste van de private kredietverleners, maar hierdoor werden de Griekse banken zelf insolvent. De Griekse regering kwam ze ter hulp met 50 miljard euro ⁹. Maar daarbij gebeurde iets merkwaardigs. Er werden meerdere Griekse banken ‘afgewikkeld’, er bleven vier grote over. Merkwaardigerwijze werd de kleinste ervan, de Piraeusbank nu de grootste. De activa van de afgewikkelde banken werden naar Piraeus doorgeschoven. De banken die door PSI getroffen waren bevonden zich niet alleen in Griekenland, maar ook elders ter wereld, onder andere in Cyprus, de Laiki Bank en de Bank of Cyprus. Die verloren door PSI 10 à 14 miljard euro. Bij het onderzoek naar wie verantwoordelijk was voor de aankoop van Griekse obligaties bij deze twee banken (en dus verantwoordelijk voor dit verlies) kwam onder andere aan het licht dat de Michalis Sallas, voorzitter van de Griekse Piraeus Bank, via off-shore firma’s bij de Cypriotische Laiki Bank voor meer dan 100 miljoen euro privaat krediet had genomen, op naam van zijn kinderen. Dit geld diende om er Piraeus-aandelen mee te kopen om zo de koers ervan kunstmatig op te drijven. De zaak werd publiek gemaakt door de New York Times ¹⁰ en door Reuters, maar de Griekse centrale bank, verantwoordelijk voor het toezicht, vond geen reden om tussen te komen. Als men dan ook nog weet dat Sallas op goede voet stond met de toenmalige voorzitter van de Griekse centrale bank, Georgios Provopoulos, die ook nog vice-voorzitter van Piraeus was geweest, ziet men het hele incestueuze plaatje duidelijker worden. Er was ook geen enkele reactie van de ECB, waar Provopoulos in de raad van bestuur zat.
Dit was niet het enige merkwaardige. De Cypriotische banken werden verplicht, onder de bedreiging ELA te onderbreken zoals het later ook in Griekenland zou gebeuren, om hun Griekse activa te verkopen. Dat was ongeveer 50% van deze activa, gezien de nauwe relaties tussen de twee landen. Niet alleen kreeg opnieuw de Piraeus Bank de vruchten van deze verkoop, maar ze kreeg die ook tegen een onweerstaanbare prijs: 523 miljoen euro, terwijl de nettowaarde 7,9 miljard euro bedroeg. Met deze hele transactie werd ook niet verder gerept over de heimelijke lening die Sallas bij de Cypriotische Laiki-bank had afgesloten… ¹¹.

 

In zijn film over de Trojka had Schumann een aantal vragen gesteld aan de Europese Commissie en de ECB, maar had daarop geen antwoorden gekregen. Het Duitse Groene Europarlementslid Sven Giegold heeft daarop deze vragen schriftelijk gesteld aan de twee instellingen. Maar Draghi’s antwoorden waren van het soort dat alleen een onverkozen macchiavellist zich kan permitteren. Ook in Griekenland heeft de ECB via het ELA- wapen een ontoelaatbare druk uitgeoefend op de Griekse regering. Ze is daarbij volledig buiten haar mandaat gegaan, want haar mandaat is uitdrukkelijk een vlot verloop van het betalingssysteem te garanderen. In plaats daarvan heeft ze een bankrun georganiseerd, en het verbaast Schumann dat over dergelijk onwettig optreden nog geen vragen gesteld zijn bij het Europees Hof van Justitie.

 

Daarna kwam Pearse Doherty aan het woord, Iers parlementslid voor Sinn Féin. Hij had het over het ECB-beleid in zijn land, een beleid dat rechtstreeks verantwoordelijk is voor een vermindering van het BBP met 3,6% en voor een verhoging van de werkloosheid met 3,5%. Het budget voor gezondheidszorg daalde met 27%. Dat het werkloosheidscijfer niet nog hoger was is alleen te danken aan een grote golf van emigratie. Doherty herinnerde ook aan de geheime brief van Jean-Claude Trichet (19 november 2010, pas vier jaar later bekend geworden bij het Ierse publiek) aan de Ierse regering, met de bedreiging de Ierse banken op droog zaad te zetten indien de Trojka-voorstellen niet opgevolgd werden. Hier opnieuw dus het ELA- wapen. Doherty bevestigt de stelling van Schumann dat de ECB hierbij haar mandaat volledig te buiten ging. Als parlementslid kon hij het zelf meemaken dat Trichet hierover ondervraagd doodgemoedereerd stelde dat hij Ierland hiermee alleen maar raad wou geven. Doherty verwees ook naar het telefoontje van Trichet in maart 2011 (de ‘bom’ die zou afgaan in het geval van PSI) waarover Matt Carthy het al had. Hij besloot met het idee [standpunt van Sinn Féin? HM] dat een sleutelkwestie voor links nu is “hoe de eurozone gedemocratiseerd kan worden zonder ze te laten uiteenvallen. Dit is mogelijk, maar het zal moeilijk zijn”, aldus Doherty.

 

De volgende spreker was Marika Frangakis, econoom en lid van het politiek secretariaat van Syriza, verantwoordelijk voor economische kwesties. Ze gaf een overzicht van de drie memoranda (2010, 2012, 2015) en de bekende houding van de ECB daarin, die uitsluitend gericht is op het belang van de private banken. Fragaki hield zich erg op de vlakte, en men kwam eigenlijk niets nieuws aan de weet over de drijfveren van SYRIZA om akkoord te gaan met het derde memorandum te stappen, noch over de economische vooruitzichten onder het derde memorandum. Haar powerpointpresentatie vindt men hier.

 

 

Voor de uiteenzetting van Eric Toussaint (CADTM) over de audit van de Griekse schuld kunnen we verwijzen naar de samenvatting ervan (in het Engels, Frans of Spaans) op de site van CADTM ¹².

 

 

 

 

Tijdens het daaropvolgend debat kwam Zoé Konstantopoulou tussen vanuit de zaal. Zij was voorzitter van het Griekse Parlement onder de eerste regering Tsipras; ze werd in oktober 2015 vervangen wegens haar verzet tegen het derde memorandum. Ingaand op de uiteenzetting van Fragaki zei ze niet akkoord te gaan met de stelling dat de regering machteloos stond tegen de chantage van de ECB. Er waren rechtsmiddelen die niet gebruikt werden. Zo is er niets gebeurd met de resultaten van de waarheidscommissie over de Griekse schuld, integendeel, de commissie werd ontbonden. Men had ook druk kunnen uitoefenen via de 27 miljard euro Griekse obligaties in het bezit van de ECB, die op dat ogenblik nog onderworpen waren aan de Griekse wetgeving. Fragaki is bij haar antwoord op deze kwestie niet ingegaan. In zijn tussenkomst tijdens het debat benadrukte Toussaint dat links een heel ander beleid moet verdedigen, zoals directe leningen van de centrale bank aan overheden in plaats van private banken. Zelfs binnen de huidige verdragen kan een openbare bank kredieten vragen aan de ECB en zo het verbod op directe financiering van overheden omzeilen. Er kan ook een ‘complementaire’ munt gecreëerd worden voor een deel van de betalingen, een voorstel dat bediscussieerd werd in het kader van ‘Plan B’. “Er is ook een meer radicale maatregel, namelijk het verlaten van de eurozone, gepaard met de nodige maatregelen, zodat dergelijke operatie ten goede komt aan de bevolking en de economie. De les van Griekenland en Portugal is dat over deze optie ernstig moet gediscussieerd worden. Men kan die optie verwerpen, maar een grondige discussie hierover is nodig.”, aldus Toussaint.

 

Dit was het voormiddagprogramma. Na de middag kwam eerst Johannes Priesemann aan het woord. Hij is personeelslid van de ECB en vakbondsmilitant van IPSO, de enige erkende vakbond aldaar waar ongeveer 40% van het personeel bij is aangesloten. Men kijkt wel verbaasd op als men verneemt dat er een soort ‘extraterritoriale’ arbeidswetgeving is binnen de ECB, in handen van de raad van bestuur en het directiecomité! Binnen de ECB vindt men een ‘arbeidsmarkt met twee snelheden’, waarbij veel beroep wordt gedaan op precaire werknemers met tijdelijke contracten. Collectieve loononderhandelingen zijn er onbekend; de ECB zegt daarover dat ze de voorkeur geeft aan een ‘uitgebreid sociaal overleg’ dat er volgens Priesemann niet is.

 

Emilios Avgouleas, gespecialiseerd in internationale bankwetgeving (universiteit van Edinburgh) is naar eigen zeggen geen uitgesproken progressief, en geen uitgesproken voor- of tegenstander van de ECB. De negatieve rol ervan is een gevolg van haar mandaat, niet van haar beleid dat binnen dit mandaat moet uitgeoefend worden. Avgouleas vindt het wel fout dat de ECB een politieke rol speelt zoals door andere sprekers reeds betoogd. Maar in het geval van Griekenland heeft de ECB volgens de professor wel degelijk gezorgd voor liquiditeitsvoorziening, die ze in feite reeds vroeg had kunnen stopzetten… Zijn weinig verhelderende presentatie vindt men hier. Toch moet gezegd worden dat een tussenkomst over flexicurity later op de dag van deze professor, precies omwille van zijn conservatieve opstelling, nog aan kracht wint. Hij zei dat er geen enkele bewijsgrond is dat flexibele arbeidscontracten tot een verhoging van de productiviteit leiden, integendeel…

 

Connor McCabe daarentegen, professor politieke economie (universiteit Dublin), plaatste de ECB als één van de schakels binnen het geheel van een Europees beleid dat in het teken staat van kapitalistische dominantie. Of het nu gaat om Trichet in 2004 of Draghi in 2015, er was altijd sprake van de behoefte aan ‘structurele hervormingen’, flexibeler arbeidsmarkten, lagere loonkosten, meer competitie etc. Of neem de nota van Juncker, Tusk, Draghi en Dijsselbloem van februari 2015: Preparing for Next Steps on Better Economic Governance in the Euro Area. Men heeft het over de ‘heilzame driehoek’ van structurele hervormingen, investeringen en budgettaire verantwoordelijkheid.
Hoe valt zoveel consistentie te verklaren, steeds maar die structurele hervormingen, of het nu 2004 of 2015 is? Zou het toeval zijn dat in de Groep van Dertig [zie de uiteenzetting van Häring] alleen bankiers zitten en geen vakbondsmensen? Welk monetair probleem er zich ook mag stellen, steeds is er één oplossing: val de arbeidsrechten en de lonen aan! Men kan dit maar op één manier benoemen: een klassenstandpunt.
Moeten we ons dan niet de vraag stellen hoe een democratische verantwoordelijke centrale bank te ontwerpen? Misschien is dat een verkeerde vraag; misschien moeten we ons afvragen hoe we een democratische verantwoordelijke Europese Unie kunnen maken. Het probleem is dat er achter het Europees beleid een bepaalde ideologie steekt, en dat die ideologie een institutionele vorm heeft aangenomen. Een geïnstitutionaliseerde ideologie is zeer moeilijk te bestrijden. Het is nog moeilijker in feite, want naar mijn gevoelen is er in Europa een soort kolonisatieproces aan de gang waarin kleine perifere lidstaten in de rol van kolonie worden gedrongen. Het kan mijn perceptie als Ier zijn, maar er zijn een hoop feiten waar we niet buiten kunnen, aldus McCabe.

Tijdens het daaropvolgend debat wist Norbert Häring nog een klein ‘detail’ toe te voegen aan de rol die een geheim genootschap als de Groep van Dertig (de ‘G30’ voor ingewijden) speelt. Het blijkt dat Jean- Claude Trichet niet alleen voorzitter is van die G30, maar ook van het ‘ECB Ethics Committee’ dat dus zogezegd toeziet op het ethisch handelen van onze Europese Centrale Bank ¹³. Een andere tussenkomst tijdens het debat was die van Zoé Konstantopoulou, die vertelde dat Stournaras, voorzitter van de Griekse centrale bank, tijdens de bankrun op de Griekse banken gesprekken voerde met kopstukken van de oppositie met het oog op het tegengaan van een eventuele parallelle munt.

 

Tenslotte werden nog twee uiteenzettingen gewijd aan progressieve alternatieven voor het huidig economisch beleid. Andreas Nölke, professor internationale betrekkingen en internationale politieke economie aan de Goethe-universiteit in Frankfurt, ging na hoe ver een democratische hervorming van het eurosysteem zou kunnen gaan binnen het huidig kader. Samengevat is zijn stelling dat het institutioneel kader van het eurosysteem niet compatibel is met een progressief beleid, dat progressieve hervormingen (‘Plan A’) in principe mogelijk zijn maar zeer onwaarschijnlijk, dat we moeten denken aan alternatieven (‘Plan B’), dat een bescheiden optie daarbij is een hervorming in de richting van het vroegere Europees Monetair Systeem, en de meer radicale optie, de op Keynes’ bancor geïnspireerde European Clearing Union. ¹⁴. Nölkes powerpointpresentatie is hier beschikbaar.

 

Carlos Carvalhas (econoom, lid van de Portugese Communistische Partij) vroeg zich retorisch af waarom er in Europa nog steeds zo lage groeicijfers zijn en zo hoge werkloosheid, nu de olieprijs en de intrestvoet historisch laag staan. Daar staat het strakke budgettair beleid tegenover, dat niets anders is dan een manier om rijkdom te concentreren in de handen van weinigen en de ongelijkheid te doen toenemen. De privatiseringen, de redding van de banken waren een massale overdracht van publieke middelen naar private handen.De mechanismen zijn goed genoeg bekend, maar niemand wilde tot de nationalisering van de commerciële banken overgaan. En als de QE-politiek vroeger van start was gegaan zou de openbare schuld in verschillende landen vandaag veel lager zijn; QE kwam er pas als de euro dreigde ineen te storten en de inflatie naar deflatie neigde.
Wat de toekomst van de EU betreft moeten we ons toch wel afvragen of we een dergelijke supranationale structuur wel nodig hebben, en of er niet beter gedacht wordt aan samenwerking tussen vrije soevereine Staten, aldus Carvalhas.

De conferentie werd besloten door organisator Fabio De Masi (foto links) met de bedenking dat het probleem in Europa niet alleen dat van de euro is. Om bijvoorbeeld de vluchtelingencrisis aan te pakken zouden er massale investeringen moeten zijn in woongelegenheid, scholen, enzovoort, maar alleen al het budgettair beleid verhindert dit.

De Masi wou echter niet dat het allerlaatste woord nog maar eens door een Duitser werd uitgesproken, en liet die eer aan João Ferreira (foto rechts) van de Portugese Communistische Partij. Ferreira wees nog eens op twee essentiële obstakels in Europa, de ongecontroleerde ondemocratische ECB enerzijds, en de openbare schuld in tal van landen anderzijds. Maar, voegde hij eraan toe, zelfs indien we progressieve regeringen hadden in alle lidstaten was het probleem niet van de baan. De eenheidsmunt staat in de weg, en deze machine moet dus ontmanteld worden. Elk land heeft het recht zijn soevereiniteit terug op te eisen. Links moet daarom nadenken op welke manier dit best gebeurt, het moet een ‘linkse exit’ zijn geflankeerd met een hele reeks andere maatregelen, zodat het de werkende bevolking ten goede komt.

Ikzelf maak als toehoorder een positieve balans op  van deze conferentie. Men krijgt niet zo gemakkelijk een reeks kritische academici, politici en journalisten bijeen voor het uitdiepen van een belangrijk thema als dit. De fractie van Verenigd Links in het Europees Parlement (GUE/NGL) is eigenlijk de enige linkse georganiseerde kracht in de EU die regelmatig een dergelijk initiatief kan nemen, gezien de kosten voor tolken, reizen, communicatie enzovoort. Mits betere bekendmaking van dergelijke initiatieven zouden misschien ook meer medewerkers van vakbondsstudiediensten, ngo’s en geïnteresseerde burgers gaan deelnemen. En dan zou de imposante infrastructuur van het Europees Parlement toch nog af en toe een positieve aanwending vinden.

1. Zie http://www.guengl.eu/news/article/events/the-ecb-europes-unelected-government; noteer dat voor elke spreker de vertaling naar het Engels, Frans, Spaans, Duits … kan ingesteld worden. Men vindt hier ook het volledig programma en het projectiemateriaal van enkele sprekers.
3. CADTM, Comité voor de opheffing van de schuld van de Derde Wereld. De voorzitter van de Belgische tak ervan, Eric Toussaint, coördineerde de Griekse schuld-audit waartoe beslist was door het Grieks Parlement. Hij was ook een van de sprekers op de conferentie. [/note]. Gebaseerd op deze verschillende bronnen, eigen nota’s en wat opzoekingswerk brengen we hier verslag uit van de belangrijkste argumentaties en informaties die naar voren kwamen tijdens deze interessante conferentie. Voor wat achtergrond over het beleid van de ECB en verklaring van jargon verwijzen we naar ons overzichtsartikel over de ECB ² Ander Europa, 19 januari 2016, Waartoe dient de Europese Centrale Bank ?.  
4. De hautaine houding van Trichet’s opvolger, Mario Draghi, druipt van het antwoord dat hij Carthy gaf tijdens een zitting van het comité voor economische en monetaire zaken in het Europees Parlement op 12 november 2015. Zie bladzijde 7 van het verslag; een indruk van de verhoudingen in dit Parlement wordt geboden door de terechtwijzing die de voorzitter van dit comité, de Italiaanse sociaaldemocraat Gualtieri, geeft aan het adres van – neen, niet Draghi – Carthy: “You used language that is not appropriate for a European Parliament meeting”…
5.  Central banks as an integral part of the banking community, http://norberthaering.de/en/home/27-german/news/527-central-banks-brussels.  
6. De theorie van de ’time inconsistency’ kan als volgt geïllustreerd worden. Veronderstel dat een centrale bank de hoge werkloosheid wil verminderen door een laag-rentebeleid. Het ligt dan in de verwachting dat de inflatie gaat stijgen, en werkgevers en werknemers kunnen daarop anticiperen waardoor lonen en prijzen stijgen zonder dat de werkloosheid daalt. Het laag-rentebeleid is dus ’tijdsinconsistent’ omdat men de centrale bank ‘doorzag’. Daaraan wordt dan een pleidooi gekoppeld voor een monetair beleid dat afgeschermd is van politieke beslissingen en integendeel gedicteerd wordt door een ‘regel’ (bv. een inflatie van 2%).
7. Bij QE of ‘kwantitatieve versoepeling’ koopt een centrale bank waardepapieren (waaronder mogelijks staatschulden) op van de banken om op die manier geld in het financieel systeem te pompen. Zie Waartoe dient de Europese Centrale Bank ?
8. Bij ELA wordt krediet verleend door een nationale centrale bank aan een privébank in moeilijkheden (want anders kan een bankrun ontstaan, de paniekreactie waarbij iedereen zo vlug mogelijk zijn geld van de bank wil halen uit schrik het te verliezen in een dreigend bankroet. De ECB kan echter de toelating voor ELA weigeren. Ze beschikt daardoor over een geducht chantagemiddel.
9. Over PSI (ook ‘haircut’ genoemd) schreef Varoufakis, de voormalige Griekse minister van financiën hetvolgende: “It makes no sense to haircut public debt to private bondholders if the private banks, that hold much of that debt, are to be recapitalised with funds that the government will have to borrow from the ESM. This smacks of a ‘revolving doors’ process for public debt, as proven in the case of Greece where the PSI reduced debt in 2012 by 13.4% only to boost it again in 2013 by 19.3% – as the recapitalisation funds were borrowed by the state to compensate the banks for their… PSI losses.”
10. Zie de New York Times van 10 juni 2013, “A Wily Banker Reaches the Top”.
11. Voor een gedetailleerd verslag van Harald Schumann’s onderzoek hierover verwijs ik naar The Press Project How the troika and Piraeus Bank sealed Cyprus’s fate, http://www.thepressproject.net/article/73470/How-the-troika-and-Piraeus-Bank-sealed-Cypruss-fate .
12. http://www.counterpunch.org/2016/01/22/greece-falls-prey-to-ecb-diktats-and-blackmail/
13. Tijdens het schrijven van dit verslag ontdekte ik dat Dennis de Jong, Europarlementslid voor de Nederlandse SP, hierover een schriftelijke vraag gesteld had en op 1 maart 2016 antwoord kreeg van ECB voorzitter Draghi. Zie http://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/160301letter-dejong.en.pdf. Dit antwoord is van het soort dat alleen door mensen die boven elke democratische controle staan kan gegeven worden. Het is de hypocriete vertaling van “kust mijn kloten” (of op z’n Sarkozy’s: “casse toi, pauvre con”). Wat zegt Draghi? “De leden van de ethische Commissie moeten de hoogste ethische standaards respecteren. Bijgevolg zal Jean Claude Trichet zich nooit mengen in het geval het ethisch comité van de ECB zich zou buigen over de G 30.” En nu gij …
14. Voor een korte uitleg over het principe van een ‘clearing union’, zie Ander Europa, “Een punt achter de eenheidsmunt?”, http://www.andereuropa.org/wp-content/uploads/2015/12/Longread-Een-punt-achter-de-eenheidsmunt.pdf.