Niamh Ní Bhriain
(Transnational Institute, TNI) (*)
25 oktober 2023

Na de dodelijke aanvallen van 7 oktober door de militante groep Hamas hebben de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, en de voorzitter van het Europees Parlement, Roberta Metsola, de Israëlische premier Benjamin Netanyahu gerustgesteld dat “Israël op de EU kan rekenen“.

Terwijl ze elkaar ontmoetten in Tel Aviv, bombardeerde het Israëlische leger (IDF) lukraak de belegerde enclave van Gaza en legde collectieve straffen op aan de 2,3 miljoen inwoners door voedsel, water en brandstof af te snijden – daden die volgens het internationaal recht oorlogsmisdaden zijn.

Net zoals de klok over Israëls bezetting van Palestina niet is begonnen te tikken op 7 oktober, dateert ook de vriendschap van de EU met Israël van veel eerder.

De associatieovereenkomst EU-Israël

De bilaterale betrekkingen tussen de EU en Israël werden vastgelegd in de associatieovereenkomst van 1995 en begeleid door het actieplan van 2005, waarbij de totale handel tussen beide partijen in 2022 46,8 miljard euro bedroeg.

Bovendien hebben Israëlische aanvragers toegang tot onderzoeksfondsen van de EU. Aan Israëlische organisaties werden 1 661 subsidies toegekend voor een totaalbedrag van 1,28 miljard euro in het Europees Onderzoek&Ontwikkeling (R&D)-programma Horizon (H2020). Israël is ook toegetreden tot Horizon Europe 2021-2027.

Terwijl de EU druk bezig was om de banden met Israël aan te halen, waren VN-experts en rechtengroeperingen bezig met het aan de kaak stellen van het apartheidssysteem.

Sinds 1967 moeten Palestijnen die water willen optrekken of waterinfrastructuur willen aanleggen, vergunningen aanvragen bij de Israëlische staat, wat hen zelden wordt toegestaan. Het nationale waterbedrijf van Israël daarentegen, Mekorot, dat heeft deelgenomen aan verschillende H2020-projecten, boort regelmatig putten in Palestijns gebied.

Op dezelfde manier als het water is gekoloniseerd, wordt elk ander aspect van het leven in Palestina gecontroleerd door het Israëlische regime, waardoor het volkomen onaanvaardbaar is dat overheidsgeld van de EU zo innig vervlochten is met de apartheidsarchitectuur.

Bijzonder zorgwekkend is de EU-financiering voor universiteiten, waarvan de kennisproductie de ruggengraat wordt van Israëls oorlogsstrategie.

Het Instituut voor Nationale Veiligheidsstudies van de Universiteit van Tel Aviv ontving €117,39 miljoen aan H2020-financiering. Aan zijn directeur militaire en strategische zaken, Gabi Siboni, wordt het ontwerp van de Dahiya Doctrine toegeschreven, waarin gepleit wordt voor het gebruik van overweldigend en disproportioneel geweld tegen ‘centra van burgerlijke macht’, een flagrante schending van het internationaal recht.

Op dezelfde manier ontving de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem, die een academisch uitmuntendheidsprogramma voor de militaire inlichtingendienst heeft en een militaire basis op de campus heeft gebouwd, €123,6 miljoen, terwijl het Technion in Haifa €89,6 miljoen aan H2020-financiering kreeg. Technion ontwikkelde de D9R bulldozer, die wordt gebruikt om Palestijnse huizen te slopen om plaats te maken voor illegale nederzettingen.

EU financiert wapenbedrijven

De twee grootste wapenbedrijven van Israël, Elbit Systems en Israel Aerospace Industries (IAI), die leveren aan IDF, het Israêlische leger, ontvangen ook Europese financiering.

Elbit produceert bewapende zwermdrones, witte fosfor en clusterbommen, waarvan het gebruik illegaal is volgens de internationale wetgeving, terwijl IAI, dat deelnam aan verschillende H2020-projecten waaronder SAFEDRONE en RESPONDRONE, een belangrijke partner is bij het patrouilleren langs de apartheidsmuur die Gaza in een openluchtgevangenis verandert.

Eenmaal ‘getest’ op Palestijnen is de cirkel weer rond als de EU en haar lidstaten het eindproduct terugkopen.

Israëlische drones worden niet alleen gebruikt om lukraak Gaza te bombarderen en de bezette Palestijnse gebieden in de gaten te houden, maar patrouilleren nu ook in de Middellandse Zee en zijn vaak het startpunt van waaruit illegale deportatie- of ontvoeringsoperaties worden gelanceerd tegen mensen die internationale bescherming zoeken.

Sinds 2021 vertrouwt Frontex op gegevens van een IAI Heron-1 drone, terwijl het Europees Agentschap voor maritieme veiligheid met de Hermes 900 van Elbit vliegt.

Bovendien kochten veel EU-lidstaten wapens van Israëlische bedrijven om hun voorraden aan te vullen en te moderniseren in de nasleep van de oorlog in Oekraïne.

In een notendop: de belastingbetalers van de EU betalen twee keer, Israëlische entiteiten profiteren twee keer en de dodelijke gevolgen worden twee keer gevoeld, overweldigend door het Palestijnse volk, maar in toenemende mate door degenen die andere oorlogen en conflicten ontvluchten en geconfronteerd worden met het dodelijke grensregime van de EU.

Alarm over genocide

De afgelopen week luidden 800 academici, waaronder de vooraanstaande genocide- en holocaustwetenschapper Raz Segal, de noodklok over genocide.

Ook de speciale VN-rapporteur Francesca Albanese waarschuwde voor massale etnische zuiveringen, terwijl VN-deskundigen het bombarderen van ziekenhuizen en scholen afkeurden als misdaden tegen de menselijkheid.

Terwijl ze het “recht van Israël om zichzelf te verdedigen” opnieuw bevestigde, lanceerde de EU een humanitaire luchtbrug van 75 miljoen euro voor Gaza als onderdeel van een breder programma om mensen te steunen die getroffen zijn door “noodsituaties en schokken”. De bron van de schokken werd niet gespecificeerd.

Gezien het toenemende bewijs van oorlogsmisdaden en genocide is het moeilijk om de niet aflatende betrokkenheid van de EU bij Israël anders te interpreteren dan als een betreurenswaardige poging om haar belangen te beschermen en voet aan de grond te houden in de Arabische regio. Waar je ook kijkt, overal is sprake van medeplichtigheid van de EU, en het is precies die medeplichtigheid die Israël heeft aangemoedigd om de Palestijnen decennialang illegaal van hun thuisland te beroven.

In lijn met de oproepen van honderdduizenden mensen in heel Europa en daarbuiten, moet de EU dringend oproepen tot een staakt-het-vuren, onmiddellijk haar onvoorwaardelijke steun aan Israël intrekken en de betrekkingen met het apartheidsregime verbreken, en het gerechtelijk ter verantwoording roepen.

(*) Niamh Ni Bhriain is programmacoördinator oorlog en vredeswerking bij het Transnational Institute. TNI, gevestigd in Amsterdam, werd opgericht in 1974 als internationaal onderzoeks- en belangenbehartigingsinstituut dat zich inzet voor een rechtvaardige, democratische en duurzame planeet.
Dit artikel verscheen als Opinie in euobserver van 24 oktober 2023. Nederlandse vertaling door Ander Europa.