door Daniel Tanuro (*), 9 november 2013

De inkt van ons artikel “Ontevreden fossielen… Vakbonden weest waakzaam!” was nog niet droog of de Europese Commissie bleek zich al geschikt te hebben naar de wensen van de bedrijven van de fossiele energiesector.

Een nieuw refreintje

Even kort samenvatten wat voorafging. Begin oktober hielden de woordvoerders van een aantal grote Europese energiebedrijven, zoals GDF-Suez, EON, ENI en RWE, een persconferentie waarbij ze de stopzetting eisten van de subsidies aan hernieuwbare energiebronnen en een “radicale ommekeer van de energiepolitiek van de EU” vroegen.

De boodschap was verpakt in een demagogisch betoog over tewerkstelling en buitensporige elektriciteitsprijzen voor de consumenten, maar wat de bonzen van de fossiele energiesector op het oog hadden, was het beleid van de Europese Unie op het vlak van de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen.

Zolang dit beleid hen toeliet hun zakken te vullen door emissierechten te verkopen die de EU hen gratis ter beschikking had gesteld, en deze dan nog door te rekenen aan de klanten, zolang hadden M Mestrallet van GDF-Suez, zijn vrienden elektriciteitsbazen en het grootkapitaal in het algemeen geen bezwaar tegen dat Europees beleid.

Maar deze heren slaan een andere toon aan sinds hun Amerikaanse concurrenten over goedkopere energie beschikken dankzij de uitbating van schaliegas, nieuwe oliewinningstechnieken zoals het teerzand van Alberta, of biodiesel.

Bij nieuwe omstandigheden hoort een nieuw refreintje, en voor het grootkapitaal luidt dat: “Genoeg van dat hernieuwbaar gedoe, we zijn nu aan steenkool, aan schaliegas toe!”

De rol van de Ronde Tafel van Industriëlen

De kapitalistische producenten van windmolens en fotovoltaïsche zonnepanelen houden er natuurlijk een andere mening op na. Subsidies zijn voor hen pure winst. Maar het punt is dat groene energie in de EU slechts 13% van de eindgebruikersconsumptie beslaat. Aangezien de meeste bedrijven afhankelijk blijven van fossiele brandstof, hebben de grote bataljons van het Europees industrieel kapitaal de kant van Mestrallet &Co gekozen. In een brief aan de voorzitter van de Europese Raad zette de machtige Ronde Tafel van Europese Industriëlen (ERT) de puntjes op de i:

                “Europa moet meer inspanningen leveren om de kosten van productie en distributie van energie onder controle te houden, want hoge prijzen en een stijgend prijsverschil met de VSA bedreigen steeds meer de  internationale competitiviteit van de Europese industrie. (…) Op gebied van klimaat en energie moet Europa een coherent beleid voeren dat het Europees concurrentievermogen even hoog acht als energiezekerheid en de doelstellingen qua CO2-reductie.(…) Er is een continue innovatie nodig om betere methodes te vinden voor het uitbaten van hernieuwbare energie, voor het verhogen van de energie-efficiëntie en voor een gemakkelijkere exploratie van schaliegas in Europa.” [i]

Het staat er zwart op wit: het concurrentievermogen, met andere woorden de winst, moet even belangrijk beschouwd worden als de strijd tegen de klimaatverandering! Nu ligt die concurrentie aan de basis van de klimaatverandering; het grootkapitaal stuurt dus aan op een catastrofe, met een verhoging van het peil van de oceanen met één, twee, drie of tien meter.

Zoals Marx reeds zegde: het gaat hier niet over menselijke wezens, het gaat hier over geïncarneerd kapitaal. En zoals James Hansen zei: ze zouden door het gerecht moeten vervolgd worden wegens misdaden tegen de mensheid en tegen het leefmilieu…

De Commissie direct in de houding

De reactie van de Commissie toont maar al te duidelijk aan dat de EU niets anders is dan een instrument ten dienste van de Europese zakenmilieus in hun strijd tegen de kapitalistische concurrenten. Net zoals een soldaat die meteen in de houding springt, schrijft de Commissie in haar mededeling over de interne elektriciteitsmarkt:

“De vermeerdering van de elektriciteitsproductie op basis van variabele bronnen [ii] in de EU, de noodzaak om financiering te voorzien voor de vernieuwing van een verouderend systeem van elektriciteitsproductie, en de volatiliteit op de primaire energiemarkt (…) doen bij de elektriciteitsproducenten onzekerheden ontstaan over de te verwachten ontvangsten (…) Het is bijgevolg aangewezen om het ondersteuningskader [voor hernieuwbare bronnen, DT] aan te passen aan deze nieuwe omstandigheden, teneinde de ontwikkeling van nieuwe generaties van hernieuwbare energie, die nog performanter zullen zijn, aan te moedigen, en de kost van deze ondersteuningskaders voor de energieconsumenten te beperken.”[iii]

De website van de bedrijfslobby EUbusiness titelt fier: “De EU kondigt het einde aan van de hoge subsidies aan hernieuwbare energie“. EUbusiness prijst zich gelukkig dat nieuwe elektrische centrales op basis van steenkool en gas zullen kunnen gebouwd worden en zelfs zullen kunnen genieten van overheidssteun in het geval men ze als noodzakelijk beschouwd voor het waarborgen van de bevoorrading. Dat was een vraag van verschillende landen, onder andere van Frankrijk, zegt het artikel. [iv]

EUbusiness citeert ook sommige commentaren van een van de knechtjes van het Europees kapitaal, energiecommissaris Günther Oettinger: “Het einddoel van de markt is om aan onze burgers en aan de economie gegarandeerde energie te leveren tegen een aanvaardbare prijs. Overheidssteun moet ten dienste staan van deze doelstellingen. Steun moet kost-efficiënt zijn en aangepast aan de wisselende omstandigheden. Als de zon niet schijnt en de wind niet blaast moet er toch elektriciteit geproduceerd worden.“

Met schaliegas? De Commissie spreekt zich hierover niet uit in deze tekst. Maar er zou heel binnenkort een beslissing over vallen. De bedrijfsleiders kunnen er rustig bij blijven, om hun zin te krijgen moeten ze maar een paar brieven schrijven. En als dat niet volstaat beleggen ze een persconferentie.

(*) Het oorspronkelijk artikel verscheen onder de titel Fossiles  contents, Commission aux ordres op de website van LCR-La Gauche. In het Nederlands vertaald door Thomas Weyts voor SAP-Rood. Daniel Tanuro is lid van de Belgische Ligue Communiste Révolutionnaire (LCR) en een bekend pleitbezorger van het ecosocialisme. In 2010 publiceerde hij bij La Découverte zijn essay L’impossible capitalisme vert.